Trage bejaarden ergeren jongeren
Door Thea van Beek
Donderdag 23 februari 2006 - Jongeren hebben de pest aan oudjes die zich traag voortbewegen achter hun rollators. Die op hun beurt verfoeien de kinderwagens en die onopgevoede, krijsende kleuters. Is het oorlog tussen de generaties? Die rimpelratten voeren een heuse terreur.
 Jongeren hebben minder geduld met 'te langzame' bejaarden. FOTO BRAM LAMMERS / GPD
Een pakje thee, een onsje ham en een rol biscuitjes glijden over de kassaband van de supermarkt. Het is half zeven in de avond. Achter haar rollator schuifelt een hoogbejaarde dame bedaard naar de kassa. Dat is dan 3,28 euro, zegt de kassière.
De dame rommelt langdurig in haar handtas en diept een beursje op. Halve en hele euro's worden uitgespreid en andere muntstukken. Ze heeft nog steeds moeite met de euromunten. Kassière, verveeld: Nog veertien cent. Opnieuw gefrommel in de handtas, waaruit een tweede portemonnee te voorschijn komt met muntjes.
De rij achter de kassa groeit gestaag. Klanten wiebelen ongeduldig van het ene op het andere been en de ergernis groeit. Moet dat nou uitgerekend op dit tijdstip? Die oudjes hebben de hele dag de tijd, mompelt een jonge man. Groen en geel ergert een ander zich aan die trage bejaarden bij de kassa, uitgerekend tijdens spitsuur. Je komt in stróóp terecht.
Jongeren ergeren zich nogal eens aan ouderen. Aan hun traagheid, hun rollators en scootmobiels, die altijd in de weg staan. Over de brommobiels, die met hun maximum vaartje van 45 kilometer files veroorzaken en echte autos hinderen. Ze ergeren zich ook aan die oudere chauffeur, die niet harder dan tachtig rijdt op de snelweg.
Nee, dan de jongeren, zeggen de ouderen op hun beurt. Je kunt tegenwoordig geen winkel meer binnenkomen of je wordt overspoeld door keiharde muziek. Dat doen die winkels volgens mij vooral omdat het jonge personeel dat wil, zegt Bert Wijngaarden (76) in een Amsterdamse winkelstraat. Jongeren klagen dan wel over onze rollators, maar wat dacht je van die kinderwagens? Die kunnen ook in de weg staan. Of je loopt in de supermarkt en dan beginnen die verwende, onopgevoede kinderen te krijsen omdat er per se snoep gekocht moet worden.
Van die skeelers en skaters die je op straat de pas afsnijden, vult zijn vrouw Jeltje (75) aan: Of intimiderende, blowende hangjongeren op straat. Op de jeugd valt wel het een en ander aan te merken. Ze vergeten dat ook zíj later oud worden. Er zijn in Nederland een dikke twee miljoen 65-plussers. Rond 2037, het hoogtepunt van de vergrijzing, is hun aantal verdubbeld tot vier miljoen en is ruim een kwart van de bevolking 65-plusser. Niet dat die zich nu allemaal voortslepen achter een rollator, of zich verplaatsen per scootmobiel. Een flink deel van de senioren zal tot op hoge leeftijd kwiek door het leven gaan.
Desondanks zal van de jongere generaties heel wat solidariteit worden verwacht. Ze moeten fors in de buidel tasten om de pensioenen en zorg voor al die ouderen te betalen. Nog afgezien van het leger werknemers dat nodig zal zijn in de zorg voor hulpbehoevende ouderen. De komende decennia zal de maatschappij drastisch veranderen. In het straatbeeld zullen rollators, scoot- en brommobiels nadrukkelijk aanwezig zijn. Grijs domineert het openbaar vervoer en in winkels liggen producten op de schappen die speciaal zijn afgestemd op kleingebruik door senioren. Goedkope gezinsverpakkingen raken uit de tijd.
Snel en flitsend verdwijnen grotendeels uit reclamespots en tv-programmas. Alles wordt afgestemd op het tempo van ouderen. Die hebben vooral behoefte aan informatie en die zullen in reclame en op tv toenemen, voorspellen mediasociologen. Het tempo en de belevingswereld van jong en oud groeien dus verder uit elkaar. In hoeverre pikken jongeren dat straks? Zij maken over dertig jaar nog altijd driekwart van de bevolking uit.
Nu al hebben jongeren een alternatieve vakbond opgericht, uit onvrede met de oude bonden. Die zouden vooral het belang van babyboomers behartigen.
Om een oorlog tussen de generaties te voorkomen, moet er volgens socioloog Henk Becker meer aandacht komen voor jongeren; en zullen ouderen langer maatschappelijk betrokken moeten blijven. Omdat de samenleving nu te weinig let op de belangen van jongeren, geef je het generatieconflict inhoud.
De emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Utrecht, zelf 72 jaar, wijst op de huidige prestatiemaatschappij, waarin geen rol is weggelegd voor verliezers. Op de Olympische Spelen ben je al een loser als je geen brons haalt. Het zet een enorme druk op mensen. De economie moet ook meezitten. Becker: Eind jaren negentig hadden we hoogconjunctuur, die werd gevolgd door een snelle verslechtering. Dan kunnen rare dingen gebeuren en ontstaat een verharding in de maatschappij. Een deel van de jongeren voelt zich uitgesloten en wordt rebels. Anderen hebben grote moeite om de hoge eisen die aan hen worden gesteld bij te houden. Jongeren krijgen steeds meer door dat de grijze druk sterk toeneemt. Tot diep in de 21e eeuw moeten zij opdraaien voor de babyboomgeneratie. Om de zaak wat af te vlakken, zullen we de koek moeten herverdelen.
Volgens Becker betekent dit dat ouderen langer moeten werken en maatschappelijk betrokken blijven. Neem alleen al de gepensioneerde wetenschappers. Als je die allemaal bij elkaar zou zetten, kun je een complete schaduwuniversiteit beginnen. Dat is kapitaalvernietiging van enorme omvang. Als we niets doen, komt de zaak gaandeweg steeds meer op scherp te staan.
De voorbodes van een generatieconflict dienen zich al aan. In Almere werd een groep ouderen verwijderd uit de McDonalds omdat zij met hun rollators en scootmobiels in de weg stonden, te veel lawaai maakten en de beste plekjes innamen. Toen er commotie ontstond, haalde de bedrijfsleider bakzeil: de hangouderen mochten weer terugkomen.
In Oude Pekela gold voor ouderen zelfs een samenscholingsverbod in een winkelcentrum. De winkeliers klaagden steen en been over overlast. Hangbejaarden eindelijk aangepakt, kopte weblog GeenStijl.nl.
De reacties op de site logen er niet om: Hier moet je de boodschappen voor negen uur in huis hebben, want daarna nemen de rollators het dorp over. Absoluut dieptepunt is de koffiehoek bij Appie Heijn. Hele hordes rimpelratten verzamelen zich daar en voeren een heuse terreur.
Dertig procent van de Nederlanders ergert zich soms groen en geel aan groepen ouderen in winkelcentra. Bij jongeren tussen 15 en 24 jaar is dit zelfs 42 procent, bleek uit een enquête. Elf procent zei zich wel eens te storen aan groepen ouderen in horecagelegenheden.
De samenleving is niet voorbereid op de grote golf ouderen die er aan komt, zegt directeur Jan Romme van het Nationaal Fonds Ouderenhulp. Dat ouderen elkaar in winkelcentra ontmoeten, laat volgens hem zien dat ze behoefte hebben elkaar op te zoeken. Ze willen niet worden weggestopt, maar elkaar juist midden in de samenleving treffen.
Jongeren laten zich ook op de website van het fonds gelden: Ik erger me mateloos aan de bejaarden die mij continu in de weg lopen en rijden, schrijft ene Henk de Vries. Ze zijn traag, zeiken en blokkeren de economie. Dezelfde economie die ervoor zorgt dat de verwarming kan branden in hun aanleunwoninkjes en die de AOW voor ze verdient. Op het moment dat wij wél werken, maakt het me niet uit. Maar in mijn vrije tijd moeten ze maar achter de geraniums blijven.
Ook op de telefonische meldlijn woedt de strijd, zegt Eelke van Wageningen van het fonds. Zo klaagden ouderen, die hun vaste stek hadden in een Haarlems winkelcentrum, dat die hangplek is ingenomen door jongeren. Nu lopen die ouderen doelloos in dat winkelcentrum rond. Vroeger werd de jeugd meer samen met ouderen opgevoed. Opa en oma waren altijd dichtbij. Nu is dat minder. Ook dat vergroot de kloof tussen de generaties.
|
Ik ben Tonnie van Riel
