Over filosofie en fotografie Afwisselende teksten over filosofie en fotografie en teksten met een knipoog.
01-10-2008
Waarden en Normen of Voor-Waarden en Conformen?? (2)
Over Dareios, een Persische grootvorst en staatshervormer, bericht Herodotus het volgende : Dareios vroeg aan de Kallatiërs, een volk uit India , hoeveel geld het hun waard was om hun dode ouders te verbranden. Zij reageerden vol afschuw op deze vraag. Zij vonden het dood-gewoon hun dode ouders op te eten. De Grieken gruwden daarentegen weer op hun beurt van deze gewoonte , omdat zij gewoon waren hun dode ouders te verbranden. Met dit voorbeeld ( en er zijn er nog vele andere te noemen) is duidelijk dat verschillende culturen er verschillende gewoontes op na houden en daaraan hun normenwerelden conformeren die onderling grote verschillen vertonen. De Leidsche rechts- filosoof Kinneging (1962) meent echter, dat achter die diversiteit van normen universele morele richtlijnen(waarden) voor het menselijke bestaan schuil gaan onafhankelijk van tijd en plaats. Bij het hierboven omschreven voorbeeld is dan de norm weliswaar tegengesteld maar de achterliggende waarde dezelfde nl.: eerbied hebben voor je ouders.!!
Dit overdenkende komt dan bij mij weer een mentale uilenbal ( of is het uilebal, dat leer ik maar nooit) naar boven en wel "Hoe zit dat dan met bijv. de vrouwenbesnijdenis?? Welke waarde zit er dan achter , of liever gezegd , onder deze afschuwelijke mensonterende culturele norm: Rechtvaardigheid, eerlijkheid, respect, eerbied , medemenselijkheid ?? U mag het zeggen.?!? Eerlijk gezegd word ik er misselijk van , vandaar die bal.
Zo, tijdens de vakantie heel wat gelezen, maar geen filosofie. Maar ondanks het feit , dat je o.a. de vakantie kunt gebruiken om je hoofd eens lekker leeg te maken, moet ik bekennen , dat mij dat maar moeilijk lukt. Hoe doen mensen dat toch. Mediteren?? Het lukt mij niet, misschien ook wel omdat ik het niet wil. In zo'n kleermakerszit met je ogen dicht, ik moet er niet aan denken. En , hoeps , daar ga ik al , ik moet er wel aan denken. Mijn kop zit , denk ik , niet alleen vol met gaten maar ook met allerlei gedachten-spagaten. Je maag leeg maken ,ok, daar kan ik me in vinden. Je strot met een vinger naar binnen en het vomeren kan beginnen. Maar met mediteren je brein vomeren, ik geloof niet dat ik dat ooit zal leren. Wel heb ik een poging tijdens mijn vakantie in die richting gedaan. Ver weg van mijn eigen-wijsgerige omgeving ( je practica-gnosis, zoals Merleau Ponty dat noemt) blijven de zwaar op mijn brein liggende brokken toch maar komen. Om het wat smakelijker te houden,noem ik ze liever mentale uilenballen. De eerste bal (zie opschrift ) ligt al voor het oprapen. Als u er toch geen trek in hebt, gewoon laten liggen.
Wanneer u erop gaat letten worden wij op elk gebied van ons ingewikkeld bestaan omgeven door "kwalitatieve sprongen" Wij kennen daarvoor vele volksuitdrukkingen, die dit phenomeen kort en krachtig weergeven zoals : De tijd heelt alle wonden Komt tijd komt raad Het hebben van de zaak is het einde van 't vermaak Een verleende gunst wordt na enige tijd een recht hebben op die gunst. Het buitengewone wordt op den duur heel doodgewoon. etc, etc.
Het zal u niet veel moeite kosten hier nog vele aan toe te voegen.
Er is echter één gebied waar dit mechanisme een bizondere plaats krijgt toebedeeld en wel de godsdienst met alle daarmee verwant zijnde (bij)verschijnselen. Daar is veel heibel en "geduvel' bij ontstaan en wel op het moment ,waarop we van het kwantitatieve veelgodendom (polytheïsme) overgesprongen zijn naar het kwalitative eengoden (ver)dom (monotheïsme). Hier dus een springen in omgekeerde richting nl. van veel naar een. In de antieke culturen en ook ver daarvoor zoals o.a bij Grieken, Romeinen, Egyptenaren had bijna iedereen zijn eigen goden en godinnen , die door de bevolking als even waar werden beschouwd en door de magistraat als even nuttig. Godsdienstoorlogen waren hier dan ook onbekend. Het gedonder begon pas echt toen het monotheïsme zich liet gelden bij bijv het Christendom, Islam en Boedhisme. Omdat wij allemaal , zoals de theoloog Kuitert zegt , aan een ongeneeslijke ziekte lijden :HET GELOOF, zoeken we daarvoor in onze (wan)hoop naar een therapie die geloofs-leven-verlengend is. De voortschrijdende wetenschap heeft van de antieke goden nl. BIJ- goden gemaakt. Deze op de natuur zetelende onoverzichtelijk goden (water, zon , lucht en aarde) werden onttroond en vervangen door één "overzichtelijke" god met bijsluiters en al zoals Bijbel, Koran en zo meer. Geen gesol en gedol meer met idolen. De overvloed van weleer veranderde in een dunne spoeling van één heer, die door het infuus van de cultuur , waarin je grootgroeide , werd toegediend. Pausen , Imams en Dominees en ander "goede" herders-zorgden als artsen voor de verdoving en hielden daarmee de schare op de been. Maar bij het voortschrijden der tijden en wetenschappelijke inzichten verschenen de sceptici, agnosten en atheïsten op het toneel, die dit vredige wereldbeeld verstoorden. Als bijzondere scherpslijpende geesten onderwierpen ze het infuus aan een ingrijpende analyse en conststeerden dat het een nepmedicijn was (een placebo) en dat uitspraken over een opperwezen onwaar zijn en het geloof daarin onzinnig was. De "verlichte" geesten brachten al hun scherpslijpende ratio's in stelling tegen de in hun ogen kwakzalvende en zemelende heelmeesters/ressen in. Het werd een dolle boel met een hoog welles/nietes gehalte. Een gevecht van het rationele kennen tegen het intuïtieve zekere weten, waarbij al snel in het vreselijke tot bloedens toe gestreden werd/wordt om het wel - of niet bestaan van een God, Alah , Boedda enzomeer. Een hopeloos gevecht omdat het nooit tot een eindbeslissing komt . Het is een soort tennissen zonder net of voetballen op een veld zonder doelen , hoogspringen in het duister. Ik ga hier niet verder in op de vraag of er nu wel of niet niet een opperwezen bestaat. Daarover heb ik in enkele voorgaande blogs al uitvoerig gesproken. Wij zijn tot nu toe de enige wezens( dieren kunnen dat niet ) die deze zijnsvraag kunnen stellen . Elk antwoord hierop is tegelijk waar en onwaar en valt daarmee buiten ons denkvermogen. En daarmee wordt die zinvolle vraag onmiddellijk weer een zinloze en dat grijpt diep in op ons eigen bestaan. Op dit vlak leidt elk overtuigen tot aftuigen. Kunst en muziek symbolen en rituelen ( en dan bedoel ik niet de radio actieve afval ) kunnen , als je geluk hebt iets van dat ondenkbare en onzegbare tonen. Hier is zwijgen pas echt goud. En daarmee moeten we het maar doen!
Zo , nu eerst op zomerreces en D? V tot september.
" Overdaad schaadt!!!! " Prachtig hoe kort en krachtig deze volksuitspraak een geheel gebied , bezaaid met mijnen in het maatschappelijk bestel blootlegt. De technologie biedt op dit moment een weergaloze overvloed aan mogelijkheden , die als een tsunami ons leven overspoelt , waardoor we van onze vaste ankerpunten uit het verleden dreigen los gerukt te worden en op drift raken. Om te beginnen nemen wij bijv. de media-kermis. De informatie golven slaan hoog om ons heen en vullen onze oren met water waardoor we alleen nog maar ruis vernemen . M.a.w. we stompen af door deze kwantitatieve springvloed en hebben de kwaliteit van de berichtgeving volledig uit ons "oor' verloren. De media weten helemaal niet hoe het aanbod van de talloze kanalen op een kwalitatieve wijze gevuld moet worden . Om de "verwaterde" gehoorgang nog enigszins massaal te masseren, zoeken ze het in taboe-moreel doorbrekende prikkels de kijk- luister- en leescijfers op kostendekkend niveau te houden. Gevolg : de invoerkanalen, aanvankelijk bestemd voor zinnig info -estetisch-leerzaam en ook ontspannend , ludiek materiaal , worden langzamerhand steeds meer met te ver door- en platgeslagen misselijkmakend fast-foodachtig "radio-actief afval" opgevuld. Met name de oversexte programmas met "pen en gatverbindingen" worden door de van testosteron opgezwollen gladgelikte praatjesmakende presentatoren aan de man (vrouw??) gebracht . Het spannende ont-dekken van de onverklaarbare mysterieuze daad is verworden tot een dekkende overspannen masculine stekker in het feminine apparaat.
De volgende keer maar weer verder. Maup ( de zedelijke of redelijke prediker* ??)
* doorhalen wat niet van toepassing is ! -.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-
Zoals gezegd speelt de tijd een belangrijke rol . En omdat het leven met al zijn verschijnselen aan tijd gebonden is , is het daarom niet verwonderlijk dat het kwalitatieve springen zich op vele , zo niet op alle levensgebieden voorkomt. De vele gezegden en uitdrukkingen in onze taal zijn daarvan een voorbeeld. Ik laat er hiervan enkele de revue passeren.
Oefening baart kunst. Momenteel speel ik bijna elke dag de moeilijke zgn. "zwarte toetsen étude " vanChopin. Een lastige piano studie , die op de zwarte toetsen van de piano moet worden gespeeld. De grote lijnen zitten al aardig in de vingers, maar let op, er komen een aantal passages in voor , die tegen mijn natuurlijke motoriek ingaan. Deze bezorgen mij niet alleen hoofdbrekens maar in nog heviger mate veel vingerbrekens. Die moet ik elke keer en vaak met tegenzin , heel langzaam herhalen en nog eens herhalen , vervolgens de snelheid opvoeren totdat er een moment komt ,dat de kwalitative sprong plaats vindt. Gemeten naar de muzikale en motorische aanleg zal de oefenfase korter of langer zijn . In het ergste geval komt hij nooit en dat is dan het kritieke moment dat om frusterende reden met het spelen gestopt wordt. Het grote probleem voor iedere pianoleraar(es) en niet te vergeten : de ouders. Ook voor mij zal het nog vele blogjes verder zijn, voordat ik hem onder de "vingers" heb. Ik houd u op de hoogte. Nu maar eerst weer "even" oefenen.
De volgende keer nemen we dan een voorbeeld uit het sociale vlak.
Van oorsprong leunt deze kwalificatie op een natuurkundig proces , waaraan de naam aggregatietoestand is gegeven. Hiermede worden de drie toestanden van materie bedoeld die al naar gelang de druk erop toe-of afneemt zich heen en weer bewegen tussen vast naar vloeibaar gas naar vloeibaar en omgekeerd.
Zo ook het versnellen van de rotatie van een elektron zal leiden tot een drastische verandering in de eigenschappen van dat elektron. Het is dus niet alleen de druk, maar ook de snelheid , die een rol kan spelen en daarmee ook de tijd .( Zie hierna het voorbeeld van de ingesluimerde non )
Kortom een stof kan door inwerking van druk veranderen in vaste-, vloeibare-, of gasvorm. Door verdere wetenschappelijke ontwikkelingen zijn daar de laatste tijd nog plasma en de zgn Einstein- condensaat bijgekomen. Het ijs onder de druk op de schaats door het gewicht van de schaatser wordt tot water waardoor de ongeoefende schaatser zo lekker onderuit kan gaan. Ook is het gas in uw kampeer- gasfles onder "barre" druk in vloeistof opgeslagen. Het interessante is nu dat dit verschijnsel zich tevens op maatschappelijk, persoonlijk, en psychologisch gebied voordoet . Hier is er dus ook sprake van, dat door de toeneming van de kwantiteit een verandering van de kwaliteit tot gevolg heeft. Dit verschijnsel duidt men dan aan met de kwalitatieve sprong . Ik mag dat met een voorbeeld duidelijk maken.
" De non viel onder de langdurige mis in slaap". Hiervoor zijn de mis , maar met name ook de tijd samen de oorzaak van het feit ,dat het met de mis mis gaat en deze zich gaat kwalificeren in een gelukzalig snorrend geronk van een non op non-activiteit . Bij Søren kierkegaard speelt zich dat af op het gebied van de religie, het is bij hem een ongeloof - lijke sprong naar de overgave van het geloof, waar ik later op terugkom. Bij Karl Marx gebeurt dat op maatschappelijk gebied . Hierbij, zo meent hij, dat een opstapeling van kwantitatieve veranderingen leidt tot een kwalitatieve verandering in de sociaal/economische verhoudingen. Het voorkomen van deze kwalitatieve sprong is dus zeer divers. Belangrijk is echter , dat daarbij de tijd ,zoals gezegd, ook altijd een wezenlijke rol speelt. Maar ook komt het omgekeerde voor . Echter wel in mindere mate, waarbij we dan zien dat het kwalitatieve kwantitatieve gevolgen heeft. De volgende keer zullen we één en ander duidelijk maken met overvloedige en concrete voorbeelden uit het leven gegrepen. Tot dan,
Waar dat woord etymologisch thuis hoort is nog niet helemaal duidelijk. De informatie loopt hierbij uiteen van het latijn , engels , frans naar het nederlandse "vrijbuiteren" Maar goed , laten we dat voor wat het is of niet is. Het is echter een techniek die op alle terreinen (on)bewust gebruikt wordt . Het komt er dan kort hierop neer, dat bij vergaderingen het debat wordt gerekt , zodat er een vermoeidheid toeslaat en dan de filibuster bij de afstemming van zijn voorstel z'n zin krijgt. De sluwe tactiek is gebaseerd op een rekken en strekken naar verrekken. In de buitenlandse en binnenlandse politiek zijn daar talrijke voorbeelden van te vinden ( o.a. Den Uyl schijnt daarin goed geweest te zijn. ) Maar deze vertragingstactiek is in de loop van de tijd niet beperkt gebleven tot vergaderingen en debatten, maar heeft zich ook verplaatst naar terreinen daarbuiten. We hebben er dan een ander woord voor gevonden: " Stroperigheid" , of wat deftiger " viscositeit" Het verschijnsel filibusteren is dan verwikkeld geraakt en verworden tot een proces , waar velen in het publieke domein tegen aan lopen en men dan niet meer precies weet wat er over je heen komt en een gevoel van onmacht, kwaadheid en tenslotte hopeloze vermoeidheid ontstaat, zodat je het tenslotte dan maar opgeeft of een advocaat in de arm neemt . Ook neemt men dan vaak zijn toevlucht tot de media zoals consumenten programma's van o.a."Radar", "In de Knip", "Kassa" en zo meer. Telefoneren met een reeks van doorkiesnummers, om tenslotte weer terug bij af te zijn zonder ook maar met één persoon contact te hebben gehad . Brieven schrijven zonder ooit antwoord te krijgen etc. etc Kafkaniaanse toestanden. U komt ze zeker tegen : de mensen die met zorgverlenende instellingen te maken hebben of ouders , die voor bijv. geestelijk gehandicapte zoon of dochter aangewezen zijn op financiële uitkeringen. En als u ze niet tegen komt , dan moet u de talrijke bovenvermelde consumentenprogramma's maar eens bekijken. Om razend en gek van te worden. Bureaucratie en ambtenaren- DOM alom. Goed , ik stop maar met de waarheids(be)vindingen reeks. Hopelijk hebt u wel begrepen dat de waarheid in't algemeen heel ver te zoeken is en heel vaak de leugen regeert.
