|
Wat is de oorzaak van langdurige slapeloosheid? Komt het door opbouw van verkeerde gewoontes of zijn lichamelijke aandoeningen de boosdoener? Of is het iets waar je mee geboren bent?
We hebben reeds uitgebreid over de drie stappen aanpak van slapeloosheid gesproken. Het model van Arthur Spielmans trekt dit breder open, en vooral om de oorzaak van langdurige slapeloosheid beter te doorgronden. Hier spelen immers verschillende factoren een rol, en de invloed van elk ervan variëert over de tijd. De 3 P's van Spielman zijn Predisposing (voorgeschiktheid), Precipitating (uitlokkende factoren) en Perpetuating (in stand houdende factoren).
Iedereen heeft een bepaalde graad van predispositie, aanleg voor slapeloosheid, alleen heeft iemand met een hoge voorgeschiktheid maar weinig verstoring nodig om wakker te blijven liggen. Je karakter speelt een grote rol in de voorbeschiktheid voor slapeloosheid, zo zal iemand die die eerder angstig of depressief is, gevoeliger zijn voor slaapverstoorders.
Een brede waaier factoren kan slapeloosheid uitlokken (precipitating), zie ook oorzaken van slapeloosheid. Naar schatting heeft de meerderheid van wie lijdt aan langdurige slapeloosheid een bijkomend probleem dat bijdraagt aan de slapeloosheid. Dit kunnen psychische of medische problemen zijn, zoals een pijnlijke artrose, rusteloze benen, slaapapneu en tal van andere. Als geen enkele oorzaak of aanleiding wordt gevonden spreken we van primaire slapeloosheid. De reden zou kunnen bestaan uit een onvermogen van het systeem dat ons wakker houdt om in kracht te verminderen op het moment dat we in slaap zouden moeten vallen.
Als de uitlokkende factoren opgespoord en uitgeschakeld zijn, zou je verwachten dat je probleem opgelost is. Maar zo eenvoudig raak je niet in dromenland, verscheidene factoren kunnen de slapeloosheid langere tijd in stand houden (perpetuating). Misschien zijn de eerste oorzaken onbelangrijk geworden, maar door slechte slaaphygiëne en ontwikkeling van geconditioneerde waakzaamheid blijft de slaap verstoord.
Langdurige slapeloosheid wordt best behandeld, het is immers een risicofactor voor psychische problemen zoals angststoornissen en voor medische aandoeningen zoals hypertensie (hoge bloeddruk) en diabetes. Onbehandelde slapeloosheid bij rusthuisbewoners geeft een verhoogd risico om te vallen.
bron: Redefining the Management of Insomnia: Focus on the Biology of Sleep
David N. Neubauer, MD
31 augustus 2007 Medscape
|
