22E MAASGALMTOCHT.

WC DE MAASGALM.

ELSLOO.

Elsloo ligt op een steilrand langs het Maasdal. Het Julianakanaal en parallel daaraan de Maas vormen de westkant. De Dorpsstraat loopt steil omhoog tot ruim 70 meter. Hoewel de omgeving in noordelijke (Stein) en oostelijke (Beek) richting grotendeels volgebouwd is, is de omgeving in zuidelijke richting bijzonder mooi. Hier ligt het kasteelpark van Kasteel Elsloo met de Slakbeek en de Hemelbeek, een heemtuin, vijvers, een theekoepel, exotische bomen, ornamenten en dergelijke. Er zijn aanzienlijke hoogteverschillen en vanaf de hoogte heeft men uitzicht over het Maasdal en het Kempens Plateau en de terrils aan de Belgische zijde van de Maas. Het park gaat geleidelijk over in het Bunderbos, een hellingbos waar de Hemelbeek ontspringt, en via een moerasgebied in noordelijke richting naar het park stroomt om vervolgens in de Maas uit te monden. We starten met onze wandeling in het centrum tegenover de kerk. Eertijds stond de Sint-Augustinuskerk centraal in het dorp. De toren die boven de Maasvallei uitsteekt is een herkenningspunt in de omgeving. De oorspronkelijke kerk dateerde uit 1459, maar was in het begin van de 19e eeuw dusdanig vervallen dat ze moest worden afgebroken. De huidige kerk werd in 1848 gebouwd in neoclassicistische stijl. Dan komen we het oude gedeelte van het dorp. Het oorspronkelijke Elsloo ligt in het zuidwestelijk deel van de huidige plaats. Deze oude kern is ondanks de sterke groei van het dorp toch in min of meer oorspronkelijke staat bewaard gebleven en heeft sinds 1971 de status van beschermd dorpsgezicht. Delen van het oude dorp zijn door de aanleg van het Julianakanaal verdwenen. Via een steile helling, de Maasberg, belandt men vanaf de kerk bij het lager gelegen kanaal. Het best bewaarde deel van het dorp heet Op de Berg, waar onder andere het 17e-eeuwse Schippershuis staat, sinds 1960 het streekmuseum van Elsloo. Een groot aantal historische boerderijen en woonhuizen, vooral aan de Dorpsstraat en aan Op de Berg. Wat verder komen we aan het kasteelpark van Elsloo. Het huidige Kasteel Elsloo bestaat uit de economiegebouwen van een 17e eeuws (niet meer bestaand) landhuis. Bij dit kasteel werd aan het begin van de 19e eeuw een Engels landschapspark aangelegd. Oorspronkelijke elementen als vergezichten, hellingen, slingerende paden, waterpartijen en bijzondere bomen zijn hier nog aanwezig. Het park staat als geheel onder bescherming van Monumentenzorg. Het park gaat over in het Elserbos en het landschap Catsop. We wandelen het kasteeldomein op en komen aan de Medammerweide. De Slakbeek is een enkele honderden meters lange beek die ontspringt op de Medammerweid en uitkomt in de Hemelbeek. De Slakbeek stroomt door het verlengde van een droogdal. Toen in de Medammerweide een zwembad werd aangelegd, werd het dal van de Slakbeek aangetast en verkort. Het zwembad is intussen opgeheven. Ter hoogte van het Kasteel Elsloo staat de Slakmolen op de Slakbeek. Vervolgens loopt de Slakbeek onder het kasteel door om in de kasteelvijver uit te komen, die ook door de Hemelbeek gevoed wordt. We wandelen door het prachtige park en komen zo aan Terhagen. Aan het einde van de 19de eeuw was er in Terhagen een klein fabriekje waar ze van dierenbotten knoopjes maakten voor hemden en broeken. In de volksmond werd Terhagen ook wel “Aan ’t Knaupes” genoemd. Als we over de spoorweg wandelen valt de brug op deze is geheel samengevoegd met klinknagels een monument op zijn eigen. We wandelen verder en we komen aan het “Armsterveld”. De naam van het gebied is afkomstig van het woord Armenveld, hier konden vroeger arme inwoners van het dorp een stukje grond krijgen van de gemeente om iets voor hun eigen gebruik te verbouwen. Ook hier staat een herinneringskruis omdat hier ooit een ernstig ongeval gebeurde en het kruis hen eraan herinnerde dat men hier heel goed moesten oppassen. We wandelen verder door de velden en kome zo in Moorveld. Waar de rust en controlepost is, na de rust weer verder en vlug wandelen we weer in de vrije natuur. Zo komen we terug op het domein van het kasteel van Elsloo. We gaan langs een kolonie van reigers, die nu broeden en we zien de jongen reigers op de nesten zitten, wat is dit prachtig om te zien. We komen aan de Hemelbeek waar bevers zitten weer verder en het kasteel van Elsloo komt in het zicht. Het kasteel is de voortzetting van een complex van een vroegere brouwerij met een inpandige watermolen en een hoeve met schuren en stallen, gelegen halverwege de Maasberg. Met uitzondering van het brouwhuis omvat het huidige kasteelcomplex dezelfde delen. Het brouwhuis werd in de 17e eeuw omgebouwd tot woonhuis maar werd na enkele branden niet meer herbouwd. Het kasteel bestaat uit een rechthoekig gebouw, waar de watermolen (Slakmolen) in is opgenomen en in latere tijden de ronde inpandige toren is bijgebouwd. Direct naast het kasteel bevindt zich een botanische tuin. De watermolen” Slakmolen” deze korenmolen is een bovenslagmolen die vroeger behoorde bij het kasteel Elsloo. In 1553 gaf de toenmalige Heer van Elsloo opdracht tot de bouw van deze molen, als vervanger van zijn andere twee molens, de Scharrenmolen en de Materbergmolen. Doordat de Maas haar loop verlegde, werden zowel het oude kasteel als een van de vroegere molens, de Scharmolen, bedreigd. De Scharrenmolen werd in 1576 door Spaanse troepen vernield en de Materbergmolen raakte in verval. In 1713 werd de Slakmolen geheel vernieuwd. De banmolen vormde een belangrijke bron van inkomsten voor de Heer van Elsloo. In de Franse Tijd kwam de molen in particuliere handen. De slakmolen bleef tot 1924 in bedrijf en raakte daarna in verval. Toen in de jaren 1984-1986 de kasteelgebouwen werden gerestaureerd, kwam ook de molenrestauratie tot stand. In 1988 werd begonnen met de restauratie, waarbij ook de molenvijver opnieuw werd aangelegd. De molen is eigendom van de gemeente Stein en is van maart tot september 2 dagen per maand te bezoeken; de rest van het jaar eenmaal per maand. We wandelen over het kasteelplein en na enkele honderden meters komen we terug aan ons vertrek. Wat een prachtige wandeling in Elsloo.