|
SINT-PIETERSBERG TUSSEN JEKER EN MAAS.
OVER BERG EN DAL. i1.
MAASTRICHT.
Deze wandeling maakt deel uit van het grensoverschrijdend wandelgebied Sint-Pietersberg met 7 vertrekplaatsen en 20 wandelroutes. Wij doen vandaag controle op wandeling i1. Vertrek in Maastricht Chalet Bergrust. Het kalkmassief van de Sint-Pietersberg ligt op de grens van Nederland, Vlaanderen en Wallonië.
Dit is een unieke streek, met pittoreske dorpjes, forten en kastelen, tal van waterlopen, een bewogen geschiedenis en een uitzonderlijke natuur. De Sint-Pietersberg is het plateau gelegen tussen de lage valleien van Jeker en Maas. De kalkachtige ondergrond van deze streek werd gevormd tijdens de Krijtperiode, meer dan 65 miljoen jaar geleden, in een zeemilieu waarin dieren goed gedijden, zoals blijkt uit de ontdekking van talrijke fossielen waaronder de befaamde mosasaurus. In de loop der eeuwen ontstond in deze streek geleidelijk aan een typische plantengroei, de kalkgraslanden, vooral door het gebruik van de hellingen als weilanden voor schapen en geiten.
Omdat hier gemiddeld weinig neerslag valt, de zon meer schijnt, de hellingen goed beschut liggen en de kalkbodem sterk doordringbaar is, komen er op de Sint-Pietersberg veel zeldzame dier- en plantensoorten voor. Het gaat om soorten met vaak een zuiderse oorsprong, zoals de muurhagedis, bepaalde orchideeën en talrijke insecten. Om deze unieke biotoop van de kalkgraslanden te behouden moet er regelmatig opschietend struikgewas en bos gekapt worden. Eenmaal ontbost, onderhouden de sterke mergellandschapen deze graslanden. Door eeuwenlange mergelontginning is er in dit gebied een indrukwekkend ondergronds gangenstelsel ontstaan dat thans een van de belangrijkste overwinteringcentra is geworden voor duizenden vleermuizen uit heel West-Europa. Over het hele gebied liggen ook tientallen open mergel-, krijt en silexgroeves verspreid. Van zodra de ontginning in een groeve stopt, neemt de natuur op spectaculaire wijze weer de bovenhand. Onze wandeling brengt ons naar Fort Sint-Pieter.
Fort Sint Pieter is een fort dat in 1701-1702 tot stand kwam op de noordflank van de Sint-Pietersberg in Maastricht. Het fort werd in opdracht van de militaire gouverneur van Maastricht Daniël Wolf, baron van Dopff gebouwd in een vijfhoek ter verdediging van de zuidelijke vestingmuren van Maastricht. Dit werd noodzakelijk gevonden nadat de Fransen in 1673 de Sint-Pietersberg hadden ingenomen om van hieraf met kanonnen bressen te slaan in de zuidelijke vestingmuren. Vanuit dit fort zou voortaan elke zuidelijke aanval afgeslagen kunnen worden. Het fort heeft het in de geschiedenis niet altijd even gemakkelijk gehad; zo werd het in 1794 door de Fransen in de rug aangevallen tijdens een van de vele belegeringen van Maastricht. In het begin van de negentiende eeuw is het nog ingrijpend gemoderniseerd om aan de eisen van de tijd te kunnen voldoen. De sterkte verloor zijn verdedigingsfunctie na het opheffen van de vesting Maastricht in 1867. Vandaag is het een landmerk en de startplek van onze wandeling.
We klimmen de trappen op en komen boven op de vlakte. Hier wandelen we door het grasland. Hier grazen een kudde schapen die het natuurpark onderhouden. Wat verder hebben we een zicht op de ENCI groeve. De provincie Limburg verleende in 1926 een concessie aan de Eerste Nederlandse Cement Industrie voor de exploitatie van een groeve. De groeve is ca. 135ha groot. Heel wat geologen leven zich hier uit. En juist enkele dagen later als we hier voorbij wandelen word er een fossiel gevonden.
Een mededeling in de krant van 19/09/2012.
Enorm fossiel gevonden in mergelgroeve Maastricht In de mergelgroeve bij cementfabriek ENCI in Maastricht is een groot fossiel gevonden. Het dier heeft in het dinosaurustijdperk geleefd, maakten ENCI en het Natuurhistorisch Museum in Maastricht woensdag bekend. Om welk prehistorisch dier het precies gaat, maken het museum en de cementfabriek donderdagmiddag bekend op een persconferentie. Het gaat om een 'nieuw, reusachtig fossiel' dat onlangs ontdekt is. Het museum spreekt van 'een bijzondere vondst'. In de achttiende eeuw werd in de kalksteengroeves in de Sint-Pietersberg in Maastricht een schedel van een 'maashagedis' gevonden. Dat zeereptiel, ook wel mosasaurus genoemd, leefde aan het einde van het dinosaurustijdperk, ruim 65 miljoen jaar geleden.
We wandelen verder door het prachtige natuurreservaat en wandelgebied tot we aan de Caester Hoeve komen.
Het plateau van Caestert ligt deels op Nederlands en deels op Belgisch grondgebied, wat het beheer van het gebied niet ten goede lijkt te komen. Natuurvorsers spannen zich al vanaf de 70-er jaren enorm in om dat onder de aandacht te brengen. Gelukkig beginnen diverse verantwoordelijke instanties signalen af te geven over de hoge landschappelijke waarde van het gebied. Zeker, het gebied heeft geleden onder de cementlobby, maar er zijn ook positieve klanken te horen. In 1972 werd het kasteel Caestert door brand getroffen en werd met de grond gelijkgemaakt. De monumentale boerderij bleef gelukkig gespaard, maar is heden ten dage een vervallen bouwwerk. Nu wandelen we verder een heel eind langs het kanaal en de hoge mergelwand. Wij wandelen weer verder. Zo komen we aan het voormalig Klooster Slavante De rijke geschiedenis van Slavante gaat terug tot ... 1455 toen op deze prachtige plaats het klooster der 'Observanten' werd gesticht. Die naam leidde al snel tot de verbastering van het woord naar de naam zoals wij die nu gebruiken 'Slavante'. Vanaf het prille begin werd Slavante geroemd om de gastvrijheid. De paters brouwden hun eigen bier, dat bekendheid genoot in de wijde omgeving. Gasten kwamen te voet, met paard en wagen of ... over de Maas naar het klooster en lieten zich het gerstenat goed smaken. Het klooster genoot een groot voorrecht; dames mochten in de terrastuinen van het klooster wandelen, hetgeen zeker zal bijgedragen hebben tot de populariteit van Slavante. De Franse revolutie in 1795 betekende het einde van het klooster. Alle bezittingen werden verkocht en het kloostercomplex kwam in handen van enkele particulieren, die de kerk en het klooster lieten afbreken. Alleen het gebouw waarin een herberg was gevestigd (het kleine witte huisje bij de parkeerplaats) en het naastgelegen kapelletje alsmede een deel van de ommuring en enkele mergelkelders zijn bewaard gebleven.
Wat verder wandelen we en klimmen nu via de trappen naar het domein Lichtenberg. Zo komen we aan de Kasteelruïne Lichtenberg. Op de oostelijke helling van de Sint-Pietersberg, op een klif hoog boven de Maasvallei, pronkt de Hoeve Lichtenberg met ruïne. In deze hoeve is het Sint-Pietersmuseum gehuisvest. Een huis van geschiedenis en verhalen, dat is wat het Sint-Pietersmuseum wil zijn. Tentoonstellingen en andere activiteiten vertellen de geschiedenis van de Sint-Pietersberg en de voormalige gemeente Sint-Pieter, ooit een Luikse vrijheid. Ook de buurtdorpen worden in het verhaal betrokken. De Stichting Oud Sint-Pieter, die het museum beheert, zorgt voor jaarlijks wisselende exposities en voor een programma dat een breed publiek aanspreekt. Lichtenberg is een ruïne gelegen op de Sint-Pietersberg ten zuiden van de wijk Sint Pieter in Maastricht. Het was vroeger een van de weinige hoogteburchten van de Noordelijke Nederlanden. Vanaf de op de berg gelegen toren heeft men een prachtig uitzicht over het Maasdal bij Maastricht. In een van de gebouwen van de boerderij bij de kasteelruïne is het Sint Pieters Museum gevestigd. De oorspronkelijke naam was Luchtenborg ofwel Hooggelegen kasteel. Ook de Latijnse naam Mons Lucis werd wel gebruikt voor Lichtenberg. Een mythe is dat Lichtenberg oorspronkelijk een Romeins lichtbaken langs de Maas zou zijn geweest. Hetzelfde geldt voor een naam verklaring dat een roofridder die op Lichtenberg woonde de voorbij reizende kooplieden verlichtte van hun koopwaar. Met de bouw van het eerste kasteel is waarschijnlijk begonnen in 1212 door de prins-bisschop Hugo II van Pierrepont.
Hij gebruikte hiervoor de fundamenten van een in de 10e eeuw gebouwde donjon. Hiermee is de uit vuursteenblokken en kolenzandsteen gemaakte onderbouw van de ruïne wellicht een van de oudste nog zichtbare kasteelrestanten in Nederland. In de 12e en 15e eeuw werd de donjon nog uitgebreid met twee extra verdiepingen. Het kasteel zelf is omstreeks 1400 gebouwd en in de 15e en 16e eeuw is het meerdere keren uitgebreid. Tijdens de Hollandse Oorlog van 1672 tot 1678 werd het kasteel verwoest. Ofschoon het kasteel in 1740 nog bewoond was, is het in 1747 na een grote brand geheel in verval geraakt. Op het kasteelterrein is vervolgens een gesloten hoeve gebouwd, waarvan het woonhuis tegenwoordig nog bestaat. Het poortgebouw met geknikt schilddak en de hierbij gelegen stallen zijn gebouwd in 1816. Wij wandelen even rond op de site de donjon zijn ze aan restaureren en kan nu niet beklommen worden, is voor later eens.
Wij wandelen weer verder. Tot aan de rand van het plateau hier beneden ligt de diepe wonde die de cementindustrie hier gemaakt hebben om mergel te ontginnen. We wandelen nu nog een heel eind over grasvlakten met wat bosjes en zo komt Fort Sint-Pieter weer in zicht en ook het einde van onze wandeling. Een zeer aangename kennismaking met dit stukje Sint-Pietersberg.
Voor het fotoalbum de link volgen
|
