De vogeltjes zijn met weinig content

Da’s ook nodig, anders kunnen ze niet vliegen

Deze week hoorde ik een mevrouw op radio 2 antwoorden op de vraag: “ben je content met je leven?” Ze zuchtte, dacht diep na en vroeg. “Wat is content zijn? Is dat hetzelfde als gelukkig zijn?” Ze proefde blijkbaar een verschil tussen de twee. De dame had daar blijkbaar vroeger ook al over nagedacht want ze redeneerde verder. “Content zijn betekent dat je niet méér moet hebben. Gelukkig zijn is er nog een schepje bovenop.” Content ben je met je verstand, gelukkig zijn berust meer op je gevoel. En mijnheer, wie veel heeft, heeft ook veel te verliezen. Geld alleen maakt niet gelukkig. De mensen zijn bijna nooit content…”

Zo doen mensen mensen nadenken, zelfs in de auto. Content zijn en genieten van is niet gekoppeld aan welvaart. Soms denk je dat op het moment dat je jaloers bent op een ander, maar als je zelf zover bent, kom je erachter dat het anders is. Eigenlijk ben ik ook best tevreden. Ik kan genieten van mijn leven, mijn gezin, mijn kinderen en vier kleinkinderen en van heel veel mensen die ik op mijn weg tegenkom. Ik heb altijd kunnen genieten van mijn werk, mijn pensioen, mijn hobby’s, de jeugdbeweging, actieve en passieve sportbeoefening, bezig zijn met en voor anderen… Maar toch is het leven onvoorspelbaar en zijn er momenten dat het wat tegengaat of dat ik een boost van geluk ervaar. Dat is ook genieten: geluk moet je zelf een beetje maken en ernaar op zoek gaan. En als je echt geen reden tot klagen hebt, is het leven niet spannend meer.

Genoeg hebben is de max. Er zijn mensen waarvoor genoeg té veel is, maar er zijn er ook waarbij veel nog niet genoeg is. Dan denk ik terug aan de Japanse steenhouwer. Ik denk graag in sprookjes. Hij zweette zo in de zon dat hij liever de zon was. Maar toen hij de zon was en door de wolken de aarde niet meer zag, was hij liever een wolk. Als wolk werd hij door de wind weggeblazen, en toen wilde hij liever de wind zijn. Maar de wind kreeg geen vat op de berg en berg zijn leek hem ook wel wat. Toen hij als berg de dreunen van een scherp pikhouweel voelde, droomde hij opnieuw om weer steenhouwer te zijn. Zo was de cirkel rond en zijn honger gestild.

Te weinig hebben is triestig en pijnlijk. Dat ervaren heel wat mensen in deze weken vóór Kerstmis. Te veel hebben is decadent als je het niet beseft maar leuk als je anderen ervan laat meegenieten. Wie na veel te veel, te weinig heeft, leert op slag zijn échte vrienden kennen. Dan ben je ineens weer schatrijk, maar wel voor altijd. Zo heb je een reden om ‘wreed content’ te zijn want dan ben je ‘content van contentement’.

‘Leer kinderen vanaf hun geboorte om weinig te hebben. Kinderen van vandaag houden te veel van luxe…Wat moet dat worden als ze groot zijn!’

Wie zei dat? En wanneer? Antwoord: Socrates in de 4^de eeuw vóór Christus. Niks nieuws onder de zon dus als 68 procent van de ouders zeggen dat kinderen tegenwoordig te veel verwend worden: we ergeren ons al eeuwenlang aan ondankbare egocentrische monstertjes en zijn doodsbang dat die van ons ook zo zouden worden.  Waar eindigt genoeg en waar begint te veel en verwennen? ‘Ze’ leerden ons vroeger wat zuinig zijn betekent en blij te zijn met alles wat je krijgt. Dat willen we onze kleinkinderen ook bijbrengen, maar in een land vol overvloed en luxe valt dat niet mee. Voor alles wordt reclame gemaakt in overvloedige boekjes en voor snelle impulsieve oplossingen zorgen internetbedrijven wel.

Nooit hadden we het materieel zo goed. We zijn niet malcontent, maar we willen toch de meeste zaken niet meer missen. We leren nog alle dagen bij: onze privé-vrijheid op vier wielen loopt nog vaster in de file, zelfs bijna elke dag, en niet alleen bij sneeuw. We schuiven aan op Zaventem, aan de meubelboulevard, in musea of op het strand. Zelfs op het internet is er soms file en tegen traagheid kunnen we niet tegen. Waarom zijn de boekskes altijd veel mooier dan de werkelijkheid?We kopen dingen om erbij te zijn en samen met een auto, kleren, een laptop of een tablet kopen we ook ‘ons imago’ dat rapper verandert dan volgbaar is: als je iets hebt, is het interessante er af. Het is een beetje als een verwend kind dat tussen zijn speelgoed juist dat speelding van het andere wil hebben. Waarom hebben de anderen toch altijd meer dan ik?

Veel mensen geven meer uit dan ze financieel kunnen. Leningen en kredietkaarten groeien welig aan de bomen en worden gretig geplukt als vergiftigd geschenk. Men verkoopt zich aan dure spullen. Als je geld de overfokte behoeften niet meer kan volgen, moet je wel blijven werken met twee en overuren kloppen. Werken wordt een straf voor vrije tijd. Het uiterste redmiddel wordt dan de lotto, krabspelen en reclame voor online gokken bij het voetbalmagazine op tv. Omdat geluk zeldzaam is, moeten we zelf ons geld verdienen en is carrière belangrijker dan echt geluk. Waarom moet ik hier toch zo hard voor werken?

Duurzaamheid past niet in de milieuverslindende consumptiecultuur. Waarom moet alles zo vlug vervangen worden? Analoge TV verdwijnt binnenkort en dus worden oudere tv’s waardeloos. Mijn platencollectie is enkel nog voer voor nostalgiekers. Een computer van 10 jaar is een prehistorisch museumstuk en een gsm van 5 jaar weegt één ton tegenover de nieuwste. Waarom spiegelen mensen zich toch zoveel aan anderen én aan wat ze niet hebben in plaats van te genieten van wat ze wel hebben?

Je moet beslist het verhaaltje van die Japanse steenhouwer nog eens googelen en lezen. Zit dan twee minuten na te denken op een nederig keukenstoeltje. Dan besef je je waarom er zoveel mensjes nooit tevree in huisjes ontevree wonen. Denk maar eens aan de uitspraak van Willem Vermandere: “De vogeltjes zijn met weinig content. Da’s ook nodig, anders kunnen ze niet vliegen!”

Marcel Huysmans