Soms moeten wij al eens op details gaan letten, die wij voorheen vaak onbelangrijk vonden. van P²
Toen ik het las dacht ik aan grootmoeder en kleindochter die samen koken. Ooit was dat een programma van Libelle TV. Dank zij die twee lijnen, gecombineerd met het idee van het programma, heb ik een vertelsel.
De oma maakt een familiegerecht op de traditionele wijze, waarvan al 40 jaar heel de clan op gezette tijden ongeveer plichtmatig eet, en dat gerecht al even plichtmatig onovertroffen lekker vindt, want Ma/de bomma moet op gezette tijden bewierookt worden.
Stel dat de kleindochter, die gewoonlijk komt helpen bij de bereiding voor zoveel volk, er op een dag op eigen initiatief een aantal kruiden aan toevoegt, zonder dat oma het merkt. Denkt ze. Oma heeft het wel gezien, maar ze zwijgt. Oma's kunnen dat, zwijgen.
De stoofpot, en vooral de saus, krijgt door de nieuwe kruiding meer diepte en de tafelgenoten doen dit keer niet beleefd opgetogen, ze zijn wérkelijk opgetogen. De oma proeft ook het verschil in haar bord en ze hoort het verschil in de stemmen en de stemming aan tafel.
Ze denkt dan :
Misschien moet ik eens op de kruiderijtjes gaan letten, die ik zo lang onbelangrijk gevonden heb.
En nu zat hij tegenover mij. In mijn werkkamer. Met de deur zelfs op slot. Op zijn aandringen nog wel! Hij grijnsde: 'Kijk, Max, wij zijn geen goede vrienden. Je biedt me wel uit beleefdheid een glaasje Pomerol aan. Maar je zou me liever de deur wijzen'.
'Dat zeg jij. Ik niet'
'Kom, laten we niet schijnheilig doen en de koe meteen bij de horens vatten. Je weet waarom ik je alleen wil spreken!'
'Absoluut keine Ahnung, Serge.'
'Over Gerda en jou uiteraard. Vooral over jou.'
'Kom je ronselen, Serge? Ik treed niet toe tot jullie clubje, man!'
'Doe niet belachelijk, Max. Onze kleine gebedsgenootschap bestaat uitsluitend uit dames en dat wil ik zo houden. Je bent beter af met een beperkte, intens overtuigde kring dan met een hoop onverschillige meelopers. Maar dit terzijde. Je gedrag, Max.'
'Daar heb jij je niet mee toe bemoeien.'
'Toch wel, Max.'
'Jij hebt je kerk, je waanzinnig kliekje theomanisten en…'
'Hoe noem je dat?'
'…en wat er daarbuiten tussen Gerda en mij gebeurt, gaat jou geen moer aan!'
'Je beseft niet hoeveel ellende en wat een verdriet je je vrouw aandoet.'
'Ik heb haar een scheiding voorgesteld. Zij wil niet. Ze wil me alleen kloten. Niet mijn woorden, de hare!'
'Dat zal Gerda wel op een andere manier gezegd hebben.'
'Ach wat! Als ze gelanceerd is, stort zij nog meer verbale vuilnis over mij uit.'
Serge zuchtte diep, fluisterde: 'Tendit in ardus virtus.'
'Hou op met die zever!'
Zijn stem zalfde vergevend: 'Kloekmoedigheid zoekt het moeilijke om het te overwinnen, Max. Blijf je vrouw trouw. Duw haar niet in de miserie. Zij heeft je nodig. Denk aan je zoon, zijn reputatie, de jouwe.'
'Wat kan mij die reputatie schelen, man!'
'In dit kleine dorp, de mensen…'
'Luister goed, Serge, ik ga open kaart met jou spelen en dan wil ik dat je het meteen aftrapt. Is dat klaar?'
'Ik heb je nog veel te zeggen. Max, véél.'
'Ik wil Gerda verlaten. Scheiden. Voor goed. Wenst zij dat niet, dan zijn er andere oplossingen. Ik blijf in geen geval bij haar. Gesnapt?'
'Die zogezegde minnares van jou … Gerda heeft me verteld wat zij weet en dat is niet veel om fier over te zijn!'
'Wat weten zij en jij over Marianne! Wat weten Francis en Pat over haar. Pat mag dan nog de speurhond spelen!'
'Max, die vrouw is slecht!'
'Slecht? Omdat zij van mij houdt. Omdat zij en ik seks hebben waar jij in je natste dromen nog niet kan naar smachten!'
'Dit gaat te ver, Max.'
'Ik was net eenenzestig toen ik Marianne leerde kennen. Ga het Gerda maar vertellen. Een tsunami van een vrouw; als jij in je impotentie kan snappen wat dat inhoudt. Een vrouw, die je oppeuzelt of verslindt. Een vrouw als een gordel van smaragden. Verblindend, passioneel, verrijkend. Een fenomeen met daarenboven een hart van goud, mijn…'
'Max …'
Hij stond op. Hij transpireerde. Zijn ogen waren glazig. Zijn mond halfopen. Hij trilde als een espenblad. Als kreeg hij een wilde en onbeheerste zaadlozing, giechelde denkduiveltje.
'Max, mocht je me nu een cognac inschenken, ook voor jou, onze laatste samen!'
Mijn kindertijd heb ik op den-buiten beleefd, waar loslopende honden erbij hoorden. Zij deden op een drafje hun toer. Zij waren accessoires in het decor, in de zomer voor ons dagelijks aanwezig, vermits wij dan op straat speelden.
Op sommige honden kon men de klok gelijk zetten. Ze deden plichtmatig de ronde van een territorium dat alleen zij kenden en dat nu niet meer bestaat. De streek is verstedelijkt en het is er niet meer mogelijk, loslopende honden.
De boerderijhonden noemden we ze. Ze waren half-groot en zeer snugger. Door hun drafje gaven ze te kennen dat ze met hun eigen zaakjes bezig waren en zij hoopten van ons, de kinderen, hetzelfde. Boerderijhonden en zomertijd … wij wisten nog voor de boerin dat het teefje weer drachtig was.
En dan waren er de huishonden. Dat was een gans andere categorie. Huishonden zaten opgesloten in een tuin. Ze blaften naar alles wat langs kwam omdat hun gebied niet groot genoeg was.
Op weg naar de kruidenier moest ik langs zo'n tuin. In mijn leefwereld als kind waren er grotere dieren dan die hond. Er waren koeien. Met horens. Maar van koeien was ik niet bang. Gewoon uit de wei blijven. Er waren paarden met hoeven. Een paard laat men met rust.
Maar dus die hond. Dat gegrom en die tanden. Die tanden keken mij elke zomer recht in het gezicht. En ik moest daar telkens twee keer langs. Een keer heen en een keer terug.
Wegens ooit een vergissing in de nummering bestaat deze aflevering niet maar ik bewaar en volg de oorspronkelijke nummering omdat anders de verwijzing/de link naar de bron niet meer klopt. En bronvermelding is ongeveer heilig, newaar? m
afl. 032/121 ~ Theomanistenclubje
Hij was een boom van een vent, die pastoor. In feite een dorre boom die zichzelf overleefde en het duidelijk een loodzware last vond. Hij leek vergroeid met het dorp. Een jaar of zestig schatte ik hem. Nooit naar zijn leeftijd of achtergronden gevraagd. Interesseerde mij geen bal.
Vroeger, zo werd verteld, was zijn kerkje tijdens de zondagsmissen goed gevuld geweest. Dan konden hij en Bernard, de onderpastoor die hij deelde met de parochies uit naburige dorpen, hun salaris tegenover de gemeenschap verantwoorden. Doch met het uitvlakken van de geloofstrouw en de steeds uitdeinende kerkontvolking, verdween eerst Bernard en verloor -vreemd genoeg- pastoor Serge de belangstelling voor zijn afvallige parochianen, om zich meer en meer toe te spitsen op een handvol koppig verslaafden aan het kruisbeeld. Tot hen behoorde uiteraard Gerda. In mijn ogen vormden ze een nieuwsoortige sekte. De sekte van de theomanisten.
Ze vergaderden een drietal avonden per week in de kerk. Er werd verteld dat ze zich daar opsloten, in een nauwe kring bij het altaar zaten, met alleen het flauw flikkerend licht van een enkele hoge kaars op hun van aanbidding gespannen witgrijze gezichten. Gerda slofte, als een oude vrijster, iedere ochtend naar de kerk. Ze woonde trouw elke vroegmis bij. Maar als tempel had de kerk voor haar toch een beetje afgedaan. De kerk leek meer bij- dan noodzaak. De spirituele symbolieken met al de nieuwe, vreemdsoortige rituelen en eigen gezangen die Serge van een kort verblijf in Salt Lake City had meegebracht, overtuigden de theomanisten méér dan het gewone bijwonen van een mis of het samen voorlezen uit de bijbel.
Pastoor Serge, die zichzelf rechtstreeks afgezant van de Heer was gaan noemen - in feite nog tamelijk braafjes vergeleken bij zestig ministers in Kongo, die "ambassadeur de Jésus-Christ" op hun visitekaartje vermeldden- oefende fysiek en psychisch een hypnotiserende invloed uit op Gerda en die enkele andere oudere vrouwen. Twee van haar clubgenoten hingen elke zaterdag bij het piepen van de dag rond in de stationsbuurten van Brussel. Daklozen opsporen, verworpenen, het gruis van de aarde, dat tussen zijn vodden, plasticzakken en kartonnen dozen lag te vegeteren. Ja, ze werden gevoed, de sukkels. Geestelijk voedsel toegediend door twee begijnen: het noodzakelijk heil van hun Heer doorspoelen met een slokje leidingwater, gewijd door Serge.
Hoe de vork met Gerda's sekte juist aan de steel zat, heb ik nooit willen weten. Ik vermoed alleen dat Serge sluw genoeg was -en dat was hij zeker- om er vooral eigen belang aan vast te knopen. Doorgewinterde kerkcommerçant als hij was en gelet op de explosie van de rijk makende geloofsbedrijvigheid in de States, was het hem vóór alles om de poen te doen. Dat zijn theomanisten hem niet in de steek zouden laten, wist hij zeer goed. Die brave besjes waren door hem zorgvuldig geselecteerd: goedgelovig en goed bij kas.
Twee ongehuwde zussen -hun vader was destijds gekend als welgestelde veeboer dus grootgrondbezitter-, de weduwe van de notaris, een drietal dametjes, dat Serge graag en vaak met zijn wagen naar Nederland en Luxemburg voerde. Buurvrouw Adrienne, manusje voor alle kerk- en pastorijwerk. En Gerda niet te vergeten. Gerda, die na het overlijden van haar moeder, de laatst levende ouder, meteen het huis had verkocht en de elf miljoen oude Belgische franken zéér voordelig bij Francis had belegd.
Ze deed met haar geld wat ze wou, maar ik was bijna zeker van dat zij een deel van haar halfjaarlijkse intresten -en tegen 7.25% was dat in die tijd beslist niet te onderschatten- aan Serges werken spendeerde. Wat zou die zich dan bekommeren om vijftig of honderd parochianen meer of minder in zijn missen! Hij boerde op zijn eentje stukken beter met zijn dames van Maria en Inri. Die zaten op bankrozen stuk voor stuk.
Toen ik (’87) tijdelijk in Jette woonde (de Smet de Naeyerlaan) is daar een memorabel ongeval gebeurd. Wel, voor mij is het nu nog memorabel.
Op het kruispunt met de Ferdinand Lenoirstraat werd een voetganger van het zebrapad geschept. De bestuurder panikeerde, reed door en één zebrapad verder gebeurde hetzelfde, een tweede slachtoffer.
Binnen de minuut was het leven van twee mensen voorbij en was het leven van de bestuurder definitief, onomkeerbaar veranderd. En van deze drie mensen, was heel de naaste omgeving mede-slachtoffer. De kringen van de steen in de vijver.
Achteraf bleek dat de bestuurder iemand was van 78 jaar. En dat hij in shock was. Jahaa, men zou van minder. Moeten verder leven met het besef dat men twee mensen gedood heeft, met de schuldgevoelens die daarmee gepaard gaan én wat hij aan zijn kinderen wou nalaten ging nu naar de nabestaanden van de slachtoffers. Mentaal, emotioneel en uiteindelijk ook financieel kapot, het bankroet van een leven. Dat alles omdat de auto niet kon thuisblijven. Mijn auto, mijn vrijheid.
Ik hoopte toen dat, als ik een bepaalde kaap bereikt zou hebben, ik nog voldoende zelfkennis en gezond verstand zou overhouden om de wagen weg te doen. Om er een streep onder te trekken. Om er een punt achter te zetten.
Stel dat men medicatie moet nemen waarbij het gebruik van zware machines wordt afgeraden. Oh, maar ik gebruik geen zware machines hoor! Mijn zwaarste machien is de stofzuiger. En vervolgens stap ik fluitend in een auto van een paar honderd kilo die vanaf een bepaalde snelheid het impact heeft van een paar ton.
'Geen zware machines hoor, ikke. 'k Zou ommers niet weten waar, ikke …'
Er zijn een paar scharnierpunten geweest, ergens tussen 2008 en nu. Ik weet, ik ben bijlange niet meer zo bij de pinken als zes of zeven jaar geleden. Ik besef dat mijn reactiesnelheid verminderd is vergeleken met toen, en die vertraging zal enkel nog toenemen, een realiteit ontkennen heeft geen zin. Ik weet dat mijn probleem-oplossend vermogen aan het afnemen is.
Mijn zus Tina vraagt dan of ik ziek ben, of ik daar niet eens 'iets zou aan doen'. Het heet SLEET, Tina. En sleet is onomkeerbaar. (hoe dikwijls nog)
Dus over dat autorijden, ik dien mijn rijbewijs in wanneer ik er een streep moet onder trekken, wanneer ik voel dat ik er een punt moet achter zetten.
Zelfkennis en besluitvaardigheid, daar blijf ik toch op hopen, om niet te eindigen in een mentaal en emotioneel (en financieel) bankroet zoals die man van 78 toen in ’87.
En ze deed het. Ze schakelde niet alleen Francis en zijn vrouw in. Ook haar zielenherder en hartenbroeder pastoor Serge, werd erbij betrokken. Later ontdekte ik, dat Pat me op een woensdagnamiddag in haar vlammend rode Honda als een oorlogsschip volgde. Ze deed volstrekt geen moeite niet op te vallen. Integendeel. Toen ik uitstapte bij het villaatje en achterom keek, stond ze al vlijtig het adres te noteren. Och, om dat "huiveringwekkend" woord van Gerda te gebruiken: dat ze allemaal naar de kloten lopen!
Francis legde het diplomatischer aan boord.
Eerst met verontschuldigingen 'Echt, pa, ik meen het, dat was niet mijn bedoeling. Maar ja, die insinuaties van Freya. Ik wou je geheim helemaal niet verklappen. Ik wist wel wat een storm dat bij ma zou ontketenen. Maar je moet ook inzien dat er door die toestand opeens bepaalde zekerheden voor mij wegvallen'.
Dan met een soort wijselijk overleg 'Pa, ik weet het, het vlees is zwak en zeker met een vrouw zoals je beschrijft. Elkeen kent al eens een avontuur, een langere of kortere relatie. Echtscheidingen zijn de doodgewoonste zaak van de wereld. Maar ma is geen, tja, hoe moet ik het zeggen, ma is geen normale vrouw. Dat overdreven religieuze heeft haar omzeggens teruggebracht naar de Middeleeuwen. Je moet haar ontzien. Laat haar je naar de brandstapel wensen. Verdraag haar gemeenste stemmingen. Zij is nu eenmaal een hysterica'.
Ja, dacht ik erbij, noem haar maar zo. Dat is de best passende omschrijving. Een hysterica, een vrouw, die in een bestendig verkrampte en verlammende zenuwtoestand verkeert, toestand die meestal voortkomt uit storingen in het geslachtsleven. Voeg die afwijking bij haar erg overdreven godsdienstwaanzin en je hebt het perfecte schrikbeeld van iemand, die niet meer van deze wereld is en er toch haar gif wil blijven spuiten.
En dan was er natuurlijk pastoor Serge! Ik zie hem nog die avond op de drempel van mijn huis staan. Weifelend een verboden hand naar de mijne uitstekend. Dan zorgvuldig de schoenen vegend en tussen de tanden mompelend:
"Mole ruit sua." Hij begroette me af en toe met een Latijns gezegde. Deze keer haalde hij Horatius aan: Het stort in puin door zijn eigen gewicht.
'Amen', knikte ik, 'Ze zit boven. Ga maar. Je kent de weg.'
'Nee, Max, ik kom niet voor Gerda.'
'Als je niet voor haar komt, dan kom je beslist voor een van mijn rode diamanten. Clos l' Eglise zevenennegentig! Perfect gechambreerd. Die goddelijke voorzienigheid toch! Chapeau!'
'Deze keer geen wijn, niks. Ik wil slechts met jou praten, Max, onder vier ogen.'
Er waren ook saaie dagen aan boord, zelfs monotone periodes, tijdens dewelke er echt niks gebeurde of te beleven viel. Dan zou men van een simpel feit een evenement gemaakt hebben, gewoon om de bovenkamer wat te bemeubelen.
Dan moest ik mezelf er aan herinneren dat we die rust verdiend hadden. Maar hoeveel rust verdraagt een mens eer het eentonig wordt ? Mentale rust, bedoel ik, want fysiek waren we wel allemaal bezig. Ongeveer allemaal.
Natuurlijk waren er boeken aan boord, en later ook videocassettes, maar niet iedereen leest graag en het aanbod aan films was beperkt, zowel in aantal stuks als in genre.
Saaie periodes overvielen ons eerder op een bulkcarrier dan op een tanker. Bulk (stortgoed) is niet de meest dringende lading. Er werd al eens doorgegeven aan het schip dat er moest vertraagd worden, omdat de terminal ons nog niet kon lossen. De opslagcapaciteit aan de wal kon ons er efkes niet bij hebben, of er was een panne in de transportbanden … De ware reden kregen we niet te horen natuurlijk, wij beneden al helemaal niet. Maar dat er vertraagd werd merkten we wel. Dat hoorden we ook van de matrozen van wacht natuurlijk, die vertelden beneden al eens wat er boven op de brug gebeurde. Want het was toen nog echt upstairs-downstairs hé.
Terwijl ik dit zit te typen besef ik ineens dat het niet altijd even duidelijk is over welke vaar-periode ik het heb. Over de 13j vóór ik LM kende en dus in mijn eentje monsterde, of over de 17j erna, toen ik LM kende en samen met hem monsterde. Want er is vóór 1992 de pre-LM periode en vanaf 1992 de LM-periode.
Het bleef varen op vrachtvaarders, maar het was een wereld van verschil, want ik woonde plots een deck hoger en ik at in een andere mess. Een kleine aanpassing jawel, maar na verloop van tijd kreeg ik serieus heimwee naar mijn oude routine en de kameraadschap van 'downstairs'. Vooral dan wanneer er 'oude' bekenden bij de crew waren. Het heeft ongeveer twee jaar geduurd eer ik daar helemaal van af was.
In de pre-LM periode werd ik gemonsterd door de Pool der Zeelieden, dat was de wervingsreserve waar de rederijen hun lagere bemanning betrokken. Dwz dat we op elk soort vrachtvaarder konden geplaatst worden. Later, met LM waren het vooral tankers.
Bulkcarriers (stortgoed) vaarden soms veel trager en wanneer dat in de doldrums moest gebeuren, werd het helemaal saai. Spiegelgladde zee en wolkeloze hemel. Dagen op een stuk. De eerste dag is dat hemels. De derde dag voelt het leeg. De vijfde dag wordt het onheilspellend, alsof het afstompend zicht nooit nog zou overgaan. Niks dat de blik vasthoudt. Geestdodend.
Dan bleef ik op de poop al eens kijken naar het kielzog, om te kijken of er nog niet wat meer vaart in zat … Dan hielden we mekaar bezig met flauwe bedenkingen : er zijn mensen die duur geld betalen voor een reis, om dit soort weer te kunnen meemaken. Wij worden er tenminste voor betaald.
Op een keer kwam ene Ludo laat aan het ontbijt. Die gast was uit zichzelf al een onverstoorbare slome, en zelfs híj was uit zijn hum, al van ’s morgens vroeg. Hij bromde iets over 'die speedboot hier'. Speedboot. Over een gevaarte van 75.000 ton laadvermogen op economische snelheid. Heel de tafel schoot in een lach. Als het voor Ludo al traag ging, dan was er toch iets hé.
Tja, van kleinigheden maakt men een gebeurtenisje, op zulke dagen. Er waren de stormdagen, maar het andere uiterste bestond ook : de oersaaie dagen.
Wegens ooit een vergissing in de nummering bestaat deze aflevering niet maar ik bewaar en volg wel de oorspronkelijke nummering omdat anders de verwijzing/de link naar de bron niet meer klopt. En bronvermelding is ongeveer heilig hé, m. afl. 029/121 ~ Echtelijke verwijten
Het duurde geen week of Gerda onthaalde me krijsend en gillend met haar feestelijkste verwijten.
'Dat jij hier nog een voet durft binnen te zetten, jij schurftige hond. Ha, meneer heeft een hoer. En dat duurt al jaren. Nu weet ik wat ik aan die toot van jou miszag. Afgeleefd! Rot weg, schoft. O, ik wist het. God, mijn Heer, U bent mijn getuige dat ik het vermoedde. Al vele jaren komt hij niet meer af, ben ik lucht voor hem. Zelfs geen zoen met Nieuwjaar. Geen vriendelijk woord … Blijf met je tengels van mijn deuren. Wie weet wat je er bij die hoer mee uitgespookt hebt. Vies, vies, ik ben vies van jou. Door het hoofd zal ik je schieten en dat spel tussen je benen afsnijden. O, God, Heer van mij, laat me toch zwijgen. Maria, ons aller moeder, leg andere woorden in mijn mond, ik smeek U. Je stinkt naar haar. Straks moet ik braken, zie. Al jaren de nagel van mijn doodskist en nu hoerenloper ook! Dat mankeerde er nog aan.'
Ze draafde maar door. Er kwam geen eind aan. Almaar heftiger. Schreeuwend, met haar overslaande kraaienstem en maar dreigen met de vuisten. Zo had ik haar nog nooit gezien.
'En denk maar niet dat ik jaloers ben! Ik geef geen sikkepit om jou. Maar mijn zoon en Pat, de buren, pastoor Serge, de omgeving, hoe gaan die allemaal tegen ons aankijken. Wij …'
'We kunnen scheiden.'
'O ja, dat zou meneer en zijn violet goed uitkomen. Wie weet, heb je nog tijd om te scheiden, je kan tegen die tijd allang rondlopen met aids aan je gat. Heer, vergeef mij dat laatste woord. Sta me bij, Heer, en heb begrip voor mijn woorden. Scheiden nooit! Hoor je mij, nooit! Jamais! Wat de Heer verenigd heeft, kan niet gescheiden worden.' 'Laat je god er buiten en trachten we dit af te handelen als volwassen mensen, ja?'
'Hier valt niets af te handelen. Zelfs moest je me morgen vertellen dat het uit is met die troela, ik zou je niet geloven. Serge zegt het ook: eens dat een man van die kelk gedronken heeft, is hij verloren. Er zijn uitzonderingen, maar een leugenaar zoals jij, een geboren scheefmarsjeerder! Je het leven zuur maken, ja, met plezier. Scheiden? Over mijn lijk!'
Een sprookjesbruiloft, alles moest perfect zijn. Een feestbuffet buiten, op een zoele zomeravond, zo hadden de trouwers zich hun feest voorgesteld, ttz : zo heeft de moeder van bruid dat gewild. Het buffet is er dus gekomen, de zoele zomeravond ook, want er werd getrouwd in een warm land. Alle gasten in ceremoniële kledij. Sjiek volk hoor.
Men moest dat buffet gezien hebben om het de vatten, zo weelderig, zo luxueus. Met driedelige chocolade-cascade en al. De dessertafdeling van het buffet was fa-bu-leus!
Tot er een zucht wind langs kwam:
een chocoladecascade + wind =
'k Beklaag werkelijk de mensen die benedenwinds stonden.
Voor Marianne was mij trouwen geen utopie. Ze wilde nog alleen haar Max, met haar en huid. En ze had mij. Mijn frustraties en muizenissen lachte ze weg. Ja, soms voelde ze de tijdsklok tikken. Een kind, hoe graag ook, bijna op haar veertigste? Pure waanzin of egoïsme, beweerde ze. Zij, Marianne, had geen kind als ultiem bindmiddel nodig om haar man vast te pinnen. Ik was er en ik bleef er. Als hij dat nu nog niet wist, tja … dan zat haar maatje met een groot probleem, zij lekker niet.
Natuurlijk had ik haar graag een kind gegeven. Liefst een meisje. Marianne in miniformaat. Verhaaltjes vertellen, luiers verversen, poppenkast spelen, nachten oplopen terwijl haar moeder sliep, ’t zou geen probleem zijn. Maar stel dat een klasgenootje nadien zou roepen: "Kijk daar is je opa!" Tien jaar jonger en ik had onmiddellijk ja gezegd. Slechts tien jaar en even vrij als Marianne. We hadden wellicht met z’n drietjes de trouwzaal betreden. Gerda was er echter nog. En die wou niet scheiden.
'Over mijn lijk', gilde ze, 'hoerenloper, varken, duivelsjong, Frankenstein!' Ik loop het verhaal echter vooruit. Sorry.
De eerste tijd na mijn confidenties over Marianne zinspeelde Francis met geen syllabe over haar. We spraken mekaar ook niet zoveel toen. Het werk slorpte hem totaal op. En zijn huwelijksleven! En het gekibbel met zijn vrouw over enkele financiële uitschuivers, die hij ontwijkend niemendalletjes noemde. Enkele maanden gingen voorbij.
Ik bleef me super voelen. Gerda bestond niet meer. Ik leefde nog uitsluitend voor de lange namiddagen met Marianne, mijn gedichten voor haar, onze hijgtelefoontjes ’s avonds.
Nu meer dan eens per maand een etentje in La Maison du Boeuf, de Sea-Grill of Le Croûton, haar lievelingsrestaurant in Anderlecht, waar Rudy en Michel haar oprecht bewonderden en complimenteerden, haar als mevrouw Cijnens aanspraken, iets wat haar neusje de ganse avond deed krullen. Voor Marianne keek ik op geen briefje van honderd zelfs geen twee van vijfhonderd euro. Ik kon het me veroorloven, Marianne was me alles waard.
En toen, een late namiddag op kantoor, dat telefoontje van Francis. Eerst de gebruikelijke blablabla over de rentevoeten en dan, als terloops, op een wat jongensachtige-spottende toon van twee ervaren mannen onder mekaar:
'En, hoe staat het met de liefde?'
'Uitstekend,' was mijn spontaan antwoord.
'Dus ’t blijft duren tussen jou en die … hoe heet ze ook weer?'
'Marianne. Dat weet je maar al te goed. Verder?'
'Mmm ja, zeg … Pat beweert …'
Ik, stekelig geprikkeld: 'Wat beweert Pat?'
'Bah, niks eigenlijk.'
'Wat heb je Pat verteld over Marianne en mij?'
'Ik? Geen woord, echt niet.'
'Francis, wat is er gaande?'
Mijn stem sneed korzelig. Het bleef seconden stil aan zijn kant. Buiten, op de laan naar het centrum, zoemde het verkeer bijna geruisloos voorbij. Ik staarde door het raam naar de opflikkerende lichtreclame van het Queen-Annehotel. Ik werd almaar wreveliger, ontstemder, bijna gekwetst om het gevoel van verraad. Dat had ik van hem niet verwacht.
'Francis?
'Sorry, ik ben er weer. Wat vroeg je daareven?'
'Wat weet je vrouw over Marianne en mij? Je weet verdomd goed wat ik …'
'Toe, pa, je hoeft daar geen drama van te maken, ’t Sop is de kool niet waard. Freya, een van mijn klanten, heeft jullie gezien. Tja, je loopt niet in zakken. Zeker niet op een zaterdagnamiddag in Antwerpen. In de Schuttershofstraat nog wel. We waren eergisteren uitgenodigd voor een drink bij Carlos en Freya thuis. Ze hebben een drietal boetieks in het Antwerpse. Weet je dat Freya je haast niet meer herkende toen je de winkel binnenstapte? By the way, Carlos was een en al lof over je vriendin. Prachtige vrouw en de manier waarop zij voor jou enkele danspasjes maakte in dat zwart voile kleed! Kon zo een scène zijn uit "Pretty Woman" zijn. Pat heeft dit niet gehoord hoor. Carlos deed me het ganse verhaal in zijn bureau. Op de terugweg kwamen de opmerkingen. Ik liet me domweg iets ontvallen en zij pikte er meteen op in. Je weet hoe vrouwen zijn? En dan natuurlijk de onderste pieren naar boven willen halen. Niet aan mij besteed, hoor!’
'Wat zei ze precies, Francis?'
'Precies? Weet ik niet meer. Iets in de zin van: hoe ouder hoe gekker. Enfin, het verbaasde haar niet.'
'En jij?'
'Ik? Pff…we hebben eens hartelijk gelachen. Niet direct om jou, pa, ook niet om de situatie. Zo maar in ’t algemeen om oudere bokken, die nog graag een groen blaadje lusten.'
Hij lachte opnieuw. Ik niet.
'Bye, Francis.'
Ik legde de hoorn neer, stak een sigaret op, schakelde mijn pc en het felle bovenlicht uit en bleef in de opkomende schemer voor mij uit staren. Dat was de eerste deuk, die mijn zoon me gaf. Er zouden er nog volgen. Onder de gordel, welbewust en zonder genade. Natuurlijk, hij had gelijk. Ik moest er niet te zwaar aan tillen. Au fond kon het me eigenlijk geen barst schelen. Elkeen mocht weten dat ik een kanjer van een lief had, van wie ik zoveel was gaan houden dat ik haar nooit meer wou opgeven. Laat ze maar kletsen en grappen over oude bokken. Maar het was zijn klikspaanachtig gedoe, vooral tegenover Pat. Zijn weloverwogen verraad. Een zomaar licht ontvallen woord! Mijn kloten! Uit opgekropte verontwaardiging of opstandigheid? Omdat hij niet kon aanvaarden dat ik zijn moeder bedroog? Omdat hij me opeens zag als een stiekeme lafaard, een smeerlapje in maatpak. Een op seks beluste oudere vrouwengek.
'k Was op zoek naar iets voor Vaderkensdag en ik kwam onderstaand filmpje tegen : iets over vader & zoon en over handen. Want deze twee zijn wel vader en zoon, maar misschien gaat het filmpje eerder over handen, over wat handen samen kunnen.
Het zijn ook de handen die in beeld komen. Niet de hoofden, enkel de handen. De grote en de kleine. Mooi om zien. Ik denk dat ze samen nog veel blije uren zullen meemaken.
Hij kuchte driemaal. Op restaurant of thuis aan tafel, het typische Francisiaanse teken dat de aandacht van de aanwezigen vroeg. Voorbode van een speech of statement. Zijn specialiteit. Hier in de tuin, zat behalve ikzelf, geen kat. Alleen drie eksters verderop.
'Pa, vooraleer ik doorga nog een statement. Dit was, voor jou en mij, een allesbehalve makkelijk gesprek. Er is gezegd wat moest gezegd worden. Daarom, hoe pijnlijk en kies ook, vind ik ons onderhoud nog positief en … vrij constructief. Het spreekt vanzelf dat gezien de delicate aard ervan, je beslist mag rekenen op mijn stilzwijgen en absolute discretie. Alles wat vandaag werd opgeworpen en … afgetast, is een zaak tussen jou en mij. Niemand anders. Absoluut niemand anders.’
'Daar vertrouw ik zeker op, Francis, wel thuis en tot zondag.'
Maar ik dacht: on verra!
'Tot volgende week, pa … Misschien.'
Heel beheerst klonk zijn stem. Even beheerst-rustig liep hij naar het terras. Met zijn eigen verdoken waardigheid, Francis op z’n best.
Zondag misschien?! Een flauwe handdruk, zelfs geen voorhoofdzoen. Een Francis die zijn ritueel doorbrak? Tiens! Te boude uitspraken of de shock van mijn intieme bekentenis? Bijlange niet! Je weet toch door wie hij opgevoed werd, giechelde mijn denkduiveltje. Pa zal niet meer gezoend worden. Eigen schuld dikke bult. Hij weet nu hoe Marianne met jou tekeer gaat! Stel dat er nog een spoortje van dat gefiolieter op je voorhoofd plakt. Tien liter javel volstaan voor hem nog niet om het weg te wissen, vriend. En het belangrijkste vergeet je. Kassa, Kassa! Wedden dat hij nu in de auto aan het cijferen slaat? Ja, juist om Marianne. Een geluk dat ik je mond tijdig heb gesnoerd! Geef toe, ’t lag op je lippen: de bontmantel, de briljanten ring, de Rossetti schoenen, de drie handtassen. Gedaan met haar tweedehandse spulletjes, om van de rest niet te spreken. Jij met je openhartigheid! Je had je mond moeten houden over Marianne. Hij komt ook niet alles aan jouw oren hangen. Wat een naïeve vent ben je toch! Denkduiveltje had gelijk.
Misschien had ik er beter aan gedaan Francis niets te bekennen over mijn relatie met Marianne. Nu nog niet. Ik had haar verzoek moeten eerbiedigen: aan niemand een woord over ons, pas als we allebei helemaal vrij zouden zijn. Ze had me zelfs niet bij de uitvaart van haar vader gewild. Nu mijn zoon mijn geheim deelde groeide er een angel die me waarschuwde dat, om een of andere domme reden, door een klein toeval of een totaal onverwachte omstandigheid, hij wel eens misbruik kon maken van de situatie, vooral gelet op zijn laatste onderdrukt geschokte en duidelijk gemelijke houding.
Meer dan ooit voelde ik me de egoïstische schuldige, de lafaard die liever zijn wettelijke echtgenote en zoon bedroog dan open kaart te spelen en de ware vrouw van zijn leven te volgen.
Waarheid was dat ik echt niet zo happig was naar een tweede huwelijk. Vijfentwintig jaar verschil leek een té grote kloof. En dan die vurige frivoliteit van Marianne! Zelfs met mij kon ze het flirten niet laten. Gesteld dat ze reeds tal van mannen had gekend? Nu kon het mij niet verdommen, die tijd vóór mij. Stel echter dat ik over een paar jaar lichamelijk aftakel, haar niet meer kan bijbenen? Stel een plots aanslepende ouderdomskwaal? Stel dat, hoe onwaarschijnlijk het nu ook mag lijken, toch sleur onze relatie binnensluipt? Stel zoveel!
Annie is een vaderskindje en Pa is helemaal een dochters-vader. Niet de gast die met de mannen aan auto’s wil sleutelen of met de mannen wil gaan vissen of met de jongens naar de voetbal wil. In zijn wereld is ruimte voor meisjes-dingen. In zijn wereld is ruimte voor álle dingen. Pa is een mens.
Toen Annie ging stage doen, ver weg, was op kot gaan de meest voor de hand liggende oplossing en dat mocht van thuis. Geen probleem voor Ma & Pa, Annie was degene die bedenkingen had. Feitelijk was zij de énige die bezwaren had. Ze vroeg zich af of Pa haar niet teveel zou missen. Pa verzekerde haar manhaftig dat dit niet het geval zou zijn.
Tijdens haar eerste ontbijt op kot kwam een SMSke: 'Ik mis u nog helemaal niet hoor Meiske!' Dat stond daar zo dapper geschreven, dat haar schermpje er wazig van werd.
'Neen, Francis, er is geen andere vrouw als je het moet weten. Er is wel dé vrouw, niet in hoofdletters, maar in koeien van letters. En ja, Francis, ze is een stuk jonger dan ik, jonger dan jij zelfs. Neen, ze werkt niet bij de groep. Ze is niet getrouwd, ook geen kinderen, maar vitaal en wilskrachtig genoeg om een waterpoloploeg op de wereld te zetten. Kan niet van iedereen gezegd worden, nietwaar? Beschrijving? Lengte een meter vijfenzeventig, gewicht twee, drieënzestig kilo. Lang, golvend, blauwzwart haar, en naturel, groene ogen, gaaf gebit, lichtjes zongebruind soms zonnebank, kuiltjes rond de mondhoeken als ze lacht, een kontje om in te bijten.'
'Pa, dit volstaat ja!'
'Nee, dat volstaat lang nog niet. Meneer eist, meneer krijgt. Waar was ik gebleven? Juist, bij haar kontje om in te bijten, maar dat wist je al. Wat nog? De tietjes, sorry niks tietjes, only the thought en katzwijm. IQ ? Geen idee, maar alert, ad rem, humor troef, vlot drietalig, sportief, zwemt beter dan jij en ik samen, haar tennis is niet veel zaaks, gewoon balletje slaan. En zij schaakt, natuurlijk niet op jouw niveau, maar zet eender welke Kasparov tegenover Marianne en de sukkel neemt de loper voor een toren. Ook scrabble en kruiswoordraadsels, alle soorten kruiswoordraadsels! Doet ze in bad. En wat je nu wil weten, maar niet durft te vragen: seks met Marianne! Wel, zet alle mogelijke en onmogelijke clichés met superlatieven in de derde macht en dan raak je er nog niet. Toen wij … toen ik haar … voor de aller, allereerste keer … toen heb ik al wenend op mijn moeder geroepen, jawel op mijn moeder … het was net of de aarde scheurde met een kreet … een vrouw als Marianne neuk je niet. Met Marianne bejubel ik de liefde. Liefde, Francis, liefde in koeien van letters.'
'Hoelang al?'
'Vier jaar juist, volgende week woensdag, de vierentwintigste. Daarom geen lunch die dag. Als het om Marianne gaat, moet alles wijken. De redactie, geld zeker en, indien nodig jij ook. Duidelijk, ja?'
'Rustig, pa, rustig. Ik heb er alle begrip voor. Je bent heus niet de eerste zestigplusser, die smoor raakt op een bloedmooi grietje.'
'Wat? Een bloedmooi grietje! Mijn Marianne! Mijn vrouw is zeldzame, pure klasse, top of the bill. Marianne, dat is leven. Eindelijk na veertig jaar leef ik als man, maar vooral als mens. Ik kan en wil niet verder zonder haar. Als het moet, ga ik voor haar over lijken. Een grietje, jij onwetende sukkelaar! Ze zit in mijn vel. Elke porie snakt naar haar. Marianne en ik, dat is een onverbreekbare eenheid, tot de dood ons scheidt. Marianne is mijn wederalles.'
'Jezus, pa, die dame van jou … dat neigt naar obsessioneel gedrag.' 'Ha, ha. Je begint het te snappen. Die dame van mij! Je verbetert. Wel, die dame van mij is méér dan een obsessie, Francis. Die dame van mij is pure verslaving. In de heerlijkste zin van het woord. Een verslaving waar elk mens recht op heeft, recht zou moeten op hebben. Een verslaving, die ik iedereen van harte toewens, jou zeker…'
'Je vergeet dat ik gehuwd ben, gelukkig gehuwd.'
'Getrouwd, akkoord. Gelukkig, I do hope so!'
'Ik moet doorgaan nu. Nog iets, pa, die opmerking over de waterpoloploeg.'
'Dat was pas echt grof, nietwaar? Ja, ik ken dat gevoel,' kaatste ik bitsig terug. Ik klikte de rug van de tuinzetel omlaag. Ging languit liggen en sloot de ogen. Soezen zou niet meer lukken. Ik was te nerveus, maar hij zou tenminste begrijpen dat het meer dan tijd voor hem was om op te krassen. Ik hoorde hem met de krant bezig. Eindelijk! Zijn pré-afscheidsritueel begon. Krant vouwen, neus snuiten, brilglazen poetsen, broekriem optrekken, plooien gladstrijken, schoenen inspecteren. Jas op stofrestjes of haartjes controleren, gouden manchetknopen goed zichtbaar maken. De alles-bij-en-alles-zit-goed-tastcontrole. En nu ogen open, Max, een weinig rechtop zitten, zijn traditionele zoen op het voorhoofd en Francis kan nadien de pot op.
“Zeepaardjes spreken over het algemeen zeer tot de verbeelding. Niet in het minst door hun aantrekkelijke uiterlijk, maar ook door hun bijzondere voortplantingsgedrag. Het zijn namelijk niet de vrouwtjes, maar de mannetjes die zwanger zijn en het nageslacht op de wereld zetten. Mannetjes hebben een buidel waar het vrouwtje haar eitjes in kan leggen. Als zij dit heeft gedaan zit haar taak er op. Het baren zelf is een zeer inspannend karwei waarbij het mannetje zich in allerlei bochten moet wringen om de jongen door de nauwe opening naar buiten te persen. De jonge zeepaardjes zijn na de geboorte direct zelfstandig. In de natuur overleeft maar een klein percentage van de pasgeboren zeepaardjes, meestal minder dan 10 procent.”
Hierna volgen beelden hoe de kroost evolueert. Op 01min49, echter, krijgen we een idee van wat er aan vooraf ging, een inkijk in het privéleven van Andy en Lynn die na drie dagen hofmakerij en verloving alreeds … Drie dagen, is dat niet lang voor zo’n kleine diertjes ? Na veel en mooi ballet, op 03min15 geeft ze haar eitjes door. Hoe fragiel zoiets is en hoe secuur het moet gaan.
Zijn stem was vlak, zijn bevel keihard. Nu komt het, dacht ik. Mijn betere-ik en zijn weloverwogen vragen. Behoedzaam uitgesproken. Elk woord een pijl, meteen in de roos.
'Wat is er eigenlijk aan de hand, pa? Je gesnauw om je beleggingen, de oude koeien die jij op een bijzonder irritante wijze uit de gracht haalt en je geleuter over je job. Man, je hebt al voor hetere vuren gestaan. Als er iemand Simonne De Grez op een afdoende wijze kan aanpakken, haar van haar melk brengt, dan is het Max Cijnens en niemand anders. Je hebt haar al dikwijls een toontje lager laten zingen. Denk je werkelijk dat ik trap in de argumentatie die jij ophangt? Wat is er iedere woensdag gaande? Geen antwoord? Oké … Facts! Vorige maand heb ik tweemaal toevallig op een woensdagnamiddag naar de redactie gebeld. Neen, meneer Cijnens was er niet en kwam niet meer naar kantoor. Toen naar huis gebeld. Ma met haar "Moet je dat nu vragen, niet hier, bel maar naar de overkant". Je weet wat ze bedoelt met de overkant: de redactie. Deze maand, we zijn vandaag de twintigste, heb ik reeds drie opeenvolgende woensdagen in de late namiddag naar de krant gebeld en wees gerust, ik heb niet altijd je rechtstreeks nummer gedraaid of naar je secretariaat gevraagd. Instinctief wist ik dat discretie geboden was. En neen, ik heb niet naar ma gebeld. Indien mijn vermoedens juist zijn en dat zijn ze, vrees ik … Tussen haakjes, de reden waarom ik je mobieltje ongestoord liet, dat zou pas echt grof zijn! Enfin, het zou crazy zijn om door mijn telefoontjes ma … misschien tot nadenken aan te zetten. Ze heeft nu niet bepaald, tja … eh … ons niveau en hoe wereldvreemd ze soms ook doet, het vrouwelijke zesde zintuig mogen we niet onderschatten pa.'
Ik was sprakeloos. Niet om de essentie van zijn vermoedens, helemaal niet. Zijn uitgekiende methodiek, de hypocrisie met de telefoontjes, de voorgestelde lunch op woensdag, wát een mise-en-scène. Te laf om op de man af dé vraag te stellen, gluiperig genoeg om mijn tijdsgebruik stiekem te registreren. Zijn gemelijkheid 'Dat zou pas echt grof zijn' was niet één, doch tien bruggen te ver.
Gerda's jarenlange onverdroten opzet had wortel geschoten in mijn zoon. Ik had gefaald, zij was cum laude geslaagd. Ik keek hem aan, amper een halfuur geleden mijn trots, mijn boegbeeld. Nu haar toonbeeld, niks Cijnens, alles Vanbesien, een achterbakse regelneef, een tsjeef die drijft op wijwater. Het resultaat van genen aangedikt door zeven maanden moedermelk. Vanbesien melk.
'Luister, pa, niemand kent de situatie hier beter dan ik. Je weet dat je alle vertrouwen in mij …'
Als je toch een nieuwe opdracht aanneemt, doe het dan met de nodige zorg, en niet tussen de soep en de patatten. van P²
Ik engageerde me soms nogal enthousiast, té enthousiast. Gaandeweg en achteraf -soms rijkelijk laat- besefte ik dan dat ik 'iets over mijne kop getrokken had' : dat ik niet de juiste capaciteiten had, of niet over voldoende tijd beschikte, of niet over de juiste bagage …
Kortom, ik had me te snel en bijna luchthartig verbonden om iets tot een goed einde te brengen. Terloops. Zo efkes tussen de soep en de petatten.
Achteraf bekeken zou ik zeggen dat jeugdige bereidwilligheid geen bescherming biedt tegen zelfoverschatting. En dat jeugdige zelfoverschatting gelukkig iets is dat men kan afleren. Of dat men gaandeweg kwijtraakt. Zou moeten hé.
'Weet ik, pa, weet ik. Bon, dit gezegd zijnde iets anders. Let’s talk money. ’t Zal je opbeuren. Kunnen wij volgende week samen lunchen? Zal ik laten reserveren bij één van jouw favourites? Bruneau? L’Ecailler ? Of nee, beter idee, even checken …' Francis prutste enkele seconden aan zijn gsm.
'… de vierentwintigste. In orde? Dat is woensdag. Je vrij maken kan toch geen probleem zijn? Ik pik je omstreeks twaalf uur aan de krant op en wij rijden naar de Apriori.'
'Ken ik niet.'
'In Haaltert, Oost-Vlaanderen, onder de klokkentoren. Jonge chef, maar culinair genieten, hoor! En de wijnkaart, pa, wacht tot je die ziet. Ik rij en jij betaalt. A deal?'
'Zo is ’t gemakkelijk, ’t filiaaltje betaalt en de moederbank geniet!'
'Je weet niet wat ik voor jou in petto heb. Ik heb overwegend met het kapitaal van opa Frans, tja, hoe zal ik het zeggen, eine kleine Spielerei gemacht en je zal woensdag versteld staan van de inhoud van je enveloppe. Gaat het niet? Wil je liever in Brussel blijven? Lukt het niet op woensdag? Zal ik je agenda halen?'
'Nee, neen, niet nodig. Liever een andere dag. ’s Woensdags op de redactie kan het nogal uitlopen. Ik weet nooit …'
'Uitlopen op de redactie? Nu woensdag? Met Anderlecht tegen PSV? De cruciale match! Komaan, pa, en je interesse voor voetbal! Anderlecht nog wel! Les excuses sont faites pour...'
'Francis, woensdag niet! Ja?'
De eerder argwanende blik van mijn zoon beviel mij niet.
'En Francis, die Spielereien van jou met mijn geld, in de toekomst liever ook niet. Goed, ’t is jouw domein, je ben daar thuis in. Je moet maar de krant openslaan: de analist van Fortis zegt A, die van KBC zegt niks A, maar B. Dan die geliefde Pharma-sector van jou, nu met die generische producten! En je vriendjes vastgoedmakelaars? Je hebt toch weet van die hypotheekschandalen? Om niet te spreken van Bush en zijn pappenheimers. De crash in de States. Weet je nog dat ik je ooit heb laten opmerken dat Irak en Bush het begin van het einde voor Amerika inhield. Van Amerika gesproken, dat verlies van 750.000 oude franken door de hoge dollarkoersen, die je mij destijds had voorspeld, ligt me nog altijd op de maag. Akkoord, je had toen nog lang niet de ervaring van nu. Maar voortaan Schluss met je Spielereien. Begrepen!'
Ik nam een slok van mijn cuba libre en keek strak voor me uit. Echt ontstemd.
'Pa, geen enkele bank zal jouw vermogen beter beheren dan ik, tenzij ze op grote risicobanen gaan schaatsen. Mag ik er je opmerkzaam op maken, dat je al die jaren, bij het overhandigen van de intresten en andere opbrengsten, nooit vragen hebt gesteld. Grote smile en het geld de portefeuille in. Akkoord wat betreft dat ongelukje met de dollars. Ook ik heb er toen …'
'Wablieft, Een ongelukje? 750.000 franken verlies, wat noem jij dan een catastrofe, verdomme !'
'He, pa, ho ho, slow down. Wat heeft er je plots gebeten? Zeg, waar is je vertrouwen in mij?'
'Oké, Francis, sorry, sorry, sorry. Natuurlijk heb ik vertrouwen. Wie zou ik meer vertrouwen dan mijn bloedeigen zoon, verdorie! De redactie, Francis, de redactie! Problemen en miserie. "Jool's" loopt allesbehalve vlot. Ik ben hoofdredacteur, officieel toch, maar mijn voorspellingen van drie jaar geleden komen een voor een uit. Het blad is té low profile voor de beoogde doelgroep en té hip en té jong voor mijn lezers van "De Klapper". De abonnementen beneden alle peil. En constant wijzigingen, nieuwe free-lancers, broekjes eigenlijk. Kunnen niet schrijven, niet spellen, alleen druk doen. Te weinig adverteerders. Personeel dat mort en ongerust wordt. En terecht! Maandag is er de zoveelste directievergadering, die op niks uitloopt want Simonne houdt het been stijf. "Jool's" is haar baby, haar paradepaardje, snap je? Bovendien weet ik van de jongens dat er op de ondernemingsraad van donderdag meer dan serieuze vragen zullen gesteld worden. Ook terecht. Een rotzooi, Francis, en een rotklus. Op sommige dagen, baas, heb ik zin om de pijp aan Maarten te geven.'
Francis' mobieltje piepte. 'Even de benen strekken, doe maar'.
Ik liep de tuin in, maakte in een opwelling een paar idiote stretchbewegingen. Hoorde een raam opengaan en zag hoe Gerda zich met beide handen frisse lucht toewaaide.
Haar dagelijkse menopauze-opstoot of de inspanning van haar namiddagrituelen? Whatever! Afgaande op de 'zachtaardige' wijze waarop zij het raam dichtdeed, wist ik dat zij merkte dat ik haar observeerde. Het Chinese schimmenspel deel twee begon. Ik keerde langzaam terug naar mijn zoon en hoopte vurig dat mijn té radicaal afwijzen van de woensdaglunch, mijn bitsige opmerkingen en het gekissebis over zijn transacties, geen al te indiscrete vragen zouden ontlokken. Hij hoefde, ook als kind en tiener, vaak weinig woorden of gebaren om de juiste conclusie te trekken. Bovendien misten de twee cuba libres hun gewild weldoende uitwerking niet. Ik werd loom en verlangde naar de driezit in de salon, een tweetal uurtjes soezen, meer niet. Daarna aan de slag. De directievergadering voorbereiden, mantelzorg voor "Jool's". Ijdele hoop!
'Pa, terugkomend op ons…' 'Ach, Francis, streep erover. Over mijn geld en de reutemeteut op de redactie. Sorry to bother. Kom mee, je raadt nooit wat ik speciaal voor jou gechambreerd heb. Eén glaasje maar, kom.'
“Wiens brood men eet, diens taal men spreekt. Tijdens de bezetting in de tweede wereldoorlog spraken de meesten landgenoten redelijk goed Duits.” (VG?)
Bij momenten ben ik daar nu nog verbaasd over. Niet dat de mensen die als kind de bezetting mee maakten nog altijd flink de taal van de bezetter spreken, dat verbaast me niet, want dat was jong geleerd.
Maar dat sommigen na 6 juni 1944 de taal van de bevrijder niet leerden dat verbaasde me ooit. En nu nog. Zelfs nu verbaast me dat nog, en we zijn meer dan 70 jaar verder: de taal van de bezetter wel, de taal van de bevrijder niet. Bij momenten stemt dat tot nadenken.
'De signalen waren er. Ik zag ze echter niet. Maar ja, zaken zijn zaken. Zij verkochten nu eenmaal zo’n spullen. Voor ’t zelfde geld hadden ze koeien kunnen melken. En bovendien, een wijnhandelaar loopt er ook niet elke dag pimpelend bij. Neen, ik zag alleen de zwaar antieke meubels, het zilverwerk en porselein, de gesculpteerde bidbanken, de schilderijen en bewonderde vooral de prachtige laat-middeleeuwse kerk- en gezangboeken. De "Generali" van Hieronymus Verduffen kreeg je trouwens van je moeder cadeau bij je huwelijk. Veel ervan was met zorg bijeengeschraapt via giften voor de selectieve ouderlingenhulp van de barmhartige Samaritanen, je tante-nonnekens. Ik zag het decorum en het financieel potentieel. De verpakking, jongen. Ja, ik geef dit grif toe, de verpakking trok mij enorm aan. Om het met een Amerikaanse term te zeggen: hebzucht is goed en brengt wel gemak. Maar ik nam het mezelf niet kwalijk een soort robberbaron te spelen! Wist ik veel wat de ware inhoud zou zijn! In wat voor een soort absurd puriteins katholiek nest ik verstrikt raakte.'
'Maar je wist wel ma zwanger te maken.'
'Ho, ho fiston, zij wou het ook. De eerste minuut toch en nadien … ken je het volkse spreekwoord: vóór het zingen de kerk uitgaan. Je vader hier moest nog zijn zangboekje openen en hij vloog al buiten! Natuurlijk was ze niet zwanger, er was geen traantje sperma geweest. En je moeder maar voet bij stek houden dat ze wel zó was. Zwanger of in verwachting kreeg ze echt niet over de lippen. Enfin, ze was geen honderd maar driehonderd percent zeker. Ik, in paniek, medische boeken ontleend en inderdaad, er bleek zoiets als voorlozing te bestaan, door de man zelfs niet voelbaar. Vooral als de man opgewonden is …'
'En má had je opgewonden ?!'
'Ja … euh, niet echt. Neen. Ik stond heet, ja! Ik wou neuken, punt. Barstte haast. Ik wist dat het vlug zou komen en ik wist ook dat zij maagd was en dat het daardoor voor haar misschien niet zo prettig zou zijn. Integendeel! Maar je bent jong en op zo’n momenten slaat je lichaam tilt en staat je verstand op nul. Nu duiken ze de koffer in na de eerste Red Bull of uit verveling. Maar in die tijd! Ik moet je daar toch geen tekening bij maken? ’t Licht ging bij mij uit toen ik die grote vlag rond haar enkel zag flodderen…'
'Vlag? O, ma’s slipje!'
'Haar onderbroek! Slipjes in de apostolische garderobe van de familie Vanbesien? Oei, oei! Slipjes, dat was voor de stadsmusjes. Onderbroeken droegen ze daar. Grote, witte, zedige onderbroeken. Met elastiek tot boven de navel. Door het wasgoed van mijn grootmoeder had ik er de voorgangers van gezien.
"Interlock houdt de nieren warm en ‘t spel van Adèle droog" was haar motto. Dus, jongen, the act bleef beperkt tot … wel willen en proberen, maar niet kunnen. Daarom wist ik dat ze pertinent zeker niet zwanger kon zijn. Later, twee dagen na onze trouwdag, bekende ze me, dat ze overtuigd was dat ze zwanger kon worden, zelfs door het luttele contact dat wij hadden. Ze vond zichzelf dom, naïef, onvolwassen, o, ze was zó beschaamd. Ze weet dit aan een totaal gebrek aan voorlichting, aan haar opvoeding, aan de sfeer thuis, aan de school, aan de KAJ, aan haar vriendinnen, aan dat rot dorp en die idioten van inwoners. Kortom, ze weet het aan té veel en op een té uitgesproken wijze om echt aanvaardbaar te zijn. Toen besefte ik wat ze wou: weg, weg van alles, van haar geboortedorp, van de winkel en vooral weg van moeke en vake. En ik was het instrument, zelfs het ideale middel daartoe.
Je oma fulmineerde: van zo’n flikflooier van een reporter mag je immers alles verwachten, die weet wel dat de beste koeien op stal gekocht worden. Ja, Francis, dat soort dingen plus alle mogelijke verwijten en verwensingen kreeg ik nog van haar ouders naar het hoofd geslingerd. Je ma zat er dan krokodilletranend bij. Ze werd op de koop toe telkens weer door moeke getroost. Toen heb ik foert gezegd. Zij pakt mijn leven, mijn dromen in ruil voor haar vrijheid. Wel, ik pak de poen. Een geluk, jongen, dat jij je kort daarop aanmeldde. Jij maakte zoveel goed. Nog altijd, jij bent mijn betere ik, zonder jou …'
