POSTKAARTJES EN GROETJES UIT VERRE LANDEN…

Droom je er nog van? Van overal kwamen ‘ze’ via de brievenbus binnengedwarreld: in alle maten, met onder- en opgaande zonnen, met felle golven van bruisende of stille zeeën, zorgvuldig volgeschreven en met onderaan altijd enkele namen om te vertellen hoe heerlijk zonnig en nat het water en de luchten waren, gewoon om de thuisblijvers jaloers te maken. Je hebt het natuurlijk wel door dat het over ‘ansichtkaarten’ – dat staat ook een beetje internationaler – gaat. De mens maakt reizen om zich te verbazen hoe hoog de bergen wel zijn, hoe geweldig en wit de golven van de zee klotsen en hoe lang de onnavolgbare kronkels van de rivieren zijn. Hij wil verstomd staan door de uitgestrektheid van de oceanen en de eeuwige kringloop van de sterren. Ondertussen gaat hij dikwijls aan zichzelf zonder verbazing voorbij. Mijn eerste zin van deze schrijvelarij begon wel met ‘kwamen’, de verleden tijd van wat nu niet meer komt of toch veel minder. Het aantal vakantiekaartjes is schrikbarend afgenomen. Is het de crisis, is het de prijs van de postzegels? Is de digitale spreek- en schrijfwereldje de oorzaak, of is de mens gewoon veranderd? Wie zal het zeggen? Eén ding staat vast: het is zo! Tel maar eens na. Spijtig toch, hé!...

Wie verre reizen maakt kan veel vertellen… Er zijn meer vakantiebestemmingen dan vakantiedagen en dus bestonden er toen ontelbare vakantiekaarten met allemaal bezienswaardigheden, dingen die je moest gezien hebben omdat anderen ze ook ooit hadden gezien. In de oudheid ging men nooit op ontspanningsreis en als je heel oude geschriften gaat napluizen, zul je ontdekken dat alle grote reizigers profeten, apostelen, zakenlui, kunstenaars of geleerden waren: Paulus, Rubens, Marco Polo, Columbus en vele anderen. Reizen op grote schaal en voor het plezier zijn een creatie uit de vorige eeuw en het gevolg van de groeiende techniek in de transportwereld. Volgens wijlen Godfried Bomans gaan de meeste mensen niet op reis omdat ze daar plezier in hebben, maar wel om achteraf onomstotelijk te kunnen aantonen dat men ergens ter plaatse, in levenden lijve en fotografisch, aantoonbaar is geweest. Hoe meer bewijsstukken je meebracht, des te sterker de indruk die je maakte op degenen die achtergebleven waren. En film is nog overtuigender dan (kleuren)foto’s. Daarom jakkeren zulke reizigers een geweldige uitgestrektheid en grote afstanden na die dikwijls nog bekroond worden met een hoge frequentie van museum- en kerkbezoek.

Allemaal nostalgie! Je kon er op uit trekken met een uitgebalanceerde rugzak voor een meerdaagse tocht overal waar het mooi was: te voet door de Himalaya, het geschiedenisspoor van de Inca’s of de Maya’s verkennen in Zuid-Amerika of het spoor van de Bokkenrijders in Limburg met de B&B-formule volgen. Je kon ook met de fiets de Alpen- en Pyreneeëncols verkennen van oost naar west of jodelend langs de Glossglockner hossen. Of misschien bleef je te voet thuis in de eigen Ardennen. Was ook niet mis. Sommigen wandelden de lange weg naar Santiago de Compostela om zichzelf een beetje tegen te komen vooraleer te arriveren bij Sint Jacob en zijn schelp. Voor anderen betekende vakantie de kleine wereld en de onvergetelijke natuur leren kennen via een kamp back to basics met zelfbereid eten op geblutste kookpotten die aangevuurd werden door een eigengemaakt vuur maar mét respect voor de veiligheid van natuur en de mensen die erin leven. Of misschien was je ooit te vangen voor een leef- en speelbivak in de minder en minder toegankelijke bossen van Vlaanderen of Wallonië? Nog dichter bij huis betekende reizen voor heel wat kinderen met de autobus naar de vakantiespeelpleinen trekken en iedere avond weer in het eigen bed slapen….

Kaartjes sturen én ontvangen gaf iedereen wel een prettig gevoel. Waarom stuur je nu nog aan je (klein)kinderen op bivak of op kamp een kaartje ter ondersteuning: kaartjes van je eigen gemeente krijgen wanneer je zelf elders op vakantie bent is énig, belangrijk, deugddoend en dat kan je niet zo dikwijls beleven! Vakantiekaartjes van je vrienden in de wijde wereld in je brievenbus krijgen maakte de wereld kleiner en bracht de vrienden dichterbij. Of misschien kon je ook wel plezier beleven door van op je vakantiebestemming een zonnig kaartje te sturen naar iemand waarvan je zeker was dat die bijna nooit kaartjes kreeg. Als je vooraf zijn of haar adres noteerde, moest je op reis niet te hard meer nadenken en kon je je zeker niet verschuilen achter het feit dat je het adres niet bij de hand had. Zoiets heette: met voorbedachten rade werken.

Weet je ‘nog? Met een slaapzak om je rug kampvuurliedjes zingen onder de blote hemel vol sterren. Je wist zelfs waar de Grote Beer, Orion en de Jager aan het firmament logeerden. Wat was er gezelliger om, in een klein stationnetje, ’s morgens in de vroegte te vertrekken in één van de zeven wagentjes van een trein en samen naar de kampplaats te treinen op het ritme van de spoorstaven. Wat was er leutiger, romantischer, warmer en eindelozer dan rond een kampvuur – voor zover het nog toegelaten is natuurlijk – een meerdaags samen-leven samengevat te herbeleven door samen gek te doen en ondeugende liedjes te zingen, begeleid door zelfgemaakte instrumenten met schorre stemmen die een schuurpapierenboodschap meegaven? Intens gelukkig zijn met gewone dingen en met leeftijdsgenoten onder mekaar was en is nog altijd onbetaalbaar en blijft je leven lang meegaan. Zingen van Piet Paaltjes en zijn fiets of van Jan Brouwerszoon met zijn bobbel op zijn been bracht schwoeng en was zalig als Drie Japanezen met een contrabas voor de begeleiding zorgden totdat de zon helemaal in de zee was gezakt in alle mogelijke variaties, volgordes en met aangepaste bewegingen. En dan werd het stil en mocht je nog blijven staren in de fascinerende gloed van een smeulend vuur. Weten dat het morgen helaas weer voorbij zou zijn. Maar jong zijn was ook weten dat het allemaal nog wél eens kon gebeuren: je moest het alleen maar willen en zelf de gelegenheid scheppen.

Profiteer nog van de laatste dagen vakantie en… stuur eens een kaartje!

Marcel Huysmans

04-08-2019, 20:58 geschreven door Marcel Huysmans  

DE TWEE TEENTJES

Elk jaar op 20 juli word ik eraan herinnerd via radio, televisie, internet en alle andere media dat het in 2019 50 jaar geleden is dat goudgele Eddy Merckx voor de eerste keer de Tour de France won op de vooravond dat de eerste mens voet zette op de maan. Dan denk ik: is dat al zo lang geleden? Eddy Merckx is 50 jaar ouder geworden. Neil Armstrong verwisselde in 2012 zijn astronautenhelm voor een plaatsje in de eeuwige ruimte. Buzz Aldrin kampte na zijn terugkomst van de maanmissie met Apollo 11 met manische depressies. Vijftien jaar lang was hij alcoholist, maar zocht professionele hulp en genas, trouwde voor de derde keer en is ondertussen 89 jaar oud. In 2007 bekende hij dat hij een facelift had ondergaan. Michael Collins, die even oud is als Aldrin en niet op de maan landde maar rondjes bleef draaien, deed het heel wat rustiger, en vindt dat de Amerikanen het brood van hun kaas laten eten. Dat moet je tegen Donald Trump geen twee keer zeggen. Die beloofde prompt dat het beste, schoonste, veiligste en blufferigste land ter wereld tegen 2024 weer iemand op de maan zal zetten. Het eerste wat hij zou doen is er een muur bouwen tegen indringers en waarschijnlijk betaald door een van de andere wereldmogendheden… Maar dat tweette hij niet meteen.

Voor zover die twee feiten uit de wereldgeschiedenis. Voor het derde heb ik zelf gezorgd. Toevallig vielen al die gebeurtenissen samen. In de maand juli van het gele maanavontuur deed ik als jonge kandidaat-ingenieur een stage bij VEW, de Vereinigte Elektrizitätswerke Westfalen. Ik hielp bij de herstellingen aan het elektriciteitsnet in de lucht en in de grond. Tijdens de weekends zochten mijn maat en ik een beetje ontspanning na de noeste arbeid. In de namiddag van zondag 20 juli wilden we een frisse plons nemen in het zwembad aan het Rote Erde Stadion in Dortmund. Nu is dat de thuishaven van het tweede voetbalelftal van Borussia Dortmund, terwijl de eerste ploeg sinds 1974 in het funkelneue Westfalenstadion speelt. Het water was nat en verfriste en daarna wilden we nog een wandelingetje maken in het park. Het was heerlijk en op blote voeten kuierden we rond terwijl Eddy Merckx ondertussen zijn gele trui voor het eerst in Parijs op de Champs-Elysées over de meet reed. Op een wei in dat park in Dortmund trapte een tiener met zijn opa balletjes…

Ineens rolde de ‘verloren’ bal naar mij. Omdat vriendelijk zijn voor de mensen toen al hoog in mijn vaandel wapperde, trapte ik de bal terug. Het onding vloog vooruit, tegen een boom en kaatste terug… Omdat ik van mezelf wist dat je in dat geval anders tegen de bal moet trappen, probeerde ik met een effectbal deze keer een draai te geven met de buitenkant van mijn blote rechtervoet. Vermits het toeval op een uitermate klein plekje toeslaat voelde ik de pijn van de fausse queue onmiddellijk. In het Duits betekent dat ‘ein falscher Schwanz’. Dat wist ik toén nog niet. Een klein straaltje bloed liep tussen mijn twee kleinste teentjes naar mijn voetzool en verdween ogenblikkelijk in het malse gras. Ik pikkelde verder en dacht ongerust: ik denk dat er iets niet juist is… Ik zocht naar een bordje Rotes Kreuz en dat was vlakbij. Een lieve dame bekeek mijn voet, drukte hier en daar, deed er een verband rond en zei: “ik zal een Krankenwagen oproepen. Dat is werk voor de kliniek”. Ik voelde me stoer genoeg om zelf met mijn oude blauwe Opel Olympia 1957 naar het Krankenhaus te rijden. Hopelijk was het allemaal niet te erg.

Met mijn beperkte middelbare Duitse taallessen bereidde ik me voor op de aankomst bij de dokter. Ik wist bij god wel dat een teen ‘ein Zeh’ was, maar het meervoud kende ik helemaal niet. Ik kende wel zehn voor tien, dus was ik zeker dat het geen ‘Zehne’ was. Aan de kliniek werd ik ontvangen als een zwaar geblesseerde, op een brancard gelegd en regelrecht naar de RX gepiloteerd. Er werden foto’s genomen en dan was het spannend wachten. De dokter kwam de kamer binnen en zei: “zwei Zehe kaputt”. Meteen was het taalprobleem opgelost. Omdat zo’n kleine teentjes niet in het gips kunnen worden, werden ze zorgvuldig bij elkaar geïmmobiliseerd om te kunnen genezen. De boodschap daarna luidde: niet meer werken en de tenen afschermen. Daar zat ik dan: niksen op 250 km van thuis en mijn stage naar de maan.… Figuurlijk dan. Beteuterd droop ik af naar mijn logement en werd enigszins opgefleurd door de esbattementen van gele Eddy.

Het werd een lange avond en er stond nog een tweede item op het programma: de landing op de maan. Tussendoor kon ik plannen maken om de rest van mijn stage zinvol in te vullen. Om 20.17 u. drongen de schotelvormige uiteinden van de landingspoten in de maanbodem. Om 02.56 u. én op de Belgische nationale feestdag maakte Armstrong zijn eerste stap op de maan en deed zijn beroemde uitspraak. 456 miljoen mensen maakten het mee. Met een grote ‘oef’ en een knagende pijn zocht ik mijn matras op.

’s Anderendaags tapete ik mijn voet en tenen goed in en schoof ze voorzichtig in mijn hoge werkschoenen met stalen veiligheidstip. Met mijn gedachten bij de exploten van Eddy Merckx en die mannen op de maan heb ik daarna mijn stage gewoon afgewerkt… Een mens moet af en toe hard zijn voor zichzelf!

50 jaar later voel ik nog altijd de gevolgen van die domme sportieve breuk. Elk jaar heb ik twee maanden last van een eksteroog tussen die twee kleinste teentjes. Die staan niet helemaal zoals ze zouden moeten functioneren en door de ontstane druk ontwikkelt zich telkens een kanjer van een likdoorn. Alle methodes heb ik al geprobeerd. Wegsnijden, laten wegbranden, inpakken met stukjes groene preiblad, bevriezen of een zorgzame pedicure zorgen er ieder jaar voor dat ik steeksgewijs moet terugdenken aan Merckx, aan de eerste maangangers en aan de mistrap in Dortmund. Allemaal op diezelfde dag in 1969.

Ondertussen is mijn Duits wel beter geworden. Nog een geluk!

Marcel Huysmans

29-07-2019, 18:25 geschreven door Marcel Huysmans