We hebben mama bevrijd uit haar ‘stoel’. Vooraleer Arsène en ik met haar naar buiten gaan, laat ik haar nog eerst naar het toilet gaan. Er zijn al enkele ‘ongelukjes’ gebeurt tijdens onze korte uistapjes en dat wil ik zeker voorkomen. De ervaring heeft geleerd als mama aangeeft dat ze ‘dringend moet’, er een toilet in de directe nabijheid moet zijn of dat het verkeerd gaat. Té vernederend voor haar vind ik.

Ik heb het al meteen in de gaten, het ‘toiletbezoek’ wordt weer een hele klus vandaag. Het kost al een pak moeite om mama bij de wc te laten plaats nemen. En dan begint het gevecht met de broek. Van zodra ik die naar beneden haal, trekt mama die weer op. Het duurt eindeloos:
- “Mama, je kan niet naar het toilet met je broek aan!”…
- “Dat weet ik wel”…  Broek af, broek aan.
- “Jou broek moet uit”…
- “Ja, dat weet ik!”… Broek af, broek aan.
- “Mama alsjeblief, die broek moet uit”…
- ”Zeg, dat weet ik hé!”… Broek af, broek aan.
Maar de strijd met de broek wordt door mij gewonnen en eindelijk lukt het.

Nadien wil mama haar handen wassen, - nog een gewoonte van vroeger die ze nog niet is kwijtgeraakt. Ik laat de kraan een tijdje lopen tot het water lauw is, want anders komt er luid protest dat het te koud is. Ik neem haar handen en stop ze onder het lopende water en geef haar de zeep. Het schuimt alle kanten op, maar mama geniet van zo’n ‘handen wassen sessie’. “Oké, genoeg,”  zeg ik, “nu nog afspoelen en afdrogen.”  Terwijl ik klaar sta met de handdoek, kijkt ze me aan en zegt triest: “Is dat niet erg… voor al die kleine dingen hulp nodig hebben?”

Toen ik vrijdagmorgen mama vertelde dat Marcel ’s avonds terugkeerde uit het ziekenhuis, was het net of ze het allemaal begreep. Met haar hand op haar hart zei ze: “ Echt? 'k Ben zo blij voor die man, ’t is een brave, Ellen, echt waar.”  Even later was haar uitleg over Marcel, voor mij totaal niet meer te begrijpen. Ze had iets, maar God weet wat, voor hem klaar geplaatst in haar kamer, maar ze zei dat hij er ‘s morgens niet wou gaan opzitten. Ze was daar diep over teleurgesteld. En Marcel zijn naam bleef de ganse tijd dat ik bij haar was, maar door haar hoofd spoken. Te pas en te onpas werd hij vernoemd.
 
Vandaag gaan mama en ik even bij hem op bezoek. We zijn blij als we hem zien. Hij ziet er stukken beter uit. Hij zit nu ook in een geriatrische stoel, want alleen lopen is er echt nog niet bij. Maar Marcel 'reageert' weer. Karoline straalt en vertelt uitbundig, dat hij net naar het toilet is geweest. Als hij zélf zijn drinkbeker vast neemt en wil drinken, roept ze opgewekt: “Kijk, kijk, Ellen, hij kon dit gisteren in het ziekenhuis ook al alleen!”  Ik bedenk dat ze, na alles wat ze heeft meegemaakt, net als ik, zo heel blij kan zijn met van die hele kleine dingen. Soms is voor haar een simpele kus krijgen van haar man al feest.

En mama, die heeft vooral oog voor de kleine peuter die rondloopt in de kamer en bij ‘opa’ op bezoek is. Karoline, die mama vertelt dat ze morgen bij het avondeten weer samen bij haar ‘ventje’ en mama aan tafel zit, krijgt daarop een dikke knuffel. Als ik mama voorstel om de familie alleen te laten en nog even gedag te zeggen aan Marcel, is ze meteen akkoord. Ze gaat pal voor hem staan, steekt haar hand uit en zegt: “Dag, Marcel!”

Mama zit, opgesloten in haar stoel, te wenen. Ik hoor het van zodra ik uit de lift stap. Ik ga meteen naar haar en geef haar een kus: “Dag mama.”  Ze kijkt me aan, hoofdschuddend van neen, haar blik is één en al onbegrip. “Ik ken u niet, madam…” zegt ze zeer aarzelend. “Ik ben het: Ellen”  help ik haar. Ze blijft me heel verward aankijken en schudt weer van neen. “Ik ben Ellen, jouw dochter”  herhaal ik nog eens. En dan weet ze het weer: “O, kind toch!”

De verplegende zeggen mij dat mama deze namiddag naar het ‘bal populaire’ is geweest, dat doorging in de cafetaria van het rusthuis. Daar kijk ik van op, want al die drukte is niets voor mama. Maar ze heeft het best naar haar zin gehad, ze heeft zelfs gedanst, vertellen ze mij enthousiast, tot het haar weer plots te veel werd en weg wilde vóór het feestje was afgelopen. Mama herinnert er zich niets meer van.

In alle rust gaan we nog even met ons tweetjes wandelen. Ik vertel haar het goede nieuws dat het weer de goede kant uit gaat met Marcel en hij binnenkort weer terug naar ‘huis’ komt. Ze luistert, maar of ze het begrijpt, weet ik niet. In ieder geval is de lege plaats aan tafel, haar niet eens opgevallen.

Vrijdagmorgen vertel ik mama dat Marcel naar het UZ te Gent is overgebracht. Dat hij heel erg ziek is en dat het wel eens zou kunnen gebeuren dat we hem niet meer terugzien. Ik ben er het hart van in, maar ik krijg geen reactie van mama. Ze heeft zo haar eigen zorgen. Ze wijst naar de foto van pa en vraagt: “Wie is dat?”  Ik neem meteen de fotokader en geef hem haar: “Dat is pa, mama.”  Ze bekijkt nog even de foto en geeft hem meteen aan mij terug. Een beetje onverschillig, maar toch zo verloren, zegt ze: “Weet ik niet meer.”

Woensdagnamiddag toch nog even naar mama. We gaan naar de cafetaria. Mama wil een fruitsap drinken. Maar zoals altijd vindt ze die veel te koud. Ze maakt weer allerlei grimassen. Dat fruitsap is volgens haar weer niet te drinken. Als ze voor de tweede keer het glas vast neemt, plaatst ze het meteen weer op tafel: “Veel te heet”  is nu haar reactie. Even later drinkt ze zonder problemen het drankje op.

Plots grijpt ze met beide handen naar haar voeten, en wrijft verwoed over haar beide enkels. “’k Heb zo’n jeuk aan mijn schoenen”  zegt ze. “Jeuk aan je voeten, mama”  verbeter ik haar. Maar dat valt niet in goeie aarde. Ze kijkt me verwonderd aan: “Ja, jij aan je voeten en ik aan mijn schoenen!”

Iedereen, die ook maar een beetje bij haar in de buurt komt, wordt flink luidop en zonder enige gêne bekritiseerd: “…die is ook wel dik!... oh ja, die gaan ook weer drinken… moet je zien wat daar binnenkomt!...”  Dus ik stel dan toch maar voor om terug te keren. Mama gaat helemaal akkoord. Van zodra ze met mij alleen door de gangen wandelt, wordt ze weer poeslief.

We gaan nog even tot bij Marcel, die ziek in bed ligt. ’s Avonds belt Karoline met de boodschap dat het ernstig is. Misschien wel een longontsteking en, typisch voor een Alzheimerpatiënt, hij heeft de laatste dagen ook slikproblemen.

Vorige week vertelde ik mama dat er een modeshow zou doorgaan in de cafetaria van het rusthuis. Ze was heel enthousiast: “Zouden we toch eens naar toe kunnen gaan?”  Ik verzekerde haar dat we dat zeker zouden doen. En vandaag is het dan zo ver. Ik vind dat mama 'warm' aanvoelt, maar de verzorgende verzekert mij dat ze geen koorts heeft. Dus we wagen het erop.

Mama loopt tevreden aan mijn arm. In de cafetaria zijn reeds alle plaatsen ingenomen, dus er worden nog vlug stoelen in de gang bij geplaatst. Daar vinden wij nog een plekje, en zo zitten wij toch nog op de eerste rij. Dan begint het. De dames van het vrijwilligersteam, die bij allerlei door het rusthuis ingerichte activiteiten steeds klaar staan voor de bejaarden, zijn de mannequins. Er is zelfs een man bij, die het aandurft de herenkledij te showen. Al vlug blijkt dat mama van de ganse voorstelling niets meer snapt. Voor haar zijn de mannequins, alleen maar mensen die voordurend voor haar neus heen en weer lopen. En dat vindt ze veel te druk. Voor de mooie kleding heeft ze al helemaal geen oog. Als iedereen klaar staat om de laatste maal de cafetaria in te gaan en er een spontaan daverend applaus losbarst, wordt het mama teveel. Ze stampt boos met beide voeten op de grond en roept luid: “Nu is het gedaan. Geen lawaai meer!”  Ik probeer haar te sussen, maar dat lukt niet. “Neen, Ellen, ik kan daar niet tegen. Ze mogen het weten!”  reageert ze kwaad. Voor het eerst ben ik echt een beetje gegeneerd in mama’s gedrag. “Kom, mama laat ons terug naar boven gaan” stel ik voor. Ik neem haar bij de hand en we laten de drukte van de modeshow achter ons. Al heel vlug wordt mama weer rustig, ze vleit zich tegen me aan en zegt lief: “Oh, kind, ‘k ben toch zo blij dat ik je heb”.

Marcel is terug in het rusthuis. Sterk vermagerd en hij is, na die ene week in het ziekenhuis, voorlopig ook niet meer in staat om zelfstandig te lopen. Mijn dikke zoen op zijn wang betekent niets voor hem. Hij staart me onbegrijpelijk aan, glimlachen is er niet bij vandaag. Hij is inderdaad, zoals Karoline reeds vertelde, weer een flinke stap achteruit.