|
SPATBORDPLAATJES
Al lange tijd, meer dan 100 jaar, is het een gewoonte dat fietsenmakers op de door hen verkochte fietsen een eigen naamplaatje zetten. Vooral in Nederland was het tot in de jaren 1970 gebruikelijk om het handelsmerk met naam of logo ook weer te geven op een klein metalenplaatje (vaak in messing) dat dan op het achterspatbord werd aangebracht. De boutjes voor de spatbordbeugel monteerden tegelijk het spatbordplaatje. Samen met het balhoofdplaatje vormden ze dus een setje. Dit plaatje dat zich dus over het algemeen op het achterspatbord bevond bestaat tegenwoordig uit een plastic stikker, maar vroeger was het een aluminium plaatje en dáárvoor van messing of soms werd er ook een plaktransfer gebruikt. De plaatjes vertellen een aantal dingen, bijvoorbeeld dat er vroeger heel veel, vaak kleine fietsenmakerijen bestonden. Tussen eind jaren '30 en begin jaren '50 werd de top bereikt zo waren er toen in Utrecht alleen al ruim 150 fietsenmakers. Het leert ons ook dat een rijwielhandel vaak gecombineerd werd met een rijwielstalling en dat veel fietsenmakers voor de oorlog ook in motoren handelden. Op sommige plaatjes worden carriers (bakfietsen) apart vermeld, iets wat vooral rond begin jaren '30 een rol speelde. Ook de vermelding van een eigen telefoonnummer begon in die tijd. Wat de vorm van de plaatjes betreft valt op, dat bepaalde standaardvormen heel vaak terugkomen en dat de mode daarbij in de loop van de tijd veranderde. Heel wat van die plaatjes zijn helaas op de schroothoop beland, nog meer dan de balhoofdplaatjes. Een achterspatbord was vaak eerder stuk of het fietsframe en werd vaak met plaatje en al weggeworpen en vervangen door een nieuw spatbord, daardoor zijn deze spatbordplaatjes nu zeldzamer.
Spatboordplaatjes van Utrechtse Fietshandelaars: http://rijwiel.net/utrecht/utrspatn.htm
Bronnen:
Rijwielen J. van der Horst
Herbert Kuner,
|
Ik ben Delameilleure Philippe
