Provincie West Vlaanderen 
      > Kaart West-Vlaanderen (www.google.be)      
      > Diverse algemene informatie aangaande West-Vlaanderen (blog vlaanderen)   

Westvlaams dialect (deel 1)

Het West-Vlaams of Westvlams is de streektaal die globaal gesproken wordt in de provincie West-Vlaanderen, het westen van Zeeuws-Vlaanderen en door een deel van de bevolking van de Henegouwse gemeente Komen-Waasten (Comines-Warneton), waarvan het grondgebied in 1963 is afgescheiden van de provincie West-Vlaanderen.
Ook in het westen van Oost-Vlaanderen worden op West-Vlaams gelijkende dialecten gesproken, bijvoorbeeld rond Maldegem in het Meetjesland of Zulte.
Hoewel duidelijk West-Vlaams wordt de in het westen van Zeeuws-Vlaanderen gesproken streektaal ook wel bij het Zeeuws gerekend.
Het in Frans-Vlaanderen gesproken (Vlaemsch) of Frans-Vlaams, zie ook Nederlands in Frankrijk, wordt echter met uitsterven bedreigd; slechts enkele duizenden ouderen op het platteland spreken het nog.
In ruime zin wordt met West-Vlaams ook de zuidwestelijke dialectgroep van het Nederlands bedoeld.
Aldus is het de verzamelnaam voor het West-Vlaams (inclusief Frans- en Zeeuws-Vlaams) én het Zeeuws.  
> Lees meer op http://nl.wikipedia.org  
> West-Vlaams dialect (www.vls.wikipedia.org)  
> Zuid-West-Vlaams dialect (http://users.skynet.be/frans.eggermont/zwvlaams.htm) 
> West-Vlaams is heel sterk – Toekomst van het dialect (www.nieuwsblad.be) 
> West-Vlaamse zoekmachine van Google (www.hoehel.be)

Op zijn West-Vlaams - Up zien Westvlaems  
Wie kent er niet die tale van onze Gezwelle Guido. Een tale nog door zovelen gesproken.
Maak u die westvlaamsche tale uzelve. Wastoaterier?
1. Kontraksies
2. Utdrukkingn
3. Vervoegingn
4. Verdubblinge
5. Woardnschat

Int Westvlams kujje dikkenst gjeelle zinn vervangn deur 1 woord , zo een bitje glik int duts moa ton nog ekstremer.
'k Goa ne kjeeh een simpel vwoarbeeltje geevn omt e bitje duddelikker te moakn.
Oej int ABN wil zeggn "Ik kan U verzekeren dat ik de door U zopas aangehaalde acties niet ondernomen heb", ton kundje gjeel die zinne in ene kjeeh int Westvlams zegn: "Jammojakkundoe".
Zo simpel ez dadde dus, ge ziedet, Westvlams is zo simpel lik dat tgroot is, en lik of damme getoagd ihn: wulder zeggn olles korter, dus tes nie dammet stif groot doen!

Nog een paar voorbeelden - Nog un poar vwoarbeeldn
Hoatgoanjoat: Gelieve in de actuele omstandigheden van kalm te blijven
Geziegiezekerzot: U vergist zich schromelijk
Belangelanstnnie: Ik kan U met aandrang verzekeren dat hetgeen U beweert geheel en al uit de lucht gegrepen is.

Tes ni omdatter int ABN zuknen hoop skoane utdrukkingn bestaon, damme widder moetn achterbluvn. Mjeer nog: kgoa dirrekt nekjeeh toagn damme widder superieure utdrukkingn en, vele shoander, welspreeknder en brjeedsproakiger dan ol dreste.
Kiek moa nekjeeh noa wukdatter ier onder stoat. Voe de poar sukkeloars die nog gjeen Westvlams verstoaneek er ton moa de vertoalinge bie gezwiereld. Ge ziedet: me zin widder noch de slichtste ni!

- De kiekens zittn deur den droad: dat meisje daar draagt geen beha
- Ge zid dran glik mette skitte: welke truuks je ook uit je mouw schudt gedurende het verdere spelverloop, ik ga winnen.
- De shoane smitn ze weg, mo de kut houdn ze: pas op dat je niets weg werpt dat je nog nodig zou kunnen hebben.
- 'Da meen dje nie': dat meen je nu toch niet?
- Giv moa pulle: zorg er maar voor dat het snel vordert.
- Tis ol gin oar snien: het is niet allemaal even triviaal.
- Kuust mo joen shuppof: maak maar dat je weg komt.
- 'k goa daddier nekjeeh rap goan doen: ik zorg er wel voor dat het zo snel mogelijk in orde komt.
- Te dom voer ooi teetn: zo dom als t achterste van een koe.
- 't Finste es wok zen oar: hij is niet erg slim, doet nogal vreemde dingen.
- De lucht dwoad doen: het licht uitdoen.
- 't Rint mollejoengn: het regent echt heel hard.
- Een viez meubel: een onaangenaam vrouwelijk persoon.
- 't Woajd lik de vroede bjeestn: het waait heel erg.
- Een stoet ransel: vrouw die niet op haar mond gevallen is.
- Jeehd een twien binn buk gedoan: hij heeft iemand beetgenomen.
- Giv moa sjette/pulle//goaze/: begin er maar snel aan.
- 't Rint dat zikt: ,'t rint mollejoengn: het regent heel hard.
- Ge kundem deur 't ghootegat trekkn: hij is graatmager.
- tsjakuut tsjakin: in alle richtingen, chaotisch.
- Ol da pwootn en oorn eeht: iedereen.
- Een besheetn commissie: iets wat je niet graag doet maar waarvoor men je in t gat gestoken heeft.
- De mwoard steekn: sterven.
- Mullepat: zeer dronken zijn.
- Brokkelaire: sukkel, nietsnut. 

Waarom een West-Vlaming heel wat tijd bespaard tijdens vergaderingen
- dit behoort tot de mogelijkheden: dakan.
- hieromtrent kunnen wij u geen enkele zekerheid bieden: ge wit noois.
- Zou u dat eens willen herhalen a.u.b.: wuk?
- iets degelijks ben ik nu niet van plan: ‘k peinze vannie.
- ligt dan in de lijn der verwachtingen?: zoe tadde?
- dit vindt ik bijzonder jammer: tes spietig.
- het geen u mij nu voorstelt verbaast mij ten zeerste: tis voe omverre te voln.
- deze informatie is totaal nieuw voor mij: wuk daj nu zegt.
- ligt dat binnen het kader van uw bevoegdheden?: meugje da?
- ik heb hier een enigszins afwijkende mening over: da nie ee.

Bij het kaarten - Bie 't koarten 
Oej med oes wil koarten moej wel weetn oe daj de vier soartn troef moed utspreekn int Westvlams:
Ertns, Piekns, Koekns en Kloavers.

Der zin ne gjeelleboel persoann, zowel in 't inkelvoud glik int mjeervoud, mo ge moe nie peizn dan ze doar int ABN een twuk mee doen.
Dat moe nekjeeh gedoan zin, en wuk ister nu beter dant Westvlams voe doa een eindan te moakn!
Me goan der direkt ne kjeeh invliegn med een poar klassiekers:

Ja
- 1e persoon enkelvoud: Joak
- 2e persoon enkelvoud: Joaj/Joag
- 3e persoon enkelvoud: Joaj (mannelijk), Joas (vrouwelijk) en Joat (onzijdig)
- 1e persoon meervoud: Jom/Jow
- 2e persoon meervoud: Joag/Joaj
- 3e persoon meervoud: Joahns

Nee
- 1e persoon enkelvoud: Nink / Njennek
- 2e persoon enkelvoud: Njeig/Neije
- 3e persoon enkelvoud: Njeinnie / Nein (mannelijk), Nins (vrouwelijk) en Nint (onzijdig)
- 1e persoon meervoud: Njiem / Nimm
- 2e persoon meervoud: Njeig/Neije
- 3e persoon meervoud: Nihns

Gihtadde overre overolstnt, oej een tale begunt te klappn, moej de vervoeginge van 'zin' en 'eehn' ljirn.
Int Westvlams es da wok ezoa. Mo bie oes es dadde nog een bitjen anders; meehn wulder nog de dubble vormn:

Eehn
- 1e persoon enkelvoud: keeh nik
- 2e persoon enkelvoud: geih(t) gie
- 3e persoon enkelvoud: jeehd em (mannelijk)  zeeh sie(vrouwelijk) theet tet (onzijdig)
- 1e persoon meervoud: weehn wiedder
- 2e persoon meervoud: geih giedder
- 3e persoon meervoud: zeehn ziedder

Zin
- 1e persoon enkelvoud: kzin nik
- 2e persoon enkelvoud: ge zih gie
- 3e persoon enkelvoud: jis em (mannelijk) zis sie (vrouwelijk) tis tet (onzijdig)
- 1e persoon meervoud: me zin wiedder
- 2e persoon meervoud: ge zih giedder
- 3e persoon meervoud: ze zin ziedder

> West-Vlaams dialect les (Powerpoint)

West-Vlaams dialect deel 2A, 2B, 2C en deel 3 
∇

      
      
      

     

      West-Vlaams dialect (deel 2A)
       Zie eventueel ook 
       > West-Vlaams dialect deel 1 
       > Diverse algemene informatie aangaande West-Vlaanderen (blog vlaanderen)   

Veel gebruikte West-Vlaamse dialectwoorden
De klapnasje bie oes, lik Damme ’t wider zeggen .. Ne formidoabele woardnschat
Oster 1 toale vor olles en nogentwa goeklinknde woordn eeht, est ollik wel 't Westvlams zekers!
Of wuk peisdjiervan:
A
aangangwagen: de remor, een remorke ; aangetekende zending : ne rekmandee ; allemaal samen : oltegare, oltope ; alles : hjeel de ruttemetut, hjeel de santeboetiek, hjeel den battaklang, hjeel den annekesnest ; ajuin: andjoen ; alles ligt overhoop: ’t ligt ool onvrende ; aambeien: ’t speen ; aardappelmesje: skelmes, skeldersmes ; apetrots : preus lik veertig ; asbak: sandriejee ; autonummerplaat: ’t plak ; averechts : konterkjere aafs ;
B
babbelzieke vrouw : babette ; bang, skuw  ; bange figuur: nen broekskitter ; batterij : ’n pille ; batterijtje: pielle ; bazige man of vrouw : n,e gendarm ; boze vrouw : dullekonte ; beerkar: oalkartjeel ; behoorlijk : sebwoort ;  bewegen: wikkeln, Roern ; bewustzijn verliezen: van zinnen orgel droaien, van zinnen sies voaln ;  bezig baasje: nen doendigoard ; bier van minderwaardige kwaliteit: fluutjesbier ; bij benadering : ip of nante ;  bijna : abie, biekans, tewege ; bij jullie thuis : tuut tulders ; bij ons thuis : tuut toezens ; bij uitzondering: ne kjeer ip en weg ;binnensmonds praten, mompelen : konkelfoezn ; blijven praten om gelijk te halen : klappen tuut dat ne frang effen is ; bloedworst: bloelink ; stuttn ; boodschappen doen: commissies doen ; boodshappentas: buzze, kaba ; bolvormig (soep) kommetje: spoelkom ; bontjas: velne frak ; bonen opgegroeid langs een stok: persebonen ; boterhammen: boete: een proces ;  boterhammenbedelaar: stuteshooijer ; boodschbord: talloare ; borstel op lange steel waarmee men spinnenwebben verwijdert: ne kobbejoaegre ; boterhamdoos: stuuttedoze ; boterhammen: stuutn, stuutjes ; bovenste deel van fietskader: de buuzze ; braderie, koopjesdagen: de batjes ; bumper: den barsjok ;
C
clown: ne pooijas ; cuttermes: keunesniederke ;
D
dakgoot: cornisje ; dat houdt risico in: ’t is riskierlik ;  dat staat als een paal boven water: ’t gapt gelik nen oven ; damesschoenen met hoge hakken: talloengs ; dat zet allemaal niks op: ’t is oal gin avanse ; de appel valt niet ver van de boom: j’n eit van de meur nie geskreept ;  deksel: ulle ; deken: sarze, soaze ; de mogelijkheid hebben om … : d’ okkoazje ein van een twadde ; deugniet: pietje stek ; deur: door, deure ; de vaat doen: sk(e)uttels was'n, de shuttels doen ; diarree: de vliegende spetter, de schitte, den ofagank, den afloop ; dolverliefd: puutonnozle ; de volksmond, de praat van mensen: klapnansje, koetnansje ; dik: moozevet ; dikkenek: geistekakker ; dienster: de moarte ; direct: tefeite ; doen alsof zijn neus bloedt: van pikkens geboaren ; doe niet flauw: goa je dunne doen? ; domme figuur: ne potuul ; dooier van een ei: de dorre van ’t ei ; door het hevig aandringen : deur ’t eeuwig pramen ; doorregend: smuuk ; doos schoensmeer: blinkdoze ; dorpel: zulle ; drankhandelaar: den biermesjang ;drinkbus: nen bidong , ’n pulle ; drogegrappenmaker: pallullewuppre ; drukkend warm: is laaf ; drukknop: presjoeng ; dwars: van tweistn ; 
E
echt waar : biechte woarheid ; een maat voor niets : een skete ip ne stok ; 

elleboog: elletuutje ; er werkt iets niet: d’r is nen défoo an ; elegant man: ne lompe kloef ; emmer: seule, keetle ; ergens geen handeling van hebben : ’t is d’ antoave die niet deugt ; ergens op een afgelegen plek : ’n twoarten in ’t ol van fluutool ; er is iets begonnen : 't is gangk, ’t spel zit ip de karre ; evenzeer : vanselikke ;
F
fietsstuur: giedoeng ; fietsvoorvork: foerse ; flemen: frottn ; fluiten, ook vogelzang: shufln ; fluitje: skuflette ; fluisteraar: vezelaar ;  fluitketel: moor ; Franse typische pet, vaak door oudere mannen gedragen: alpingske ;
G 
ga eens uit de weg: gerte ne kjeer ; ga maar door: teure moar deure ; ga niet met iedereen om: olle hout een is geen temmerhout ; gatlekker : boaznpoeper ; gat, kier: gerre, bv. de deure stoat up e gerre ; gas geven: buzze geevn, lutte geevn ; gebakken aardappeltjes: gebruneerde patatjes ; gebrekkig mens: fikke ; geef de moet niet op: houd j’ an ’t ges ;  geen geluk hebben : ot pap regent zit ie met z’n tallore in ’t droge ;  geen ellebogen hebben, niets aanvoelen : ’t finste is z’n oar ; geestrijke drank: nen dreupel ; gehakt: gekapt ; gediend als een hond met vlooien : gediend gelik nen here ;  geduld: passensje ; geleidelijk aan : pioanewis ; geniepig vertrekken: joen puste sheurn ; gevaarlijk, geweldig (let op het verschil in betekenis): shuw ; geveinsde ziekte: ’t is ool begoaringe ; gezond achterwerk : ‘n kachtelgat ; goederen van bedenkelijke kwaliteit: smeerlaprie ; goed doorwerken: zjere ; goed gas geven : ip zinne steirt duwen ; goedkoop en duurkoop: kamelot ; gootsteen: watersteen ; gor: jaloezie ;  gouden zaak doen: batje doen ; grafdelver : de putmoaker ; grijs herfstig weer: adrilligenwere ; groenten: groensels ; grote kom: bassing ; 
H
half om half : tussen olf en eblik ; halve gare : ne wieten ; handvol: ’n poote ; hartelijk lachen: lachen gelik ’n paptoarte ; heel erg vermoeid: tenden olle stroaten ; heel dat zaakske: geel die santeboetik ; heel groot: t is indliks groot ; heel erg dom: zo dom of ’t achterste van een koe ; heel erg vermoeid: tenden olle stroaten ; heel hard: koppekei hard ; heel hard regenen: ’t rint dat zikt - ’t spuugt kattejoengn, ’t rint mollejoegn ; heel slappe koffie: nunnekaffie : slappe koffie, deuregeute ; heel vettige voeding: ’t is slekke vet ; helder, open weer: ’t is fel geluchte ; helemaal uit elkaar vallen: brokkeverskjeen ; herberg stamnee ; herhaalde malen: tefrente kjeeren ; affeseren ; het is een mislukking : ’t is een flutse ; het is besmettelijk: ’t Is betraaplik ; hij is er van door: j’is skampavie ; het is lekker: ’t is van lekmelippe ; het is niet lekker: ’t is zwinneteetn ; hij is stilletjes binnengekomen : j’is ip zijn slissen ; het is helemaal beschadigd: t is heel gakmandeerd, ’t is heel gabimeerd ; heupwiegend, preuts stappen: stikt nen bustelstil in eur gat en geel ’t stroate is gevoagd ; hinken: petjikkeln ; hij die fel studeert: blokzwijn ; hij die fluistert: vezelaar ; hij die onnauwkeurig werkt: ne klutser ; hij die vuile praat vertelt: ’n vullemulle ; hij die zijn voeten sleept: slifsavatte ; hij heeft me iets misdaan: j’ eit in min roapen gesketen ; hij heeft een zware fout gemaakt: j’ eit den ippergoai afgeskootn ; hij heeft last van jicht: j’ eit overkomste ; hij heeft niets te zeggen: j’eit nie te piepn ; hij is vertrokken: j’is ’t gat in ; hij hield de lippen stijf op elkaar: j’eit den top van z’n toenge ofgebeetn ; hij is dronken: j’is enen hoed, j’is canard, peiredelam droenke, j’eit een vlére ip ; hij is niet goed wijs: j’eit ne slag van de meulne get ; hij is stilletjes binnengekomen: j’is ip zijn slissen ; hij is totaal gek: j’is kloar zot ; hij is traag: j’is nie van nen hoaze gepoept ; hij heeft last van jicht: j’ eit overkomste ; hij kan zeer veel eten: ie kan eten gelik nen dikkedelver ; hij kijkt boos : ie trekt ’n vieze gespe ; hij loopt nerveus rond: ie loopt rond gelik ’n inne die moet legn ; hij is er van door: j’is skampavie ; hij is niet goed wijs: J’is ip zinne kop gestekt en bluuvn bokn ; hij kan zeer goed praten: j’ et een toenge lintjes ; hij kent er niets van: ile kent ’t er even ville van of ’n zwin van koesn stoppen ; hij ligt in ruzie: ie ligt in ’t skeis ; hij plast om de haverklap: j’ eit een keunebloaze ; hij verveelt zich, weet niet wat doen: ie weet nie woar me z’n ende gevoaren ; het is ieder voor zich: ’t is elk voor zijn skelle ; het spijt me: ’t deirt mie ; hij heeft serieus kennis: Ie vrijt dat zijn imde wikkelt ; hij werd heel erg bedrogen: j’is bedrogen dat den doom uut zin oren komt ; hoeveelheid, bv: mayonnaise of boter: ne klak ; hooghartige man: ne prethere ; hoogstwaarschijnlijk : van tiene neegne ; huid is verbrand: vel is verskoeperd ; huis: doeninge ; huls van remkabel: gaine ;