Kroonprinsessen Máxima en Mathilde massaal ontvangen
BREDA - Afgelopen donderdag namen de kroonprinsessen van Nederland en België de eerste twee delen van de nieuwe Geschiedenis van de Nederlandse literatuur in ontvangst. Voor de mensen rond de Grote Kerk was dat laatste niet zo belangrijk, zij kwamen vooral om prinses Máxima en prinses Mathilde te zien. Gelukkig scheen die dag voor het eerst sinds lange tijd een zonnetje (het Oranje-zonnetje?) en was het (lange) wachten nog een beetje aangenaam.

Door Joyce van Zijl

Prinses Mathilde en Prinses Maxima. CHRIS VAN HOUTS FOTOGRAFIE

Deze Vlaamse jongeren kwamen speciaal voor prinses Mathilde naar Breda
Want dat wachten duurde lang…. De receptie na afloop bleek erg gezellig en dus liep het vertrek flink uit. Gelukkig namen de Koninklijke Hoogheden wel de tijd om te poseren voor de vele fans.

Fanclub
Al vroeg waren de eerste fans aanwezig bij de Grote Kerk. Twee jonge meiden hadden voor beide prinsessen een bloemetje bij zich. "Het geeft niets dat we zolang moeten wachten. We wilden gewoon de beste plek hebben zodat we zeker wisten dat we ze van heel dichtbij zouden kunnen zien." Er waren trouwens opvallend veel jonge mensen onder het wachtende publiek. Een groep van twaalf Belgische studenten had speciaal een dagje 'vrij genomen' van de studie Sociaal Werk in Kortrijk om hun prinses Mathilde te volgen. "Wij zijn allemaal grote fans van Mathilde, ze is heel sociaal en erg sympathiek. En ze is een heel goede moeder. Vanmorgen staan we hier om haar te zien, en natuurlijk ook jullie prinses Máxima. Maar wij komen vooral voor Mathilde!" Een aantal oudere dames wilde nog wel even kwijt, dat ze vonden dat het niet goed was georganiseerd. "Wij stonden vooraan, vlak bij de uitgang van de kerk. Toen kwam er ineens iemand van de organisatie en die plakte een bordje 'pers' op het dranghek waar wij dus al die tijd al achter stonden te wachten. Wég was ons mooie plekje! We hebben hevig geprotesteerd, maar toen de politie er bij kwam zijn we toch maar vertrokken. Maar we vinden het geen stijl! " Gelukkig hebben ze de prinsessen toch nog van heel dichtbij kunnen bewonderen.

Geschiedenis Nederlandse literatuur
Voor de mensen buiten was het duidelijk: zij kwamen vooral om de prinsessen te zien. Maar voor de genodigden in de kerk ging het om een ander hoogtepunt. Voor het eerst in ruim vijftig jaar verschijnt er een nieuwe, complete en chronologische geschiedenis van de Nederlandse literatuur. Van deze geschiedenis zijn nu dus twee delen uitgegeven. Het deel 'Stemmen of schrift', geschreven door Frits van Oostrum, behandelt het begin tot 1300. Het andere deel, 'Altijd weer vogels die nesten beginnen' door Hugo Brems, gaat over de meest recente literatuur van 1945 tot 2005. De Vlaamse minister van Cultuur, Jeugd, Sport en Brussel Bert Anciaux is tevens lid van het Comité van Ministers van de Nederlandse Taalunie. In zijn welkomstwoord gaf hij aan dat het hier om een bijzonder project gaat. De Taalunie is grensoverschrijdend, daarom was ook grensoverschrijdende financiering mogelijk. In zijn woorden: "Twee landen die samenwerken, een team van Nederlandse en Vlaamse deskundigen die jarenlang samenwerken - dat is uniek en bijzonder. Het toont aan dat Nederland en Vlaanderen niet enkel een gedeeld verleden hebben maar ook een gedeeld heden."

Eén taal, drie landen
Er wordt Nederlands gesproken in Nederland, Vlaanderen en Suriname. Nederland en Vlaanderen werken al langer samen op het gebied van taal, sinds 1980 doen zij dat in de Nederlandse Taalunie. In 2004 is Suriname geassocieerd lid geworden van de Taalunie. Drie landen met een verschillende historie, maar met een gezamenlijke taal.
Op advies van de Raad van de Nederlandse Taal en Letteren werd besloten om een nieuwe Geschiedenis van de Nederlandse Literatuur te ontwikkelen. In 1997 is daaraan begonnen door twee hoofdredacteurs, negen schrijvers en zes redactieleden. De twee eerste delen zijn nu dus verschenen.

Het eerste en het laatste
Kees Fens, bekend van zijn stukken voor de Volkskrant en de Standaard, gaf in zijn lezing het verband aan tussen het eerste en het laatste. "Het ontstaan van een literatuur te lezen, het begin van haar geschiedenis dus, is fascinerend. Het vroegste heeft ook het laatste voortgebracht - maar de nieuwste literatuur niet minder de alleroudste. Het laatste en eerste deel van de nieuwe literatuurgeschiedenis als eerste te laten verschijnen - het getuigt van een schitterend inzicht in het wezen van de literatuur bij de Nederlandse Taalunie." Hij verwees hierbij naar de oudst bekende Nederlandse tekst op papier, de beroemde regels 'hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu', en naar de verwijzing daarnaar in een gedicht van Gerrit Kouwenaar met als laatste regels: 'diep in de tuin dooft het buitenste binnen / altijd die vogels die nesten beginnen'. En die laatste zin vond hij dan weer mooier dan de titel van het laatste deel: 'Altijd weer vogels die nesten beginnen'.

Betekenis in eigen tijd
De aanpak van deze Geschiedenis van de Nederlandse Literatuur is anders dan voorheen. In deze geschiedenis worden de teksten beschreven zoals die functioneerden in de eigen tijd.
Het zijn niet alleen geniale hoogtepunten, maar er wordt veel informatie gegeven. Er worden lijnen gezet, werken worden in de traditie geplaatst en zo schetsen de auteurs een beeld van de ontwikkeling.
In deze nieuwe literatuurgeschiedenis wordt ook meer aandacht besteed aan vrouwelijke auteurs, aan Nederlandstalige literatuur uit Suriname en aan jeugdliteratuur. Verwacht wordt, dat deze nieuwe Geschiedenis van de Nederlandse literatuur hét handboek zal worden voor onze kennis van de Nederlandse letterkunde. En dus was de verschijning van de eerste twee delen niet alleen bijzonder vanwege de aanwezigheid van twee prinsessen, maar ook vanwege het grote belang voor onze taal.