KUN JE MIJ DE WEG NAAR HET HIERNAMAALS VERTELLEN?

Als je sterft, dan ben je dood voor heel je verder leven. Dat dacht Louis Verbeeck. Zo denk ik ook. Zou je mij de weg naar het hiernamaals kunnen vertellen? Is het een lange weg, wanneer moet je eraan beginnen en heb je een visum of ander bewijsmateriaal nodig? Hoe dichter een mogelijk hiernamaals nabij komt, hoe meer de interesse ervoor groeit of je meer vragen stelt. Is het er of is het er niet? Dat vroeg Shakespeare zich ook af. Het wordt heel moeilijk als je niet weet waar het hiernamaals juist is. Je weet evenmin welk vervoermiddel je kan kiezen. Speed pedelecs bollen vlugger als er files onderweg zijn en zeker als je doodop bent. Zijn er onderweg ook A12’s met drukke kruispunten en dwarsverkeer? Hoeveel keer moet je onderweg je batterij opladen en zijn er voldoende oplaadpunten?

We denken altijd dat het een plaats is waar iedereen wil komen en waarover niemand ooit iets vertelde. Niemand kan je raad geven over het proviand, het vervoer en de tijd die je erover doet om er te geraken. Ook over eventuele wegenwerken, omleidingen en GPS-details is weinig bekend. De meesten die al eens onderweg waren, kunnen enkel details vertellen over de verlichting onderweg, de maximum snelheid die je er mag halen en het gelukzalige gevoel door de snelle reistijd. Naar verluidt is het vertrekpunt superbelangrijk om alle details te kunnen registreren in je smartphone voor het geval je ooit wil terugkeren, gewoon al om waze-gewijs te kunnen weten waar de files en omleidingen zijn en hoe je ze via sluipwegen kunt omzeilen. Ach, het zijn allemaal domme mensenredeneringen en veronderstellingen. We moeten het dus elders zoeken.

Het is duidelijk dat ‘hiernamaals’ gevormd is met de woorden hier, na en maal, waarvan alleen het laatste een verklaring vraagt. Je vindt dit terug in et-maal. De oorspronkelijke betekenis van ‘maal’ is: ‘tijd’ en die is ook in hiernamaals belangrijk. Het betekent gewoon: na deze tijd, later. Heel vroeger eindigde een brief met de woorden: het overige hiernamaals (de rest schrijf ik later wel). Maar nu gebruikt men het alleen in de bijzondere betekenis van ‘na het leven hier op aarde’, dus: in het eeuwige leven, in een volgend leven, na de dood, in de toekomst. Eigenaardig is dat je hiernamaals, dat taalkundig een bijwoord is, ook als zelfstandig naamwoord kunt gebruiken. Men zegt ‘in het hiernamaals’ en denkt dan: in de hemel! Maar het gaat over een tijd en niet over een plaats. Daarin zijn we dus echt mis. Eén-nul! 

In het hiernamaals moeten we ons dus niet bekommeren om materiële zaken zoals een eigen wolkje en àls er rijstpap zou zijn, hoef je zeker geen gouden lepeltjes, al staat het wel netjes en bekt het prima. De hel en het vagevuur zijn geen plaatsen maar omstandigheden van de tijd na ons vertrek hier. Wij zijn zo gewoon dat al het goede moet beloond worden en denken zelfs dat het anders de moeite niet is om die hemel na te streven. Over de hel zijn de verhalen ook legio. Daar moet onnoemelijk veel personeel zijn om al die gestrafte ellendelingen te kunnen laten afzien en vuurke stook te houden.

En dan komt ‘leven’ aan de beurt. Leven is een eigenschap van organismen die de mogelijkheid hebben om zich in stand te houden en voort te planten. Leven tegenover de dood: de staat van een vroeger levend wezen dat zichzelf niet meer in stand kan houden. Als je dood bent, heb je geen echt leven meer. ‘Leven’ in het hiernamaals kan dus ook niet. Er zijn kan wel ,maar over de omstandigheden hoe en wat er te beleven is (wéér verkeerd…) weten we niks. Eeuwig voortleven bij anderen kan wel. Het mysterie blijft dus even groot, maar nu weten we tenminste waarover we denken iets te weten en waar we opnieuw verkeerd zijn. Twee-nul dus…’

Om onszelf te troosten hebben we de hemel, het vagevuur en de hel uitgevonden. De verdoemden in de hel zijn beroofd van het onuitsprekelijk geluk God te aanschouwen en worden gefolterd door een knagend geweten, door onblusbaar vuur in het vooruitzicht van eeuwig lijden. Da’s straffe kost. Vroeger was de hel één van de belangrijkste middelen om kinderen het goede te leren. Het was de werkplaats van een met hooivork getooide duivel met horens. Ze roosteren er met groot plezier de zondaars als golden het miljoenen wienerschnitzels op een barbecue. Je zou voor minder niet wenen, klagen, tanden knarsen en wanhopig vloeken. Daar mag dat dus wel. 

Steven Hawking, één van de grootste breinen van de laatste eeuw, gebruikte de wetenschappelijke definitie van leven. Hij zegt dat er geen leven na de dood is, maar zegt er wel bij dat we onze mogelijkheden op aarde moeten invullen door goed te leven. Dat moet gebeuren door die hoogste waarde te zoeken. Hij vreesde niet voor het einde en leefde zoveel jaren met het vooruitzicht op de dood. Dat heeft ertoe geleid dat hij niet bang was, ook al wilde hij nog niet gaan, omdat hij hier nog héél veel wilde doen. Hij zei: alles wat je moet doen, is aanvaarden dat de dood is wat het is en een deel van het leven. Dan zal je begrijpen dat je niet bang hoeft te zijn. Als je dood bent, “that’s it”, dan is het gedaan. Voor hem is het brein een soort computer die stopt met werken als de onderdelen het begeven.  Er is geen hemel of hiernamaals voor kapotte computers. Dat is een sprookje voor wie bang is in het donker. Als dàt in de hemel zou bestaan, wil ik er graag heen, want dan zou ik er mijn bezigheid en hobby hebben. Helaas…

Mij goede vriend Jan Hillen zei ooit: “een goed mens worden begint met iets goeds te doen. Eens daarmee bezig: het niet moe worden. Volhouden. Blijven geloven dat het echt goed wordt, niet alleen voor jezelf maar ook voor alle mensen. Weet je, dan ben je op de weg van die onvergetelijke Jezus.” Toen heb ik besloten om de lijn en de zin van zijn leven verder door te trekken: mensen op weg helpen naar geluk. Daar word je trouwens zelf ook gelukkiger van. En dan ben je onderweg naar die onvergetelijke Jezus en word je nooit vergeten.

Marcel Huysmans

01-11-2019, 08:22 geschreven door Marcel Huysmans