De aanbeveling voor het gebruik van slaapmedicatie is zeer duidelijk. Er is enkel een plaats voor een slaappil bij kortdurende slapeloosheid, als ze zeer ernstig is, en als er een hoge psychische nood is. En zelfs dan wordt aangeraden om ze niet langer dan 1 of maximum 2 weken te nemen, aan de laagst werkzame dosis.
Tot zover de richtlijn, de werkelijkheid is heel anders: in België alleen worden elke dag 500.000 slaappillen genomen. Het is dan ook niet verrassend dat België een van de koplopers is in het gebruik van slaapmedicatie.
Ontgaat er ons iets in de toepassing van de richtlijn? Hoe is de houding ten opzichte van het gebruik van slaapmedicatie bij ouderen? Een recent artikel uit de VS bekijkt dit voor ons, en gelukkig blijft de richtlijn absoluut overeind.
Bij het ouder worden wordt slaapmedicatie trager afgebroken in het lichaam, waardoor de hoeveelheid in het bloed hoger is dan je zou verwachten. Hierdoor zijn ouderen gevoeliger voor de bijwerkingen, vooral bij langer werkende producten. Ze voelen zich overdreven slaperig, hebben sneller ongevallen, en ze hebben een grotere verstoring van de slaaparchitectuur (minder REM en diepe slaap). Gewenning, resulterend in slechter slapen na het stoppen van medicatie is een belangrijk probleem bij lang gebruik van langwerkende slaapmedicatie. Zie verder 'bijwerkingen van slaapmedicatie'.
Zo moet slaapmedicatie bij ouderen aan een minimaal effectieve dosis worden gegeven, en alleen gedurende een korte periode, legt Dr. A. Avidan uit. Hij geeft de voorkeur aan korter werkende producten.
Een belangrijke adder onder het gras is het gebruik van slaapmedicatie bij wie lijdt aan slaapapneu! De ademstilstanden verergeren en resulteren in een nog meer verlaagd zuurstofgehalte in het bloed. Je zou dus zeker moeten zijn dat je geen slaapapneu hebt vooraleer je slaapmedicatie neemt. Als je plots stopt met langwerkende slaappillen moet je opletten voor opkomende angstgevoelens en een verergering van de slapeloosheid.
De nieuwere kortwerkende slaapmiddelen (Z-slaapmedicatie: zolpidem, zaleplon en zopiclone) zouden deze bijwerkingen minder hebben en kunnen eventueel een betere keuze zijn indien het echt nodig is om iets te nemen. Ramelteon, een melatonine-achtig product, maar met een langere halfwaarde tijd is een mogelijke keuze voor inslaapproblemen. In België is sinds enkele maanden een melatonine vorm met verlengde vrijstelling beschikbaar: circadin 2 mg.
Besluit: de richtlijnen blijven nog altijd overeind, en de aanpak van slapeloosheid is in de eerste plaats zonder medicatie. Dat wil zeggen met de juiste slaapeducatie, slaaphygiëne, stimuluscontrole en relaxatie of autosuggestieoefeningen.
Bron: The treatment of Insomnia in Older Adults, medscape, 27 juni 2008, Dr. Alon Y. Avidan, MD, MPH. Uitgeslapen wakker worden, gids voor een betere nachtrust, Standaard Uitgeverij 2007.
|