de bloedeloosheid van links (zie De Morgen van vandaag woensdag)
Het regent verklaringen achteraf over de neergang van links maar deze drieledige boekenrecensie -zonder naam van de auteur - bezorgt alleszins mij een uppercut, een rechtse wel te verstaan.
Vooral dan het deel dat handelt over het boek van Nick Cohen: 'What's Left?How Liberals lost their way'. (Het is nog niet vertaald in het Nederlands)
Ik citeer: 'Zo gaan niet alle linksdenkenden akkoord met alles wat Noam Chomsky schrijft en was er zowel in 1991 als in 2003 vaak wél aandacht voor de bevrijding van het Iraakse volk.'
Ik zie geen aanhalingstekens dus blijft de vraag open of dit de mening is van Cohen en/of van de recensent. Hoe dan ook: was de eerste Golfoorlog dan bedoeld om het Iraakse volk te bevrijden? En de invasie van 2003? Om welke vrijheid gaat het dan wel?
Verder wordt over dit boek gezegd: 'het verstoort ook het al te gemakkelijke anti-amerikanisme waar bepaalde delen van links een patent op hebben.'
Zo'n oordeel zou ik verwachten in een opstel van de pro-amerikaanse passionaria Mia Doornaert , maar van een recensent van De Morgen?
Kan deze recensent eens uitleggen wat hij precies bedoelt met dit 'al te gemakkelijke anti-amerikanisme'? Bij mijn weten waren Vlaanderen en België opvallend eensgezind in de afkeuring van de oorlog in 2003 en afgezien van een slip of the tongue van Pieter de Crem zie ik in dit afwijzingsfront geen wijziging.
En daarnaast kan men zich de vraag stellen in welke mate de buitenlandse politiek bij ons enige impact heeft gehad op het stemgedrag. Dat de broederschap tussen Blair en Bush de linkervleugel in Engeland heeft verdeeld, dat zal wel: maar heeft bij ons één socialistische kiezer de partij de rug toegekeerd omdat Blair een socialist is?
Los van Irak: welke invloed heeft het debâcle in Rwanda op de Belgische verkiezingen gehad?
Zou het kunnen dat de neergang van het socialisme vooral toe te schrijven is aan het afnemend geloof in de solidariteit? Aan de ene kant voelen heel wat mensen zich in de steek gelaten door de verzorgingsstaat en aan de andere zijde van het sociologisch spectrum zijn er steeds meer Vlamingen doordrongen van het principe ieder voor zich. Het succes van de extreem-rechtse boodschap, gevat in de slogan 'eigen volk eerst' wat niets anders betekent dan groepsegoïsme, lijkt me vooral door deze dubbele beweging te verklaren: wantrouwen tegenover de staat als zorgende instantie, en terug plooien op het eigen veilig bewaakte domein.
Links heeft daar geen antwoord op, zo blijkt, maar of het kartel CD&V/NVA dat antwoord wel heeft zal men bij de volgende verkiezingen wel zien.
VRT - een vervolgverhaal Ook op deze dinsdagavond kon je op VRT Eén (19 uur) en op RTB La Une (19.30 uur) een totaal verschillend journaal zien. Twee items: op VRT zag je de premier van Israël, Omert, die verklaarde dat hij de regering van Fatahleider Abbas wou steunen. Op La Une zag je Fatahfamilies - wegvluchtend voor de Hamasgekken in Gaza - vergeefs staan wachten aan een Israëlische controlepost . Op La Une was de actie van Amnesty International in het Brusselse Centraal Station te zien tegen het gebruik van martelpraktijken. Op de VRT hadden ze meer aandacht voor een brand en een treinongeval. Iedere dag wordt door de nieuwsredactie een keuze gemaakt uit de door nieuwsagentschappen en reporters aangeboden items. Je vraagt je af welke criteria de diverse redacties hanteren om het ene bericht wel over te nemen en het andere niet. In elk geval is het duidelijk dat de twee delen van ons land totaal verschillend worden geïnformeerd en dan verwondert men zich erover dat francofonen en Vlamingen zo weinig van elkaar afweten en uit elkaar groeien. Dit proces van vervreemding wordt duidelijk gestuurd al zullen de betrokken journalisten dit natuurlijk ontkennen.
Moenaert de nimby Het was maar een onooglijk berichtje in de krant. De Brugse burgemeester Patrick Moenaert vraagt vanwege minister van binnenlandse zaken, Patrick Dewael, een strengere aanpak van de illegalen die via zijn Zeebrugse haven proberen over te steken naar Engeland. Vooral het aantal Afghanen is tot zijn grote ergernis toegenomen. Kun je een duidelijker voorbeeld van de 'nimby' (not in my backyard) verzinnen? Wij sturen Belgische soldaten naar Kaboel die zich niet buiten de hoofdstad wagen omdat het daarbuiten zo onveilig is; wij lezen met afschuw de berichten over het toegenomen fundamentalistische geweld van de Taliban, maar als zich dan vluchtelingen uit dat geteisterde land bij ons aandienen, zeggen wij bij monde van deze diepchristelijke burgemeester: maak dat je wegkomt. Vluchtelingen mogen nog niet eens langs de Brugse drempels passeren, laat staan dat zij in de Mariastad zouden mogen verblijven Maar met Kerstmis zal deze christen-democraat natuurlijk zijn stalletje van Bethlehem onder de kerstboom versieren, met de warm en koud blazende os en ezel, en het liedje 'Nu Syt wellecome' neuriën. Meevoelen met verstotenen en verjaagden is zo mooi als ze voorkomen in heilige boeken.
Het zal wel aan mijn anarchistisch temperament liggen, maar het systeem van permanente evaluaties dat nu in het onderwijs wordt veralgemeend, maakt mij uiterst wantrouwig.
Wat ik op mijn eigen school heb vastgesteld - en deze waarneming wordt bevestigd door verscheidene generatiegenoten - is een toenemende verburgerlijking: weinig persoonlijkheid, creativiteit en originaliteit. De geest van 68 is terug in de fles en de fles is verzegeld met verhalen over boetieks, sterrenrestaurants en verre luxereizen.
De motor van goed onderwijs is het enthousiasme van de leerkracht en zijn/haar vermogen om dit enthousiasme over te brengen op de leerlingen.
Ik twijfel er ten zeerste aan dat een sfeer van permanente dreiging dit enthousiasme zal bevorderen. Het lijkt me heel wat waarschijnlijker dat juist het conformisme zal toenemen. Zoals wijlen Herman de Coninck in zijn rubriek 'De Vliegende Keeper' het zo vaak - en toen mijns inziens voor een deel ten onrechte - schreef: het rijk kome aan 'de grijze muizen van het onderwijs'.
Trouwens, in het oude systeem konden leerkrachten die ernstige beroepsfouten maakten wel degelijk gesanctioneerd worden en zo nodig verwijderd. En ik zie niet in hoe de communicatie tussen leerkracht en directie spontaner kan verlopen nu de ondergeschikte voortdurend in de gesprekspartner een mogelijke executeur van zijn/haar ontslag moet zien. In 'liefde op staatsbevel' zit weinig liefde.
tekort aan kinderopvang Ik zal wel een verschrikkelijke ouwezak geworden zijn, maar de jammerklachten over het tekort aan kinderopvang die nu via kranten en tv tot ons komen, doen mij lichtjes kokhalzen. Wat we meemaken is de menswording van het mythologisch wezen 'de hard werkende Vlaming' en de valse ondertoon van het mantra 'lastenverlaging'. Het gaat om prioriteiten. De leuze vandaag luidt: 'I want it all and I want it now'.. De tijd van het sparen en het gezin als eerste prioriteit is definitief voorbij. De enige prioriteiten vandaag zijn de eigen carrière en de eigen vrijetijdsbesteding en het gezin wordt zowel voor het ene als voor het andere ervaren als een hinderpaal. Niet dat we terug moeten naar de tijd dat het gezin als enige prioriteit waarvoor meestal de moeder al haar ambitie moest opofferen, maar de slinger is nu wel doorgeslagen naar het andere uiterste. En telkens weer is het de overheid die de problemen van de hyperindividualistische burger moet oplossen terwijl diezelfde burger liefst zo weinig mogelijk belastingen betaalt. Wat de moderne mens niet meer lijkt te kunnen is keuzes maken en verantwoordelijkheid opnemen voor die keuzes. Het is zoveel comfortabeler om te schieten op de regelgeving van Kind en Gezin, op de mank lopende subsidiëring, dan de eigen levenswijze in vraag te stellen ook als men ervaart dat die levenswijze niet echt bevredigend is. Waarbij we de vraagkunnen stellen of de moderne mens nu vrijer is dan zijn grootouders: misschien maakt niets zo onvrij als de huidige verslaving aan consumentisme, aan het blitze hedonisme dat iedereen verplicht om minstens één reis om de wereld te maken en om de meest hippe speeltjes in huis te halen. Jammer van die dreinende en jengelende kinderen, die zijn er teveel aan.
Gaza in onze kranten Het is om moedeloos van te worden hoe onze bevolking door bepaalde media wordt gemanipuleerd. In De Standaard van vandaag schrijft Bart Sturtewagen over de boycot van de Palestijnse regering na de verkiezingsoverwinning van Hamas: ''We konden toch geen geld sturen naar lieden die het vredesproces met zelfmoord- en andere aanslagen torpedeerden, die een islamitische heilsstaat wilden oprichten en met niets minder dan de vernietiging van Israël genoegen konden nemen? We deden in dat opzicht het juiste (...) In De Morgen van deze zelfde dag lezen we bij Sus van Elsen, die bij Manteau - geen linkse uitgeverij - het boek 'De Palestijnen: de toekomst van een droom' heeft gepubliceerd iets helemaal anders: 'De echte reden was dat Israël beslist had bij de Palestijen geen 'gepsrekspartners' te willen vinden. (...)Niet werd geprobeerd de schade te beperken door acht te slaan op de tekens die Hamas bleef uitzenden, dat ze met Israël konden leven, dat ze met de tweestatenregeling akkoord gingen met Israël binnen zijn grenzen van 1967. Dat ze een wapenstilstand hadden afgekondigd die in principe onbeperkt was in duur. Symptomen, indien geen bewijzen, van een pragmatisch geworden Hamas die in de politiek was gestapt en tijd nodig had om aan zijn nieuwe huid te wennen.'
Ter vergelijking: na de inval in Libanon toen het Israëlische leger gigantische vernielingen heeft aangericht en meer dan 1200 mensen, vooral burgers, heeft gedood - en wat die burgers betreft mag je gerust het woord vermoord gebruiken - heeft de internationale gemeenschap geen enkele schadeloosstelling opgelegd. Integendeel, wij Europeanen betalen voor het opruimen en het herstel.
Is het dan zo verwonderlijk dat deze schijnheilige politiek van twee maten en twee gewichten het fanatisme nog doet toenemen? Ik wil geen Cassandra zijn, geen onheilsprofeet, maar het Westen - en dat zijn ook wij - zal nog lang geconfronteerd worden met een bedreiging die juist door dit hypocriete machtsmisbruik wordt gemotiveerd. Iedere moslimextremist verwijst naar het Palestijnse en het Tsjetsjeense conflict om zijn wandaden te rechtvaardigen: zolang de Europese politiek zich slaafs richt op de Amerikaanse en Israëlische bevestigen we de overtuiging die aan de overkant leeft, namelijk dat mensenrechten niet gelden voor de slachtoffers van terreur die door het Westen of zijn bondgenoten wordt uitgeoefend. Alleen al uit bekommernis om onze eigen veiligheid zouden we onpartijdigheid moeten nastreven en een onderscheid maken tussen fanatieke leiders en de bevolking die de speelbal is van buitenlandse en binnenlandse machtspolitiek.
In De Zevende Dag konden we een mooie vertegenwoordigster horen van Broederlijk Delen die zich vooral met het conflict tussen Israël en de Palestijnen bezig houdt.
Voor wie eraan twijfelt: Broederlijk Delen is geen linkse of pro-Palestijnse organisatie, ze doet aan ontwikkelingssamenwerking op basis van een evangelische inspiratie.
Wat valt op: deze jongedame vertelt wat de beroepsjournalisten verzwijgen of wegmoffelen onder vage eufemismen. En dit is een constante: om echt te weten hoe de toestand in een conflictgebied is, moet je luisteren naar het zogenaamde middenveld: vrijwilligers die ter plaatse zijn geweest en die in de eerste plaats oog hebben voor wat er met de bevolking gebeurt. Zij zijn niet geïnteresseerd in het grote politieke gelijk. Wat hen motiveert is het opzettelijk toegebrachte lijden.
Bij wijze van herhaling: er is een lijden dat inherent aan het leven is en dat ons allemaal kan treffen, allerlei vormen van afscheid, ziekte en verdriet.
En er is het vermijdbare lijden: vermijdbaar omdat het wordt toegebracht door perverse geesten, door misdadigers die er meestal uitzien als fatsoenlijke burgers - in tegenstelling tot de overduidelijk herkenbare psychopaten in allerlei goedkope films.
Mensen zoals die vrijwilligers van Broederlijk Delen, Amnesty en Oxfam (om maar een paar voorbeelden te noemen) zijn de ware helden: zij proberen conflicten te voorkomen, onrecht te bestrijden . De enige overwinning die zij nastreven is de vermindering van miserie.
In plaats van generaals en maarschalken te eren op straatnaamborden, zouden we beter hulde brengen aan de helden van het mededogen of de naastenliefde.
Alleen de dwazen en verziekten kicken op parades, klaroenstoten en gala-uniformen.
o-zon Deze week heb ik eindelijk het 'witboek' van de beweging o-zon in handen gekregen. O-zon betekent: onderwijs zonder ontscholing, de beweging is op gang getrokken door oud-collega Marc Hullebus - iedereen zal hem op tv gezien hebben in debat met onze minister van onderwijs. Over de klachten waarop deze beweging is gebaseerd heb ik zelf al ruim 10 jaren geleden geschreven: het gaat niet alleen achteruit met de kennis en taalbeheersing van de leerlingen in ons middelbaar onderwijs, als leerkracht krijg ook steeds minder de kans daar iets aan te doen, je wordt onderworpen aan didactische richtlijnen die deze 'ontscholing' juist in de hand werken. Eén kritiek op de beweging is terecht: we lezen voorlopig vooral een verzameling impressies en anekdotes, maar geen wetenschappelijk onderbouwd bewijs. Het is ook niet gemakkelijk: je zou een hele reeks testen van 20, 10 en 5 jaar geleden moeten kunnen vergelijken met quasi identieke testen van de laatste jaren om tot onbetwistbare conclusies te komen. Maar wat ik zelf heb meegemaakt en wat ik heb gehoord van collega's bevestigt de tendens: de leerlingen weten steeds minder en kunnen steeds minder, vooral in de geschreven taal. De tegenstanders betogen dat de leerlingen van vandaag juist meer weten, alleen gaat het dan om kennis die de ouderwetse leerkrachten niet kunnen appreciëren omdat het geen traditioneel schoolse kennis betreft. Ze bedoelen de kennis die de jongeren verwerven via de moderne media. Ik twijfel hieraan: buitenschoolse kennis komt in mijn vak, het Nederlands, altijd van pas: als de leerlingen een vrije tekst moeten of mogen schrijven, of een documentatieopdracht uitvoeren, kunnen zij die buitenschoolse kennis demonstreren en ik heb niet kunnen vaststellen dat die vandaag uitgebreider is dan vroeger. Bovendien gaat het nog altijd om de relevantie en de vormende waarde van kennis: perfect kunnen surfen op het internet is een middel, de vraag is wat er met dit middel of instrument wordt gedaan. En dan stel je bijvoorbeeld vast dat zij inderdaad moeiteloos teksten vinden die bij het opgegeven onderwerp passen maar zij downloaden deze teksten zonder ze kritisch door te lezen en zich af te vragen of hun eigen betoog wel strookt met de ingelaste passage: vaak zegt het citaat het tegenovergestelde van hun eigen woorden en hebben ze dit niet ingezien. Waarom wind ik mij hierover op? Er is om te beginnen het verband tussen de eigen taalbeheersing en de appreciatie van de taaluitingen van anderen: als jouw taalgevoel onderontwikkeld is kun je onmogelijk grote literatuur onderscheiden van kitsch, met een beperkte woordenschat kun je nog moeilijk de ernstige kranten lezen of de berichten in het tv-journaal begrijpen en je kan de boodschappen van politici of partijen niet meer kritisch evalueren. Dit laatste brengt mij opnieuw bij Orwells 1984. In de futuristische dictatuur die in dit boek wordt beschreven, wordt een nieuwe taal ontwikkeld, Nieuwspraak, die het aantal woorden tot een uiterste minimum inperkt. De basisidee luidt: hoe schraler de taal, hoe schraler het denken. Om die reden heb ik altijd sceptisch gestaan tegenover woordenboeken die alleen een basiswoordenschat bevatten: hiermee mikten de uitgevers op een nieuwe markt, het zeer jeugdige publiek, maar ik zie de 'meerwaarde' niet. Is het niet precies een stimulans dat een kind van 10, 12 kan vaststellen dat het nog een heleboel woorden niet kent, dat het woordenboek naast de woorden die het kind nu nodig heeft er nog vele andere bevat die zijn nieuwsgierigheid opwekken? Of dat één woord meerdere betekenissen kan hebben? Verschraling van de taal maakt mensen sterker ontvankelijk voor simplistische boodschappen: hierop berust de macht van de reclame en de populistische politici. Zij spreken in slogans en gooien alle nuance overboord. Hierin schuilt precies het maatschappelijke en politieke gevaar van een verarmde taal: Orwell heeft dat schitterend begrepen. Taalleerkrachten moeten verder kijken dan hun eigen vak: zij hebben een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Opvoeden tot kritische volwassenen (wat altijd in de circulaires heeft gestaan) kan niet zonder een verrijking van de taal. We worden omringd door 'verborgen verleiders': dubbelzinnige boodschappen die we moeten leren ontcijferen om te voorkomen dat we worden bedot - of het nu door de reclame gebeurt of door de demagogen, maakt hier weinig verschil uit: in het eerste geval voel je het onmiddellijk aan je bankrekening, in het tweede kan het een tijd duren eer je tot het besef komt dat er schade is aangericht aan je zelf, je buurt of aan de bevolking in het algemeen. Mensen wapenen tegen de misleiding doe je door hun kritische geest aan te scherpen en vooral als het gaat om onderwerpen van enige abstractie, is een groot taalgevoel onontbeerlijk. Men zal opwerpen dat het niet noodzakelijk om verbale taal moet gaan: zeker in deze tijd zijn de visuele boodschappen minstens even belangrijk en komt het erop aan de misleiding in de visuele boodschappen - de reclamefilmpjes en affiches - te doorprikken. Dit is juist. De essentie is het onderscheidingsvermogen, de geconcentreerde waarneming, de analyse en het oordeel. Dit is een lastige oefening: bewustzijn is nu eenmaal lastig, maar het is de enige manier om niet achter het verkeerde vaandel aan te lopen. Zoals gezegd: rondom ons fluiten dagelijks de rattenvangers hun verleidelijk deuntje. Er weerstand aan bieden, gaat niet vanzelf.
Wat de correspondent Midden-Oosten van Le Monde, Michel Bôle-Richard, schrijft in De Morgen van zaterdag is op belangrijke punten het tegendeel van wat de vaste VRT-correspondente in Israël, met name Ankie Reches, vrijdagavond heeft geantwoord op vragen van Tim Pauwels: volgens deze dame is de internationale hulp aan de Palestijnse autoriteiten nooit stopgezet, in tegendeel verdubbeld.
Ik ben eerder geneigd Le Monde te geloven dan mevrouw Reches.
Want wat er nooit aan toegevoegd wordt is dat deze joodse journaliste haar man, een Israëlische officier, heeft verloren tijdens een vorig conflict met de Palestijnen. Hoe bestaat de VRT het om iemand als neutraal waarnemer te blijven opvoeren als deze persoon zo emotioneel door het conflict is geraakt?
Zelfs indien mevrouw Reches rationeel de hoogste deontologie nastreeft, blijft op zijn minst het vermoeden bestaan van emotionele partijdigheid. En dat blijkt ook uit haar commentaren: zij heeft nog geen enkele keer de verantwoordelijkheid van Israël aan de kaak gesteld en hanteert vooral eufemismen als het gaat om de machtsspelletjes van de VS.
Tegelijk kan iedereen die het wil nagaan vaststellen dat de VRT-nieuwsredactie een relatie van bevoorrechte partners heeft afgesloten met een aantal rechtse kranten. Wat 's morgens in De Standaard staat, komt 's avonds aan bod in het journaal of in Terzake, en van franstalige kant worden uitsluitend La Libre Belgique of Le Soir aan het woord gelaten: niet bepaald kranten die welwillend staan tegenover een verdere staatshervorming en al evenmin tegenover al wat met socialisme heeft te maken.
Gaza De meeste tv-kijkers zullen bij de beelden uit Gaza hebben gedacht: 'zie die gekken weer bezig.' Wie dieper op de feiten wil ingaan zal misschien begrip opbrengen voor de beeldspraak van de Palestijnse minister van Buitenlandse Zaken: 'plaats twee broers in een kooi en honger ze uit; je zal zien dat ze beginnen te vechten.' Een economische en financiële boycot kan een eerzaam strijdmiddel zijn als men daarmee de juiste vijand treft. In de strijd tegen de Apartheid trof de toenmalige internationale boycot vooral de Zuid-Afrikaanse mijnbouw en de grote fruitplantages. De boycot van de Palestijnse autoriteit treft zoals perfect te voorspellen was niet de fanatici maar de gemeenschapsdiensten en de gewone mannen, vrouwen en kinderen. Het is niet overdreven te stellen dat de bevolking wordt geterroriseerd. Het heeft mij altijd geërgerd dat de termen 'terreur' en 'terrorisme' eenzijdig worden gehanteerd zowel door politici als door commentatoren. Of het nu gaat om de misdaden van het Russische leger in Tsjetsjenië of die van Israël jegens de Palestijnen, het woord 'staatsterreur' hebben we vrijwel nooit gehoord of gelezen. Van Israël is nog geen enkele keer een schadeloosstelling gevraagd na hun vernielingen en moordpartijen in Libanon - in tegendeel wij ruimen de schade op in hun plaats - ; het Palestijnse volk daarentegen moet boeten en bloeden omdat het voor de verkeerde partij heeft gekozen. Als Europeaan kan ik deze willekeur alleen met schaamte registreren: tegenover het lijden van het Palestijnse volk staan we niet alleen onverschillig, we maken ons eraan medeplichtig.
In De Standaard woedt nu al een paar weken een hevige discussie over de klimaatsveranderingen. Los van de vraag of de opwarming van de aarde gewoon een cyclisch natuurverschijnsel is dan wel (mede) het gevolg van menselijke activiteit: zijn de milieuproblemen in het algemeen niet ernstig genoeg om ons te bezinnen over onze manier van leven?
Tot voor kort waren onze Vlaamse rivieren biologisch dood: de weinige vis die nog werd bovengehaald was zelfs niet meer eetbaar. Zowel ons grondwater als onze bodem zijn ernstig vervuild. We lazen onlangs wetenschappelijke rapporten die wijzen op de schadelijke invloed van zware metalen in de bodem op de verstandelijke ontwikkeling van kinderen; en andere rapporten stellen dat in Europa jaarlijks duizenden mensen sterven aan de gevolgen van luchtvervuiling. Zijn deze wetenschappers fanatici?
En moet je een fundamentalist zijn om te beweren dat de voorraad fossiele brandstoffen niet onuitputtelijk is?
De gemakkelijkste houding is alles op zijn beloop te laten, maar telkens zich een accuut probleem voordoet - bijvoorbeeld een overstroming - dan zijn het diegenen die zich altijd verzetten tegen inmenging die het hardst schreeuwen om compensatie door de overheid.
De anti-ecologisten gedragen zich als eendagstoeristen die aan zee overal afval laten rondslingeren en bij een volgende bezoek foeteren hoe smerig het strand erbij ligt.
Er zijn grenzen aan de individuele vrijheid en soms is het pijnlijk om daarmee rekening te houden.
Aanvulling: het is al vaker opgemerkt dat mensen soms het gedrag vertonen van lemmingen, ratachtigen die zich haasten om zich samen in een afgrond te storten. Men blijft problemen ontkennen omdat de erkenning neerkomt op zelfonderzoek, zekerheden in twijfel trekken en het dagelijkse leven aanpassen. De mens is een gewoontedier: haal hem uit zijn stramien en hij bijt van zich af. Twijfel is de basis van de filosofie (zie Descartes) maar als levenshouding is de twijfel allesbehalve comfortabel. Daarom klampen de meeste mensen zich vast aan hun steeds herhaalde patronen en worden ze agressief als iemand probeert die gewoonten te veranderen. Om die reden zal de ecologische boodschap nooit populair zijn: ernaar leven kost veel te veel moeite en doet het vertrouwen wankelen dat we bezig kunnen blijven zoals we altijd bezig zijn geweest. In de fysica noemt men dit: inertie of de wet der traagheid. De massa verandert pas van koers als ze geen andere keuze meer heeft. Het is gemakkelijk te zeggen dat er eerst een grote ramp zal moeten gebeuren, het delicate van de milieuproblematiek zit er juist in dat eens een kritiek punt in de ontwikkeling overschreden, het nog zeer moeilijk of zelfs onmogelijk zal zijn om de tendens nog te keren. Concreet: als men moet wachten tot Antwerpen en Oostende onder water staan, zal het wellicht te laat zijn om het tij - in alle betekenissen van dat woord - nog te keren.
God's own country In Georgia, een zuidelijke staat van 'the Land of the Free' is een zwarte zeventienjarige jongen tot 10 jaar gevangenis veroordeeld wegens orale seks met een vijftienjarig meisje - met instemming van het meisje wel te verstaan. Mocht het om penetratie zijn gegaan dan was de strafmaat 5 jaar, begrijpe wie kan. Tegelijk mag je de muis van je computer niet verkeerd raken of je scherm wordt gebombardeerd door de goorste Amerikaanse porno. Wat is het verband? Precies dit gore: Amerikanen zijn er tot in het diepst van hun ziel van overtuigd dat seks viezigheid is en daarom produceren ze ook viezigheid. Want er is maar één ding waar de Amerikaanse ziel tot in zijn meest verborgen dromen niet vies van is en dat is geld, hoe meer hoe liever en om het even op welke manier. Mocht de tiener een rijke blanke vader hebben, dan zag het vonnis er allicht anders uit. In elk geval, als ik ooit een gratis reis naar God's own country win, doe ik ze cadeau aan de duivel.
Aanvulling: toevallig zit ik hier 1984 van Orwell te herlezen en zo kom ik erachter waar ik een idee heb gehaald waar ik jaren mee rondliep in de overtuiging dat ik het weer eens zelf had gevonden. In Oceanië, de futuristische dictatuur die in dit boek wordt beschreven, opereert een Kuisheidsbrigade van meisjes en jonge vrouwen, een beetje te vergelijken met de zedenpolitie in Iran en de New Virgins in de USA. Orwell laat Julia, het liefje van het hoofdpersonage, zeggen: die nadruk op de kuisheid dient om de hysterie aan te wakkeren die los komt bij patriottische optochten en oorlogen. De seksuele energie wordt omgezet in gewelddadige razernij. (vrij samengevat) Deze stelling klopt niet helemaal: vaak vallen beide samen, denk aan Bosnië en Kosovo waar de verkrachting werd gebruikt als oorlogswapen. Al moeten we altijd hieraan toevoegen dat de verkrachting meer een daad van agressie dan een daad van wellust is: indien er (mannelijk) genot mee gepaard gaat, dan zit dat genot vooral in de vernedering of onderwerping . Daarom heeft Orwell in essentie gelijk: wie bevrediging - in de volste betekenis van dat woord - vindt in de erotiek, die moet de voldoening niet gaan zoeken in het militarisme.
