Het antropisch principe (2) (zie ook blog van 01-12-2009)
Stel je nu eens de volgende situatie voor. Er verschijnt een beroemde concertpianist op het podium van het het Concertgebouw. Hij zal een programma spelen van bijv. Chopin.. Men heeft echter op het podium een vleugel neergezet met een andere meer gelijkmatige indeling van de zwarte - en witte toetsen. Het is duidelijk dat onze virtuoos van dat ingestudeerde programma niets terechtbrengt. Hij zal lang moeten oefenen om met dat veranderde toetsenpatroon vertrouwd te raken. Hoe ons huidige ongelijkmatige toetsenpatroon tot stand gekomen is heeft te maken met de zgn. kwintencirkel. Natuurlijk gaat elke vergelijking niet helemaal op om het probleem , dat wij met ons voorstellingsvermogen hebben de huidige snelle ontwikkelingen van de techniek te volgen . Het kan wellicht enigszins het gevoel vertolken dat wij bij de de huidige stand van de techniek hebben en ervaren. Zo zijn we in het vorige artikel ( antropisch principe 1: zie blog d.d. 01-12-2009 ) de oneindige ruimte en tijd van het heelal in geschoten met behulp van de elektronische telescopen en tot 7500 lichtjaren toe op het eerste onbegrijpelijke zwarte gat gestoten. Nu, het gaat bij de hedendaagse theorieën allang niet meer om de alledaagse ervaring zoals ze door onze zintuigen en ons voorstellingsvermogen worden opgedaan en verwerkt. Het is nu materiaal dat verkregen wordt door zeer complexe instrumenten , waarin een heleboel zeer ingewikkelde theorieën verwerkt zijn. Gaston Bachelard karakteriseerde deze wetenschappelijke instrumenten dan ook "als gematerialiseerde theoreën". Onze zintuigen zijn daarbij als zeer onbetrouwbaren bronnen van kennis gebleken. Wij kunnen er echter alleen maar mee aflezen wat deze geavanceerde machines en meetinstrumenten ons bieden en die resultaten , die ons worden aangereikt, staan vaak haaks op de alledaagse ervaring van ons wereldbeeld . De volgende keer nemen we dan eens een duik in de onmetelijke diepten, die adembenemend zijn.
De klok loopt.......... De tijd vliegt. Daartussen in vergt het veel oefening om bij het meanderen op eigen tenen te gaan staan en niet op die van anderen !
Samen hoop ik met u daarbij de juiste cadans te vinden in
Zo, na het intermezzo van beeld en geluid , weer even terug naar 02-10-2009. Hier beschreef ik hoe wij door de spectaculaire techniek met name van onze vertrouwde percepties van ruimte en tijd van "de pot "worden gerukt. We kunnen met onze uiterst geavanceerde electronische apparatuur onvoorstelbaar ver in het heelal doordringen. Zo las ik laatst , dat men in Amerika al op 7500 lichtjaren afstand het eerste onbegrijpelijke zwarte gat heeft gelocaliseerd. Dit zijn gegevens waar wij met ons denken geen voorstelling meer van kunnen maken. Het tot nu toe gebruikelijke antropisch principe wordt daarmee niet langer van toepassing verklaard.: Dit principe luidt" In het heelal is/was voldaan aan de noodzakelijke nogal speciale voorwaarden voor ons bestaan, zodat wij nog als mens ( antropos ) binnen menselijke denkkaders daarvan kunnen denken, spreken en voorstellingen maken. Om niet in al te veel abstract verbaal brei(ij)werk terecht te komen , ga ik u de volgende keer aan de hand van een concreet alledaags voorbeeld dit antropisch principe hopelijk duidelijk maken.
Zoals u wellicht weet werd peter de Grote gebiologeerd door Amsterdam. De rondvaart op de Neva laat duidelijk overeenkomsten zien tussen de grachten van Amsterdam en het IJ.
Fotointermezzo 3 Het Catharine paleis bij St Petersburg.
Op circa 30 km van St Petersburg ligt het zomerpaleis, waar Catharina II, de dochter van Peter de Grote en Catharine I, graag in de zomer vertoefde. De archtect Rastrelli richtte voor haar het belangrijkste onderdeel van het complex in tot dit oogverblindende paleis. Geld speelde hierbij totaal geen rol. Rastrelli slaagde erin de façade met een lengte van meer dan 300 meter rijkelijk te voorzien van beeldhouwwerken. Alleen al voor de buitenkant werd ongeveer 300 kilo goud gebruikt. Het interieur is van een oogontstekende schoonheid , met de barnstenen kamer als voorbeeld van overdadige en overstelpende schoonheid. Hiervan kon ik helaas geen foto's maken vanwege de strenge suppoosten met hun dreigende goelag -blikken. Verwonder en kijk zelf door op de hieronderstaande link te klikken.
Ik heb m'n uitstekende compact camera mee genomen om niet te veel op te vallen. Dat kwam me uitstekend van pas bij de balletvoorstelling van de "Sleeping Beauty". Deze vond plaats in het huistheater van het Winterpaleis in de Hermitage. Hier was een fotografeerverbod. De opnames zijn daarom niet optimaal omdat : a de camera problemen had met de moeilijke belichtingsomstandigheden b zijn baas in het geniep moest knippen.
Klik op de hierbijgevoegde link en beoordeel zelf het redultaat.
Morgen vertrek ik naar ST- Petersburg. Daarom deze keer weinig tekst, maar veel beeld.
Klik daartoe op de onderstaande links voor de dia-serie die ik verleden week gemaakt heb van de Basiliek in Oudenbosch (Brabant).
De tweede link (daaronder) verbindt u naar uitgebreide informatie over dit prachtige gebouw, waarvan Dr. Pierre Cuypers de architect is. Deze kreeg zijn opleiding in Antwerpen en werd geboren in Roermond ( Limburg).
Geweldig om de spectaculaire ontwikkelingen van de electronische techniek te mogen meemaken. Als enthousiaste hobby-fotograaf met mijn digitale spiegelreflexcamera en de daarbij benodigde verschillende lensen de complexe wekelijkheid te ontwerkelijken is een steeds weerkerende verrassende belevenis. De daarbij gevoegde talloze beeldbewerkingsprogramma's op mijn computer maken het ook nog eens mogelijk om de ruimtelijke (spationele) realiteit te manipuleren tot een grafisch ruimtelijke virtualiteit. Maar ook met het begrip tijd (tempus) valt een en ander te beleven. De techniek maakt het ook mogelijk om van een cyclisch meetbare klokkentijd tot een lineair onmeetbare digitale tijd te komen. We kunnen in "no time"d.m.v. internet (bijv met Skype) over de hele wereld in beeld en geluid met iedereen in contact komen. En dit is relatief nog niet eens zo spectaculair wanneer wij dat vergelijken met o.a. de ruimtevaartraketten , die bijv nu al onderweg zijn naar Saturnus om daar onderzoek te doen naar een van de vele manen , die deze planeet omcirkelen. We gaan naar de maan en "gaan daarmee niet aleen naar de maan" , want over een paar jaar ligt Mars alweer aan onze voeten. Wij worden door deze tijdruimtelijke (spatiotemporele) exponentiële ontwikkelingen van onze natuurlijke basisconcepten van tijd en ruimte vervreemd. Deze zijn op zich al problematisch genoeg getuige de vele pogingen die zijn ondernomen om hiervan een duidelijk inzicht te krijgen. ( o.a door Kant , Augustinus , Einstein en niet te vergeten de quantummechanica). Wij worden van de onze gewende concepten van "de pot"gerukt en voelen ons daardoor niet meer op ons gemak. Vanuit die gepemperde levensfase is het weer noodzaak op eigen benen te leren staan en schoorvoetend te leren lopen naar een open nieuwe mondiale en universele fase , die zijn weerga niet kent. Fantastisch , dat het SeniorenNet ons daar de helpende hand biedt.
Na de hoofdlijnen en zijlijnen (zie het vorige artikel) gaan we nog even door met spoorlijnen. Met dit beeld hoop ik u duidelijk te maken dat filosofie nooit enig raakpunt kan krijgen met de weerbarstige werkelijkheid. U staat op een perron op de trein te wachten. Voor u liggeen de twee rails , waarop de trein maar niet wil komen. Ze zijn vanaf uw standpunt rechtvooruit precies evenwijdig aan elkaar. Maar zijdelings bekeken verdwijnen ze aan de horizon in een punt.In perspectieftaal noemen we dat het raakpunt., maar weten dat dit gezichtsbedrog is. Stel , u mag voor deze keer plaats nemen naast de wagenvoerder van de lang verwachte trein. Nu wordt het helemaal spannend , want het raakpunt bereikt u nooit, sterker nog het wijkt met u mee vooruit door de voorruit. U wordt bedrogen door uw ogen. of wel : gezichtsbedrog pur sang , ook wel optische illusie genoemd.
In het engels noemen ze "gedachtengang " "a train of thoughts" en dit past precies in mijn beeldspraak. Wij allen zitten in a train of thoughts , die nooit stopt . In ons hoofd zit een bovenleiding ( de denkkracht) die ons voortstuwt langs de ene rail ( de realiteit ) en de andere rail ( de virtualiteit) ofwel langs zijn en schijn. , en die schijnen bij elkaar te komen, maar dat blijkt een ernstige vergissing te zijn. Daar komen we alleen achter als we voorin zitten, de overige passagiers in de trein merken hier niets van . Zij verkeren in een positie waarin ze alleen in hun "train of thoughts" denken vooruit te gaan. De vele jaren , dat ik filosofie heb gestudeerd , was ik een passagier in die "train of thoughts". Ik genoot van de prachtige landschappen en vergezichten die langs schoven. Die kwamen in allerlei mooie gedachten voorbij.( zie o.a. de vele blogs onder de categorie filosofie ) Totdat ik , na vele jaren naast de wagenvoerder mocht plaats nemen , erachter kwam , dat al dat filosofische denken en praten nooit nooit , maar dan ook nooit van enige invloed is geweest op de werkelijkheid. We dachten dat wel in de trein, maar voorin gezeten blijkt het één grote optische illusie te zijn. "Don't talk philosophy", zegt een van de personages uit de klassieke film Gone with the Wind , en de ondertiteling geeft weer "Vertel geen onzin"! Tot de volgende keer maar weer of niet, want u kunt altijd nog aan de noodrem trekken. Maup -=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Zoals u wellicht weet is april de maand van de filosofie. Talloze lezingen hebben in de afgelopen maand als een verbale tsunami Nederland overspoeld. Ontelbare a-viertjes en hand-outs volgeschreven en gedrukt met filosofische bespiegelingen. Verwoede pogingen om mentale greep te krijgen op Wat, Wie en Waar.?? Ik heb er verschillende gevolgd en vervolgd. Me mee laten nemen op de hoge stortvloed van woorden, woorden en nog eens woorden. En nu dan, aan het einde van deze onstuimige boottocht, vraag ik me af , heb ik me nu laten meenemen of heb ik me laten beetnemen? Ben ik in de boot gestapt of ben ik in de boot genomen? Op zich , en daar ga ik weer , een paar aangehangen filosofische vraagtekens, die maar geen uitroeptekens willen worden. Of toch ?!
De volgeschreven a-viertjes en hand-outs hebben een voor - en een achterkant, waarop men zijn gedachtengoed kwijt kan. Deze springen zo vanzelfsprekend in het oog , dat we vergeten, dat ze bij de gratie van de vier onopvallende zijkanten bestaan. Deze zijn nl. zo smal en klein dat we beter van zijlijnen kunnen spreken. Wij kunnen er hooguit met een fijnschrijver puntjes op kwijt, die dan met de rest van de lijn een uitroepteken vormen. Een soort "momento legere": Gedenk bij het lezen, dat bij de bespiegelingen op de voor en achterkant ,slechts vraagtekens geplaatst kunnen worden . De zijlijnen zijn de hoofdlijnen geworden waarop alleen maar plaats voor uitroeptekens is en that's it. !!!. Elke boute bewering , die wij op de voorkant- en achterkant maken met uitroeptekens zijn af(be)gespiegelde figuraties van de voorgevormde tekens door de zijlijnen , waarop de hoofdlijn van elke stellige bewering helaas voor niemand meer zichtbaar is. Het is hier waar het gezegde "het is bij het kantje randje echt AF" werkelijkheid wordt!!
Welaan, zo kan het voorlopig wel weer. We gaan er even tussen uit om in september weer terug te komen langs zijlijnen /hoofdlijnen !??! Iedereen een goed vakantie toegewenst Maup
Wonderen zijn de wereld nog niet uit, maar het gedonder ook niet.
Nu, eerst dan maar enkele wonderen:
1 Internet 2 Stamcelonderzoek 3 Embryo selectie 4 In Vitro Fertilisatie 5 Geboorte stimulerende medische ingrepen 6 Dood/sterven verzachtende medische begeleiding. 7 Ziekte bestrijdende middelen.( o.a. condooms tegen aids) 8 Ruimtevaart. 9 Verkeersmiddelen zoals vliegtuig, auto , en zo meer. 10Geboorteregeling
Vervolgens het gedonder.
Dat begint weer, u raadt het al, bij no.: 2, 3, 6, 7 en 10. Het is de techniek die ons LEVEN op wonderbaarlijke manier positief beïnvloedt. Zolang het maar over levenverwekken gaat: geen probleem.(zuignappen, keizersneden, echo's, K.I, etc. enz.) Bij het levenverrekken, echter, is het gebeier van de donderende noodklokken door de pastorale, herderlijke klokkenluiders niet van de lucht.( euthanasie, verdere medische begeleiding bij dood en sterven) Een vorm van morele hypocriete accoustische luchtvervuiling die ons leef- en denkklimaat danig verziekt. De herders in hun bontgedoste liturgische gewaden, badend in de luxieuze weelde van hun Godshuizen, zijn wel heel ver los -getheologiseerd en hooggeleerd van de eenvoud van de eenzame deemoedige herder in zijn herdershutje DWALEND met zijn kudde op de grote stille heide in het rond. Neen, integendeel, dwalend zoeken naar grazige weiden voor hun kudde is er bij de op reli- macht beluste pastores niet bij. Zij weten alles uit hoofde van DE C(j)URA, maar van de DE FACTO weten zij niets. Bewierookte virtualiteit bedwelmt en hallucineert hen weg van de minderwelriekende realiteit, waarin bij de "lust lacht" de "rust zacht" hoort. Aan de conceptie van het leven is onlosmakelijk de deceptie van de dood gekoppeld. Dus als je voor (pro) conceptie van het leven bent , word je automatisch doorgeschakeld naar de (pro) deceptie van de dood. Maar pro-conceptie van het leven kan niet uitgeruild worden tegen antie-deceptie van de dood. En omgekeerd: Als je voor anti-conceptie van het leven kiest, kies je ook voor de antie -deceptie van de dood. Een anomalie ( niet op te lossen paradox) ,WANT DAN IS EROP DEN DUUR LEVEN NOCH DOOD MEER. En dat zou nu juist de dood van de kerk zijn!!! Wel leven, wel dood, daar leeft de kerk van . Geen leven , geen dood, is de dood van de kerk. Daar verliezen de pastores hun bestaansrecht op hun reli-macht gebaseerde arrogante, theologische hersenspinsels , waarin zij hun kuddedieren trachten gevangen te houden. De uitspraak van onze "gezegende" Benedictus xvi , dat het gebruik van condooms juist het verschrikkelijke aidsprobleem zou verergeren, is een in zijn academische, theologische, arrogante optiek geldige , maar empirisch medisch-logisch, een pertinente onware propositie ( uitspraak). Hij zaagt daarmee zelf de poten onder zijn heilige Stoel vandaan, die dan eindelijk na zoveel eeuwen van ellende gelukkig geen podium (poot) meer heeft om op te staan. Maar ja, zolang er nog schapen zijn , die met hun kuddedierlijk blindvertrouwen in dat paradoxale drijfzand blijven trappen , blijft God tevergeefs op het wonder wachten. ( zie hiervoor het voorgaande artikel.) Helaas ten faveure van Benedictus en ten malheure van Deus!! Benieuwd hoe hij deze paradoxale schijnheiligheid met zijn aardse ratio zal beredeneren in hemelse sferen. Dat wordt ,denk ik , de eerste echte kruistocht, die mij nu eens zeer welgevallig zal zijn.
Pas op! Met een "blind vertrouwen" trap je er zomaar in !
Bispel 1 ( belerende tekst)
Een pastoorke is op weg naar een hulpvragende parochiaan, die eenzaam en alleen in "the middle of nowhere" woont .De geloofsijverige zielszorger neemt de kortste weg en geraakt daarbij in een drijfzand gebied. Wanneer hij al tot zijn tweede kruis is weggezakt komt er gelukkig net een boer met tractor langs, die hem direct uit zijn gevaarlijke positie wil helpen. Maar zie, wegens zijn blind vertrouwen op zijn Schepper wijst hij deze hulpvaardige boer af. Na een half uur komt de boer weer langs , maar helaas, in plaats van bij de parochiaan komt de pastoor met een enkele reis via de Hemelbaan bij zijn Schepper aan. Nogal teleurgesteld in zijn rotsvast vertrouwen stelt hij Hem de vraag: "Waarom heeft U mij niet geholpen?", waarop hij als antwoord te horen krijgt: "Hoe zo, ik heb toch die boer langs gestuurd, wat had ik anders moeten doen?!" ----------------- Bispel 2
In de St Baaf te Gent zag ik op een pilaster een prachtig tableau met de volgende gekalligraveerde tekst:
IK GOD Ik heb gehoord dat velen van jullie op een wonder zitten te wachten het wonder dat ik , jullie God , de wereld zal redden
Maar hoe zal ik redden zonder jullie handen?
Hoe zal ik rechtspreken zonder jullie stem?
Hoe zal ik liefhebben zonder jullie hart?
Vanaf de zevende dag heb ik alles uit handen gegeven heel mijn schepping en heel mijn vadermacht IK WACHT NU OP HET WONDER NIET JULLIE!! IK GOD
De volgende keer gaan we dan eens zien welke wonderen er zo al bij ons langskomen en die we met ons blindvertrouwen in de wacht zetten!!
Waarden en Normen of Voor- Waarden en Conformen?? (slot)
" Een verblindende afwezigheid van Licht", geschreven door Ibn Gallun Al Tahir. Een boek , dat ik u niet aanbeveel op uw nachtkastje te leggen, voor het geval dat u niet in slaap kunt komen. Hoe ver is hier de ander van de Ander van Levinas verwijderd.! De bovengenoemde schrijver zat 18 jaar opgesloten als politieke gevangene in een grot diep onder de grond. Geen barre fantasie , maar bittere werkelijkheid . Bewaakt door cipiers, waarvoor elke vergelijking van wreedheid en sadisme mank gaat. Hoe overleef je het.!?
Het in scene gezette relaas van het toneelstuk Huis Clos( gesloten deuren) van Sartre (1905- 1980) doet het dan beter op uw nachtkastje. Hierin ontvouwt hij in de vorm van een boeiend toneel stuk zijn spraakmakend filosofisch idee: " De hel , dat is de ander "
Ook Thomas Hobbes (1588-1679) barst hiermee in het grote koor van filosofen er dreunend op los met zijn basso continuo " homo lupus homini est" ( de mens is de ander een wolf. Hoewel ik deze vergelijking eigenlijk een belediging voor de wolf vind.)
Maar om wat dichter bij de zaak te blijven , u hoeft de krant maar open te slaan, de knoppen van radio en TV maar aan te draaien en je wordt er op slag zelf draaierig en kots misselijk van. Irak, Gazastrook, Quantana Mobay, Roeanda , Auschwitz, teveel om op te noemen! Waar blijven we hier met onze ethische pakhuizen vol Geneefse conventies en onvoorwaardelijke afspraken over misdaden tegen de menselijkheid? Hier zijn de waarden en normen tot glibberige AARDWORMEN ontAARD en is normaal tot een NORM-AAL gedegenereerd. Ze glibberen tussen en onder je (be)grijpgrage brein door, zonder er ooit echt vat op te krijgen.
Het is, zoals de filosoof Ludwig Wittgenstein(1889-1951) stelt: "Wetenschappelijke vragen kunnen mij interesseren, maar nooit werkelijk boeien. " Voor de echte vragen t.a.v de levensproblemen ( Ethiek, Religie en Esthetiek) verwierp hij dan ook elke betekenisvolle beschrijving . Niet omdat ze onwaar zijn , maar juist omdat ze willen verklaren. En dat doen ze echt niet. Voor hem was dan ook voor levensvragen geen enkele theorie van belang. "Zelfs als de theorie waar was, zou ze me niet interesseren , want ze kan nooit DAT zijn wat ik zoek" , schreef hij in 1949 twee jaar voor zijn dood. Want: , zo vervolgt hij:, "filosoferen leidt op dit gebied tot ontmaskering van allerlei onzin in het labyrint van de taal en tot een aantal builen ,butsen en deuken , die het verstand heeft opgelopen toen het tegen de grenzen van de taal aanrende"
We zitten op dit terrein in de kreukelzone van ons taalvoertuig, waartegen je je niet WA of ALL-RISK verzekeren kunt. Een goede AIR-BAG biedt je misschien nog even verlichting , maar ook dat blijkt helaas maar lucht te zijn. Op dit grensgebied van onze taal is het daarom maar beter en eerlijker te kiezen voor de blessed ignorance (gezegende onwetendheid) dan voor die damned cognition( vervloekte betweterigheid). Deze laatste heeft in de mensengeschiedeninis van het verleden en het heden al voor genoeg rotzooi ,dogmatische en fundamentalistische geestvervuiling gezorgd. Daarom is zwijgen hierover de beste vorm van welsprekendheid. Maar de mens is nu eenmaal een met taal begiftigd wezen (of moet ik hier "vergiftigd" zeggen?), zodat al die taal-hijgerige gelijkhebberij helaas ook in de toekomst onverminderd door zal blijven gaan met alle deuken, kreuken en butsen vandien. Dat is de enige collectieve verzekering voor die toekomst met een in bloed geschreven polis en een mensonterende hoge premie bij de verzekeringsmaatschappij: " DOOD-GEWOON "
Waarden en Normen of Voor- Waarden en Conformen?? ( 5)
Situatie 1 Gisteren naar Utrecht geweest. Lekker broodje haring gegeten met daarna een overheerlijke capuccino. Vis moet tenslotte zwemmen. Daarna richting Dom om het orgelconcert van Jan Jansen te beluisteren. Onderweg tussen de bekende zaterdagmiddagdrukte stond daar aan de kant een blinde man met naast hem zijn trouwe blinde geleidehond. Hij zwaaide wat ongecoördineerd met zijn armen om de aandacht te vestigen op zijn uitzichtloos bestaan. Naast de hond een gekreukte hoed met enkele munten erin. Ik passeerde hem met de gedachte " Daar moet de sociale dienst maar wat aan doen.!" Maar dit beklagenswaardige beeld bleef mij dóórlopend doorlópend achtervolgen. Ik ben vol mededogen op mijn schreden teruggekeerd om alsnog een aantal penningen in zijn ingedeukte hoed te gooien om daarna met mijn uitgedeukt gemoed van het prachtige domorgelconcert te kunnen genieten.
Situatie 2 Op de terugweg kwam mij een uitbundig groepje jongelui tegemoet. Zij produceerden gezamelijk een kakafonie aan kreten die met de nog prachtige nagalmende orgelklanken danig interfereerden. Maar erger nog : boven hun haarwarrige hoofden hielden zij grote borden omhoog met daarop : "FREE HUGS - GRATIS KNUFFELEN" Om aan hun knuffelaanbieding te ontkomen week ik hen begeleid van een onparlementaire opmerking met een grote boog uit. ++++++++++++
Filosofie heeft de naam van ingewikkeld te zijn.
Welnu , met de korte situatie schets 1, is de kern van de moeilijk toegankelijke filosofie van Emanuel Levinas in a nutshell weergegeven. Het Gelaat ( hij schrijft het altijd met een Hoofdletter) van de Ander is voor hem de kern van zijn ethiek. U moet het gelaat daarom wat wijder opvatten dan alleen het gezicht . Bij hem heeft het meer de betekenis van de ontmoeting , zoniet , de confrontatie met de ander. De ontmoeting met onze medemens brengt altijd een keur aan gevoelens met zich mee. We gaan die reeks hier nu niet langs. Maar één gevoel speelt bij Levinas wel een heel belangrijke rol nl.: Het Schuldgevoel. Daar wilde ik zo gauw mogelijk weer vanaf door een muntje in de hoed te gooien om zo weer opgeschoond van het concert te kunnen genieten. Van dit verschijnsel maken we allemaal collectief gebruik in de nationale biechtstoel van ons gironummer bij grootschalige collectes en inzameling programma's van de media. Maar jammer dan, er zijn schuldgevoelens , daar doet de hele Santenkraam van onze lieve Maria , priester, dominee en pastoor niets aan. En daar, zo zegt Levinas , hebben we een echt levenslang ethisch probleem. De spijtoptanten van een abortus, de post traumatiek van frontsoldaten en moordenaars zijn daar enkele voorbeelden van. Dat is verrekte ethiek waar alle rek dus uit is !!!
De volgende keer situatie 2,waarbij de ander weer anders betrokken is.
Waarden en Normen of Voor- Waarden en Conformen?? ( 4)
1. Jezus: " Heb uw Naaste lief als U zelve" 2. Kant : " Wat u niet wil dat U geschiedt, doe dat ook een Ander niet "
1 "Naaste" Wie is dat??????? 2."Ander " Wie is dat ???????
1. Bij meervoud, dus meer dan één ( Naasten) en (Anderen) hebben we zuiver formeel meet- en taalkundig gezien al een probleem
Maar ethisch gesproken hebben we in het enkelvoud en meervoud altijd een probleem.!!
Dat laatste laat ik u zien aan de hand van een anecdote uit het leven van Kant zelf.
Voordat Kant plaats naam achter zijn schrijftafel maakte hij dwangmatig elke dag dezelfde wandeling precies op tijd . De medeburgers van zijn woonplaats Koningsbergen konden a.hw. hun klokken erop gelijk zetten. Tijdens deze wandeling kwam hij op zekere dag een bedelaar tegen. Om zijn eigen stelregel (2) gestand te doen gaf hij deze ruimhartig een aalmoes. De bedelaar ook niet mis , gaf dit gulle gebaar door aan zijn vriendje met als resultaat dat Kant de volgende dag twee aalmoezen kwijt was. Dit "zwaan kleef aan " effect ging zo maar door totdat de slager zijn trouwe wandelaar op de gezette tijd miste. Ongerust geworden ging de slachter op onderzoek uit en ontdekte dat onze filosoof toch maar zijn route verlegd had om de groeiende stroom bedelaars te ontlopen
En daar hebben we Kant gevangen in zijn eigen gekloste Kantwerk. Hij is zelf de klos geworden van zijn mooi opgezette filosofische gedachten spinsels. Zijn strakke rationaliteit , die hij samen gesmolten heeft tot de bekende smeedijzeren Categorische Imperatief (zie bij 2 de vereenvoudigde versie hiervan) is t.a.v de realiteit tot een breekijzer geworden. Nog een voorbeeld, maar nu uit eigen leven gegrepen. Nu voor 't enkelvoud!
Ik als "ouwe zak" krijg er zo langzamerhand schoon genoeg van dat driekussen -ritueel bij begroetingen op recepties, feestjes etc. enz. Daar kwam ik een dame tegen, die al diep in de kreukelzone verkeerde. Ik gaf haar afstandelijk met gestrekte arm een hand , maar daarmee trok zij haar wang naar voren om de tot norm verheven "3 Kisses of Life " gretig in ontvangst te nemen. Ja, ja dacht ik, dus leuk gevonden van die Kant , maar het raakt kant noch wal . Die strakke kantiaanse stelregel (Maxime) ga ik toch maar eens omdraaien tot een meer ludieke spelregel . Hij luidt dan als volgt: "Wat gij graag wilt dat U geschiedt, misgun dat ook een Ander niet."
Ook daarvan ga ik u een voorbeeld geven:
Op dat zelfde feestje kwam enig moment later een prachtige jonge schoonheid voorbij. U raadt het al. Die ouwe rakker veranderde spontaan in een gulzige pakker.
Met volle overgave aan die driekussen - ceremonie ( ik had er nog wel graag 5 van gemaakt ook) kon ik nog maar net gretig de drie gerimpelde kisses op haar rimpeloze gladde wangen lanceren, die niet direkt spontaan glimlachend in ontvangst werden genomen. Daarna ben ik enigszins gefrusteerd maar even aan de kant van de bar gaan staan om deze doctrine van Kant spiritueel te verwerken. Drank is mijn vijand en indachtig het ethisch gebod van Jezus " Hebt uw vijanden lief? " kon ik op het eind van deze bonte avond toch nog met een vol gemoed en geheel moreel verantwoord, maar nog wel weifelwankelend huiswaarts gaan, alwaar mijn trouwe huisdier-vriend , de kater , al op mij lag te wachten.
Wordt vervolgd.
Proost. xxx/??? of xxxxx/????? ik kan er alle kanten mee op. Maup.
Waarden en Normen of Voor- Waarden en Conformen??(3)
Ethiek, daar zijn we nu in verzeild geraakt. Ethiek is te vergelijken met elastiek. Strekbaar en verrekbaar . Het is een gebied zonder oevers : een overloos meer. Om met droge voeten aan de overkant te komen, ( die er dus niet is) hebben we "stap tegels" nodig, die al gauw verraderlijke , glibberige "slip tegels " blijken te zijn. Maar we volharden in het hink -stap spel van veel gissen en nog meer missen. Dit in tegenstelling tot de"harde" wetenschappen, (natuurkunde, wiskunde, scheikunde , sterrenkunde ) waar de vooronderstellingen (hypothesen) door onderzoek (experiment) worden bevestigd of ontkend ( geverifieerd ). Hoe anders bij de " zachte"geesteswetenschappen ( theologie, filosofie , sociologie psychologie). Hier beginnen we bij vooronderstellingen (aannames), die we met een hoop filosofisch gedonder en geschutter als prachtig vuurwwerk de lucht inschieten en die daarna roemloos tenondergaan in dat oeverloze meer en ons als toeschouwers door de bij dit spektakel vergezelde rook omneveld achterlaten. Bij ethiek, die o.a. tot het terrein van de filosofie behoort, is het niet anders. De gillende keukenmeiden en zevenklappers zijn voortdurend in de lucht. We staan erbij en kijken ernaar totdat ze als mooi gekleurde luchtballen naar alle kanten uiteenspatten. Het paradoxale in de hier gebezigde beeldspraak is, dat deze ballen in de ethiek nu juist erg weerbarstig zijn. Ik zou ze hier dan ook liever met toverballen vergelijken , waarop een ieder naar zijn eigen kleur kan zuigen, totdat op den duur er geen bal meer van overblijft. We noemen ze kortweg ook wel containerbegrippen. Hier komen er een paar:
Het zouden allemaal ethisch onvoorwaardelijke waarden zijn. Theologen, filosofen, politici en geloofs- en wereldleiders hebben door de tijden heen telkens weer op hun eigen manier geprobeerd ons van die onvoorwaardelijkheden te overtuigen. Met hun denkvruchten kun je aardig wat bibliotheken vullen.Uit die overstelpende overvloed zal ik hier een zeer beperkte keuze maken . Om te beginnen zal ik u er alvast twee noemen: Kant en Jezus, die heel mooi vuurwerk hebben geleverd. Dat vuurwerk hoopik de volgende keer op een mooie , droge dag te ontsteken . Maar toch, je weet het maar nooit , wel een paraplu meenemen.
