Het woord slaapapneu (kortdurend stoppen met ademen tijdens de slaap) is al dikwijls gevallen in de vorige artikels. Per definitie duurt een apneu minstens tien seconden. We bedoelden telkens die vorm waarbij de luchtweg toeklapt tijdens de slaap en waarbij je meestal luid snurkt. Dit wordt obstructieve slaapapneu genoemd, obstructie wil zeggen dat de lucht afgesloten wordt door de weke weefsels van de keel zoals de amandelen, poliepen, een te grote huig of vetophopingen in de keel.
Naast deze vorm van slaapapneu bestaat nog een andere, waarbij er evengoed adempauzes optreden, maar waarbij de luchtweg niet toeklapt. Deze laatste vorm wordt centrale slaapapneu genoemd. Het centrum in het onderste deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor de regeling van de ademhaling functioneert tijdens de slaap niet zoals het hoort en vergeet het juiste signaal naar de ademhalingsspieren te sturen om ze aan het werk te zetten.
De gevolgen zijn dezelfde als bij obstructieve slaapapneu namelijk korte onderbrekingen van de adem, waarvan de ernst wordt uitgedrukt in de Apneu- Hypopneu Index (AHI). Deze index is een maat voor het aantal ademstilstanden (apneus) per uur. 1. In het algemeen wordt een AHI van 5 15 beschouwd als een milde vorm van slaapapneu. 2. Een AHI van 15 30 word beschouwd als een gemiddelde slaapapneu. 3. Een AHI van 30 of meer wordt beschouwd als een ernstige vorm van slaapapneu.
Andere klachten bestaan uit overmatige moeheid overdag (door de onderbroken slaap), met concentratiestoornissen of prikkelbaarheid en ontwikkeling van hoge bloeddruk, wat dan weer invloed heeft op het hart en de bloedvaten (zie ook 'snurken is niet altijd onschuldig). Indien een zenuwaandoening de oorzaak is van de centrale slaapapneu kunnen slikklachten, verandering van stem of algemene zwakte aanwezig zijn.
Mogelijke oorzaken van centrale slaapapneu hebben invloed op de werking van de hersencellen thv van de slaapkern in de hersenstam: polio, hersenontsteking, operaties of bestralingen thv de nek, hersenbloeding of zware artrose thv de hoge nek. Soms kan een verminderde werking van het hart gepaard gaan met centrale slaapapneu, een nazicht bij de hartspecialist is dan gewenst. Tenslotte kan een idiopatische centrale slaapapneu voorkomen: idiopatisch wil zeggen dat er geen oorzaak voor wordt gevonden.
De diagnose wordt gesteld door attent te zijn op de klachten, dikwijls door het verhaal van de bedgenoot en vooral door een slaaponderzoek in het slaap- waaklabo. Bij ernstige centrale slaapapneu is verder onderzoek naar de onderliggende oorzaken noodzakelijk. Een hartonderzoek, ademtest en scanners van het hoofd horen daar zeker bij.
Wat is de behandeling? In de eerste plaats worden de onderliggende oorzaken aangepakt, maar dikwijls is dit niet mogelijk. De volgende stap, zeker bij lichte vormen, bestaat uit een aantal aanpassingen van de levensstijl: vermijden van alcohol, geen medicaties die het zenuwstelsel onderdrukken zoals kalmeermiddelen of spierontspanners, vermindering van het overgewicht en stoppen met roken. Bij obstructieve slaapapneu kan geprobeerd worden om de persoon te verhinderen op de rug te slapen door bijvoorbeeld een tennisbal in te naaien in de rugzijde van de pyjama of het gebruik van mondstukken om de luchtweg op te houden.
Lukken deze maatregelen niet, dan kunnen medicijnen worden gebruikt die je aanzetten tot ademen, zoals lage dosissen Diamox (acetazolamide), dit wordt 1 uur voor het slapen gegeven, eerst 2 keer per week en indien nodig 3 tot 4 keer per week. Een andere mogelijkheid is CPAP: lucht wordt onder licht positieve druk via een masker toegediend. Indien nodig kunnen lage dosissen zuurstof worden gegeven. Recent zijn er ook (peperdure) ventilatoren ontwikkeld, zo verteld een van de longartsen me, die bij het wegvallen van de ademhaling actief beademen, net als bij iemand die op de intensieve zorgen afdeling beademd wordt, en verhinderen dan de adem stilvalt.
|