Over filosofie en fotografie Afwisselende teksten over filosofie en fotografie en teksten met een knipoog.
01-05-2009
Zijlijnen zijn hoofdlijnen
Zoals u wellicht weet is april de maand van de filosofie. Talloze lezingen hebben in de afgelopen maand als een verbale tsunami Nederland overspoeld. Ontelbare a-viertjes en hand-outs volgeschreven en gedrukt met filosofische bespiegelingen. Verwoede pogingen om mentale greep te krijgen op Wat, Wie en Waar.?? Ik heb er verschillende gevolgd en vervolgd. Me mee laten nemen op de hoge stortvloed van woorden, woorden en nog eens woorden. En nu dan, aan het einde van deze onstuimige boottocht, vraag ik me af , heb ik me nu laten meenemen of heb ik me laten beetnemen? Ben ik in de boot gestapt of ben ik in de boot genomen? Op zich , en daar ga ik weer , een paar aangehangen filosofische vraagtekens, die maar geen uitroeptekens willen worden. Of toch ?!
De volgeschreven a-viertjes en hand-outs hebben een voor - en een achterkant, waarop men zijn gedachtengoed kwijt kan. Deze springen zo vanzelfsprekend in het oog , dat we vergeten, dat ze bij de gratie van de vier onopvallende zijkanten bestaan. Deze zijn nl. zo smal en klein dat we beter van zijlijnen kunnen spreken. Wij kunnen er hooguit met een fijnschrijver puntjes op kwijt, die dan met de rest van de lijn een uitroepteken vormen. Een soort "momento legere": Gedenk bij het lezen, dat bij de bespiegelingen op de voor en achterkant ,slechts vraagtekens geplaatst kunnen worden . De zijlijnen zijn de hoofdlijnen geworden waarop alleen maar plaats voor uitroeptekens is en that's it. !!!. Elke boute bewering , die wij op de voorkant- en achterkant maken met uitroeptekens zijn af(be)gespiegelde figuraties van de voorgevormde tekens door de zijlijnen , waarop de hoofdlijn van elke stellige bewering helaas voor niemand meer zichtbaar is. Het is hier waar het gezegde "het is bij het kantje randje echt AF" werkelijkheid wordt!!
Welaan, zo kan het voorlopig wel weer. We gaan er even tussen uit om in september weer terug te komen langs zijlijnen /hoofdlijnen !??! Iedereen een goed vakantie toegewenst Maup
Wonderen zijn de wereld nog niet uit, maar het gedonder ook niet.
Nu, eerst dan maar enkele wonderen:
1 Internet 2 Stamcelonderzoek 3 Embryo selectie 4 In Vitro Fertilisatie 5 Geboorte stimulerende medische ingrepen 6 Dood/sterven verzachtende medische begeleiding. 7 Ziekte bestrijdende middelen.( o.a. condooms tegen aids) 8 Ruimtevaart. 9 Verkeersmiddelen zoals vliegtuig, auto , en zo meer. 10Geboorteregeling
Vervolgens het gedonder.
Dat begint weer, u raadt het al, bij no.: 2, 3, 6, 7 en 10. Het is de techniek die ons LEVEN op wonderbaarlijke manier positief beïnvloedt. Zolang het maar over levenverwekken gaat: geen probleem.(zuignappen, keizersneden, echo's, K.I, etc. enz.) Bij het levenverrekken, echter, is het gebeier van de donderende noodklokken door de pastorale, herderlijke klokkenluiders niet van de lucht.( euthanasie, verdere medische begeleiding bij dood en sterven) Een vorm van morele hypocriete accoustische luchtvervuiling die ons leef- en denkklimaat danig verziekt. De herders in hun bontgedoste liturgische gewaden, badend in de luxieuze weelde van hun Godshuizen, zijn wel heel ver los -getheologiseerd en hooggeleerd van de eenvoud van de eenzame deemoedige herder in zijn herdershutje DWALEND met zijn kudde op de grote stille heide in het rond. Neen, integendeel, dwalend zoeken naar grazige weiden voor hun kudde is er bij de op reli- macht beluste pastores niet bij. Zij weten alles uit hoofde van DE C(j)URA, maar van de DE FACTO weten zij niets. Bewierookte virtualiteit bedwelmt en hallucineert hen weg van de minderwelriekende realiteit, waarin bij de "lust lacht" de "rust zacht" hoort. Aan de conceptie van het leven is onlosmakelijk de deceptie van de dood gekoppeld. Dus als je voor (pro) conceptie van het leven bent , word je automatisch doorgeschakeld naar de (pro) deceptie van de dood. Maar pro-conceptie van het leven kan niet uitgeruild worden tegen antie-deceptie van de dood. En omgekeerd: Als je voor anti-conceptie van het leven kiest, kies je ook voor de antie -deceptie van de dood. Een anomalie ( niet op te lossen paradox) ,WANT DAN IS EROP DEN DUUR LEVEN NOCH DOOD MEER. En dat zou nu juist de dood van de kerk zijn!!! Wel leven, wel dood, daar leeft de kerk van . Geen leven , geen dood, is de dood van de kerk. Daar verliezen de pastores hun bestaansrecht op hun reli-macht gebaseerde arrogante, theologische hersenspinsels , waarin zij hun kuddedieren trachten gevangen te houden. De uitspraak van onze "gezegende" Benedictus xvi , dat het gebruik van condooms juist het verschrikkelijke aidsprobleem zou verergeren, is een in zijn academische, theologische, arrogante optiek geldige , maar empirisch medisch-logisch, een pertinente onware propositie ( uitspraak). Hij zaagt daarmee zelf de poten onder zijn heilige Stoel vandaan, die dan eindelijk na zoveel eeuwen van ellende gelukkig geen podium (poot) meer heeft om op te staan. Maar ja, zolang er nog schapen zijn , die met hun kuddedierlijk blindvertrouwen in dat paradoxale drijfzand blijven trappen , blijft God tevergeefs op het wonder wachten. ( zie hiervoor het voorgaande artikel.) Helaas ten faveure van Benedictus en ten malheure van Deus!! Benieuwd hoe hij deze paradoxale schijnheiligheid met zijn aardse ratio zal beredeneren in hemelse sferen. Dat wordt ,denk ik , de eerste echte kruistocht, die mij nu eens zeer welgevallig zal zijn.
Pas op! Met een "blind vertrouwen" trap je er zomaar in !
Bispel 1 ( belerende tekst)
Een pastoorke is op weg naar een hulpvragende parochiaan, die eenzaam en alleen in "the middle of nowhere" woont .De geloofsijverige zielszorger neemt de kortste weg en geraakt daarbij in een drijfzand gebied. Wanneer hij al tot zijn tweede kruis is weggezakt komt er gelukkig net een boer met tractor langs, die hem direct uit zijn gevaarlijke positie wil helpen. Maar zie, wegens zijn blind vertrouwen op zijn Schepper wijst hij deze hulpvaardige boer af. Na een half uur komt de boer weer langs , maar helaas, in plaats van bij de parochiaan komt de pastoor met een enkele reis via de Hemelbaan bij zijn Schepper aan. Nogal teleurgesteld in zijn rotsvast vertrouwen stelt hij Hem de vraag: "Waarom heeft U mij niet geholpen?", waarop hij als antwoord te horen krijgt: "Hoe zo, ik heb toch die boer langs gestuurd, wat had ik anders moeten doen?!" ----------------- Bispel 2
In de St Baaf te Gent zag ik op een pilaster een prachtig tableau met de volgende gekalligraveerde tekst:
IK GOD Ik heb gehoord dat velen van jullie op een wonder zitten te wachten het wonder dat ik , jullie God , de wereld zal redden
Maar hoe zal ik redden zonder jullie handen?
Hoe zal ik rechtspreken zonder jullie stem?
Hoe zal ik liefhebben zonder jullie hart?
Vanaf de zevende dag heb ik alles uit handen gegeven heel mijn schepping en heel mijn vadermacht IK WACHT NU OP HET WONDER NIET JULLIE!! IK GOD
De volgende keer gaan we dan eens zien welke wonderen er zo al bij ons langskomen en die we met ons blindvertrouwen in de wacht zetten!!
Waarden en Normen of Voor- Waarden en Conformen?? (slot)
" Een verblindende afwezigheid van Licht", geschreven door Ibn Gallun Al Tahir. Een boek , dat ik u niet aanbeveel op uw nachtkastje te leggen, voor het geval dat u niet in slaap kunt komen. Hoe ver is hier de ander van de Ander van Levinas verwijderd.! De bovengenoemde schrijver zat 18 jaar opgesloten als politieke gevangene in een grot diep onder de grond. Geen barre fantasie , maar bittere werkelijkheid . Bewaakt door cipiers, waarvoor elke vergelijking van wreedheid en sadisme mank gaat. Hoe overleef je het.!?
Het in scene gezette relaas van het toneelstuk Huis Clos( gesloten deuren) van Sartre (1905- 1980) doet het dan beter op uw nachtkastje. Hierin ontvouwt hij in de vorm van een boeiend toneel stuk zijn spraakmakend filosofisch idee: " De hel , dat is de ander "
Ook Thomas Hobbes (1588-1679) barst hiermee in het grote koor van filosofen er dreunend op los met zijn basso continuo " homo lupus homini est" ( de mens is de ander een wolf. Hoewel ik deze vergelijking eigenlijk een belediging voor de wolf vind.)
Maar om wat dichter bij de zaak te blijven , u hoeft de krant maar open te slaan, de knoppen van radio en TV maar aan te draaien en je wordt er op slag zelf draaierig en kots misselijk van. Irak, Gazastrook, Quantana Mobay, Roeanda , Auschwitz, teveel om op te noemen! Waar blijven we hier met onze ethische pakhuizen vol Geneefse conventies en onvoorwaardelijke afspraken over misdaden tegen de menselijkheid? Hier zijn de waarden en normen tot glibberige AARDWORMEN ontAARD en is normaal tot een NORM-AAL gedegenereerd. Ze glibberen tussen en onder je (be)grijpgrage brein door, zonder er ooit echt vat op te krijgen.
Het is, zoals de filosoof Ludwig Wittgenstein(1889-1951) stelt: "Wetenschappelijke vragen kunnen mij interesseren, maar nooit werkelijk boeien. " Voor de echte vragen t.a.v de levensproblemen ( Ethiek, Religie en Esthetiek) verwierp hij dan ook elke betekenisvolle beschrijving . Niet omdat ze onwaar zijn , maar juist omdat ze willen verklaren. En dat doen ze echt niet. Voor hem was dan ook voor levensvragen geen enkele theorie van belang. "Zelfs als de theorie waar was, zou ze me niet interesseren , want ze kan nooit DAT zijn wat ik zoek" , schreef hij in 1949 twee jaar voor zijn dood. Want: , zo vervolgt hij:, "filosoferen leidt op dit gebied tot ontmaskering van allerlei onzin in het labyrint van de taal en tot een aantal builen ,butsen en deuken , die het verstand heeft opgelopen toen het tegen de grenzen van de taal aanrende"
We zitten op dit terrein in de kreukelzone van ons taalvoertuig, waartegen je je niet WA of ALL-RISK verzekeren kunt. Een goede AIR-BAG biedt je misschien nog even verlichting , maar ook dat blijkt helaas maar lucht te zijn. Op dit grensgebied van onze taal is het daarom maar beter en eerlijker te kiezen voor de blessed ignorance (gezegende onwetendheid) dan voor die damned cognition( vervloekte betweterigheid). Deze laatste heeft in de mensengeschiedeninis van het verleden en het heden al voor genoeg rotzooi ,dogmatische en fundamentalistische geestvervuiling gezorgd. Daarom is zwijgen hierover de beste vorm van welsprekendheid. Maar de mens is nu eenmaal een met taal begiftigd wezen (of moet ik hier "vergiftigd" zeggen?), zodat al die taal-hijgerige gelijkhebberij helaas ook in de toekomst onverminderd door zal blijven gaan met alle deuken, kreuken en butsen vandien. Dat is de enige collectieve verzekering voor die toekomst met een in bloed geschreven polis en een mensonterende hoge premie bij de verzekeringsmaatschappij: " DOOD-GEWOON "
Waarden en Normen of Voor- Waarden en Conformen?? ( 5)
Situatie 1 Gisteren naar Utrecht geweest. Lekker broodje haring gegeten met daarna een overheerlijke capuccino. Vis moet tenslotte zwemmen. Daarna richting Dom om het orgelconcert van Jan Jansen te beluisteren. Onderweg tussen de bekende zaterdagmiddagdrukte stond daar aan de kant een blinde man met naast hem zijn trouwe blinde geleidehond. Hij zwaaide wat ongecoördineerd met zijn armen om de aandacht te vestigen op zijn uitzichtloos bestaan. Naast de hond een gekreukte hoed met enkele munten erin. Ik passeerde hem met de gedachte " Daar moet de sociale dienst maar wat aan doen.!" Maar dit beklagenswaardige beeld bleef mij dóórlopend doorlópend achtervolgen. Ik ben vol mededogen op mijn schreden teruggekeerd om alsnog een aantal penningen in zijn ingedeukte hoed te gooien om daarna met mijn uitgedeukt gemoed van het prachtige domorgelconcert te kunnen genieten.
Situatie 2 Op de terugweg kwam mij een uitbundig groepje jongelui tegemoet. Zij produceerden gezamelijk een kakafonie aan kreten die met de nog prachtige nagalmende orgelklanken danig interfereerden. Maar erger nog : boven hun haarwarrige hoofden hielden zij grote borden omhoog met daarop : "FREE HUGS - GRATIS KNUFFELEN" Om aan hun knuffelaanbieding te ontkomen week ik hen begeleid van een onparlementaire opmerking met een grote boog uit. ++++++++++++
Filosofie heeft de naam van ingewikkeld te zijn.
Welnu , met de korte situatie schets 1, is de kern van de moeilijk toegankelijke filosofie van Emanuel Levinas in a nutshell weergegeven. Het Gelaat ( hij schrijft het altijd met een Hoofdletter) van de Ander is voor hem de kern van zijn ethiek. U moet het gelaat daarom wat wijder opvatten dan alleen het gezicht . Bij hem heeft het meer de betekenis van de ontmoeting , zoniet , de confrontatie met de ander. De ontmoeting met onze medemens brengt altijd een keur aan gevoelens met zich mee. We gaan die reeks hier nu niet langs. Maar één gevoel speelt bij Levinas wel een heel belangrijke rol nl.: Het Schuldgevoel. Daar wilde ik zo gauw mogelijk weer vanaf door een muntje in de hoed te gooien om zo weer opgeschoond van het concert te kunnen genieten. Van dit verschijnsel maken we allemaal collectief gebruik in de nationale biechtstoel van ons gironummer bij grootschalige collectes en inzameling programma's van de media. Maar jammer dan, er zijn schuldgevoelens , daar doet de hele Santenkraam van onze lieve Maria , priester, dominee en pastoor niets aan. En daar, zo zegt Levinas , hebben we een echt levenslang ethisch probleem. De spijtoptanten van een abortus, de post traumatiek van frontsoldaten en moordenaars zijn daar enkele voorbeelden van. Dat is verrekte ethiek waar alle rek dus uit is !!!
De volgende keer situatie 2,waarbij de ander weer anders betrokken is.
Waarden en Normen of Voor- Waarden en Conformen?? ( 4)
1. Jezus: " Heb uw Naaste lief als U zelve" 2. Kant : " Wat u niet wil dat U geschiedt, doe dat ook een Ander niet "
1 "Naaste" Wie is dat??????? 2."Ander " Wie is dat ???????
1. Bij meervoud, dus meer dan één ( Naasten) en (Anderen) hebben we zuiver formeel meet- en taalkundig gezien al een probleem
Maar ethisch gesproken hebben we in het enkelvoud en meervoud altijd een probleem.!!
Dat laatste laat ik u zien aan de hand van een anecdote uit het leven van Kant zelf.
Voordat Kant plaats naam achter zijn schrijftafel maakte hij dwangmatig elke dag dezelfde wandeling precies op tijd . De medeburgers van zijn woonplaats Koningsbergen konden a.hw. hun klokken erop gelijk zetten. Tijdens deze wandeling kwam hij op zekere dag een bedelaar tegen. Om zijn eigen stelregel (2) gestand te doen gaf hij deze ruimhartig een aalmoes. De bedelaar ook niet mis , gaf dit gulle gebaar door aan zijn vriendje met als resultaat dat Kant de volgende dag twee aalmoezen kwijt was. Dit "zwaan kleef aan " effect ging zo maar door totdat de slager zijn trouwe wandelaar op de gezette tijd miste. Ongerust geworden ging de slachter op onderzoek uit en ontdekte dat onze filosoof toch maar zijn route verlegd had om de groeiende stroom bedelaars te ontlopen
En daar hebben we Kant gevangen in zijn eigen gekloste Kantwerk. Hij is zelf de klos geworden van zijn mooi opgezette filosofische gedachten spinsels. Zijn strakke rationaliteit , die hij samen gesmolten heeft tot de bekende smeedijzeren Categorische Imperatief (zie bij 2 de vereenvoudigde versie hiervan) is t.a.v de realiteit tot een breekijzer geworden. Nog een voorbeeld, maar nu uit eigen leven gegrepen. Nu voor 't enkelvoud!
Ik als "ouwe zak" krijg er zo langzamerhand schoon genoeg van dat driekussen -ritueel bij begroetingen op recepties, feestjes etc. enz. Daar kwam ik een dame tegen, die al diep in de kreukelzone verkeerde. Ik gaf haar afstandelijk met gestrekte arm een hand , maar daarmee trok zij haar wang naar voren om de tot norm verheven "3 Kisses of Life " gretig in ontvangst te nemen. Ja, ja dacht ik, dus leuk gevonden van die Kant , maar het raakt kant noch wal . Die strakke kantiaanse stelregel (Maxime) ga ik toch maar eens omdraaien tot een meer ludieke spelregel . Hij luidt dan als volgt: "Wat gij graag wilt dat U geschiedt, misgun dat ook een Ander niet."
Ook daarvan ga ik u een voorbeeld geven:
Op dat zelfde feestje kwam enig moment later een prachtige jonge schoonheid voorbij. U raadt het al. Die ouwe rakker veranderde spontaan in een gulzige pakker.
Met volle overgave aan die driekussen - ceremonie ( ik had er nog wel graag 5 van gemaakt ook) kon ik nog maar net gretig de drie gerimpelde kisses op haar rimpeloze gladde wangen lanceren, die niet direkt spontaan glimlachend in ontvangst werden genomen. Daarna ben ik enigszins gefrusteerd maar even aan de kant van de bar gaan staan om deze doctrine van Kant spiritueel te verwerken. Drank is mijn vijand en indachtig het ethisch gebod van Jezus " Hebt uw vijanden lief? " kon ik op het eind van deze bonte avond toch nog met een vol gemoed en geheel moreel verantwoord, maar nog wel weifelwankelend huiswaarts gaan, alwaar mijn trouwe huisdier-vriend , de kater , al op mij lag te wachten.
Wordt vervolgd.
Proost. xxx/??? of xxxxx/????? ik kan er alle kanten mee op. Maup.
Waarden en Normen of Voor- Waarden en Conformen??(3)
Ethiek, daar zijn we nu in verzeild geraakt. Ethiek is te vergelijken met elastiek. Strekbaar en verrekbaar . Het is een gebied zonder oevers : een overloos meer. Om met droge voeten aan de overkant te komen, ( die er dus niet is) hebben we "stap tegels" nodig, die al gauw verraderlijke , glibberige "slip tegels " blijken te zijn. Maar we volharden in het hink -stap spel van veel gissen en nog meer missen. Dit in tegenstelling tot de"harde" wetenschappen, (natuurkunde, wiskunde, scheikunde , sterrenkunde ) waar de vooronderstellingen (hypothesen) door onderzoek (experiment) worden bevestigd of ontkend ( geverifieerd ). Hoe anders bij de " zachte"geesteswetenschappen ( theologie, filosofie , sociologie psychologie). Hier beginnen we bij vooronderstellingen (aannames), die we met een hoop filosofisch gedonder en geschutter als prachtig vuurwwerk de lucht inschieten en die daarna roemloos tenondergaan in dat oeverloze meer en ons als toeschouwers door de bij dit spektakel vergezelde rook omneveld achterlaten. Bij ethiek, die o.a. tot het terrein van de filosofie behoort, is het niet anders. De gillende keukenmeiden en zevenklappers zijn voortdurend in de lucht. We staan erbij en kijken ernaar totdat ze als mooi gekleurde luchtballen naar alle kanten uiteenspatten. Het paradoxale in de hier gebezigde beeldspraak is, dat deze ballen in de ethiek nu juist erg weerbarstig zijn. Ik zou ze hier dan ook liever met toverballen vergelijken , waarop een ieder naar zijn eigen kleur kan zuigen, totdat op den duur er geen bal meer van overblijft. We noemen ze kortweg ook wel containerbegrippen. Hier komen er een paar:
Het zouden allemaal ethisch onvoorwaardelijke waarden zijn. Theologen, filosofen, politici en geloofs- en wereldleiders hebben door de tijden heen telkens weer op hun eigen manier geprobeerd ons van die onvoorwaardelijkheden te overtuigen. Met hun denkvruchten kun je aardig wat bibliotheken vullen.Uit die overstelpende overvloed zal ik hier een zeer beperkte keuze maken . Om te beginnen zal ik u er alvast twee noemen: Kant en Jezus, die heel mooi vuurwerk hebben geleverd. Dat vuurwerk hoopik de volgende keer op een mooie , droge dag te ontsteken . Maar toch, je weet het maar nooit , wel een paraplu meenemen.
Waarden en Normen of Voor-Waarden en Conformen?? (2)
Over Dareios, een Persische grootvorst en staatshervormer, bericht Herodotus het volgende : Dareios vroeg aan de Kallatiërs, een volk uit India , hoeveel geld het hun waard was om hun dode ouders te verbranden. Zij reageerden vol afschuw op deze vraag. Zij vonden het dood-gewoon hun dode ouders op te eten. De Grieken gruwden daarentegen weer op hun beurt van deze gewoonte , omdat zij gewoon waren hun dode ouders te verbranden. Met dit voorbeeld ( en er zijn er nog vele andere te noemen) is duidelijk dat verschillende culturen er verschillende gewoontes op na houden en daaraan hun normenwerelden conformeren die onderling grote verschillen vertonen. De Leidsche rechts- filosoof Kinneging (1962) meent echter, dat achter die diversiteit van normen universele morele richtlijnen(waarden) voor het menselijke bestaan schuil gaan onafhankelijk van tijd en plaats. Bij het hierboven omschreven voorbeeld is dan de norm weliswaar tegengesteld maar de achterliggende waarde dezelfde nl.: eerbied hebben voor je ouders.!!
Dit overdenkende komt dan bij mij weer een mentale uilenbal ( of is het uilebal, dat leer ik maar nooit) naar boven en wel "Hoe zit dat dan met bijv. de vrouwenbesnijdenis?? Welke waarde zit er dan achter , of liever gezegd , onder deze afschuwelijke mensonterende culturele norm: Rechtvaardigheid, eerlijkheid, respect, eerbied , medemenselijkheid ?? U mag het zeggen.?!? Eerlijk gezegd word ik er misselijk van , vandaar die bal.
Zo, tijdens de vakantie heel wat gelezen, maar geen filosofie. Maar ondanks het feit , dat je o.a. de vakantie kunt gebruiken om je hoofd eens lekker leeg te maken, moet ik bekennen , dat mij dat maar moeilijk lukt. Hoe doen mensen dat toch. Mediteren?? Het lukt mij niet, misschien ook wel omdat ik het niet wil. In zo'n kleermakerszit met je ogen dicht, ik moet er niet aan denken. En , hoeps , daar ga ik al , ik moet er wel aan denken. Mijn kop zit , denk ik , niet alleen vol met gaten maar ook met allerlei gedachten-spagaten. Je maag leeg maken ,ok, daar kan ik me in vinden. Je strot met een vinger naar binnen en het vomeren kan beginnen. Maar met mediteren je brein vomeren, ik geloof niet dat ik dat ooit zal leren. Wel heb ik een poging tijdens mijn vakantie in die richting gedaan. Ver weg van mijn eigen-wijsgerige omgeving ( je practica-gnosis, zoals Merleau Ponty dat noemt) blijven de zwaar op mijn brein liggende brokken toch maar komen. Om het wat smakelijker te houden,noem ik ze liever mentale uilenballen. De eerste bal (zie opschrift ) ligt al voor het oprapen. Als u er toch geen trek in hebt, gewoon laten liggen.
Wanneer u erop gaat letten worden wij op elk gebied van ons ingewikkeld bestaan omgeven door "kwalitatieve sprongen" Wij kennen daarvoor vele volksuitdrukkingen, die dit phenomeen kort en krachtig weergeven zoals : De tijd heelt alle wonden Komt tijd komt raad Het hebben van de zaak is het einde van 't vermaak Een verleende gunst wordt na enige tijd een recht hebben op die gunst. Het buitengewone wordt op den duur heel doodgewoon. etc, etc.
Het zal u niet veel moeite kosten hier nog vele aan toe te voegen.
Er is echter één gebied waar dit mechanisme een bizondere plaats krijgt toebedeeld en wel de godsdienst met alle daarmee verwant zijnde (bij)verschijnselen. Daar is veel heibel en "geduvel' bij ontstaan en wel op het moment ,waarop we van het kwantitatieve veelgodendom (polytheïsme) overgesprongen zijn naar het kwalitative eengoden (ver)dom (monotheïsme). Hier dus een springen in omgekeerde richting nl. van veel naar een. In de antieke culturen en ook ver daarvoor zoals o.a bij Grieken, Romeinen, Egyptenaren had bijna iedereen zijn eigen goden en godinnen , die door de bevolking als even waar werden beschouwd en door de magistraat als even nuttig. Godsdienstoorlogen waren hier dan ook onbekend. Het gedonder begon pas echt toen het monotheïsme zich liet gelden bij bijv het Christendom, Islam en Boedhisme. Omdat wij allemaal , zoals de theoloog Kuitert zegt , aan een ongeneeslijke ziekte lijden :HET GELOOF, zoeken we daarvoor in onze (wan)hoop naar een therapie die geloofs-leven-verlengend is. De voortschrijdende wetenschap heeft van de antieke goden nl. BIJ- goden gemaakt. Deze op de natuur zetelende onoverzichtelijk goden (water, zon , lucht en aarde) werden onttroond en vervangen door één "overzichtelijke" god met bijsluiters en al zoals Bijbel, Koran en zo meer. Geen gesol en gedol meer met idolen. De overvloed van weleer veranderde in een dunne spoeling van één heer, die door het infuus van de cultuur , waarin je grootgroeide , werd toegediend. Pausen , Imams en Dominees en ander "goede" herders-zorgden als artsen voor de verdoving en hielden daarmee de schare op de been. Maar bij het voortschrijden der tijden en wetenschappelijke inzichten verschenen de sceptici, agnosten en atheïsten op het toneel, die dit vredige wereldbeeld verstoorden. Als bijzondere scherpslijpende geesten onderwierpen ze het infuus aan een ingrijpende analyse en conststeerden dat het een nepmedicijn was (een placebo) en dat uitspraken over een opperwezen onwaar zijn en het geloof daarin onzinnig was. De "verlichte" geesten brachten al hun scherpslijpende ratio's in stelling tegen de in hun ogen kwakzalvende en zemelende heelmeesters/ressen in. Het werd een dolle boel met een hoog welles/nietes gehalte. Een gevecht van het rationele kennen tegen het intuïtieve zekere weten, waarbij al snel in het vreselijke tot bloedens toe gestreden werd/wordt om het wel - of niet bestaan van een God, Alah , Boedda enzomeer. Een hopeloos gevecht omdat het nooit tot een eindbeslissing komt . Het is een soort tennissen zonder net of voetballen op een veld zonder doelen , hoogspringen in het duister. Ik ga hier niet verder in op de vraag of er nu wel of niet niet een opperwezen bestaat. Daarover heb ik in enkele voorgaande blogs al uitvoerig gesproken. Wij zijn tot nu toe de enige wezens( dieren kunnen dat niet ) die deze zijnsvraag kunnen stellen . Elk antwoord hierop is tegelijk waar en onwaar en valt daarmee buiten ons denkvermogen. En daarmee wordt die zinvolle vraag onmiddellijk weer een zinloze en dat grijpt diep in op ons eigen bestaan. Op dit vlak leidt elk overtuigen tot aftuigen. Kunst en muziek symbolen en rituelen ( en dan bedoel ik niet de radio actieve afval ) kunnen , als je geluk hebt iets van dat ondenkbare en onzegbare tonen. Hier is zwijgen pas echt goud. En daarmee moeten we het maar doen!
Zo , nu eerst op zomerreces en D? V tot september.
" Overdaad schaadt!!!! " Prachtig hoe kort en krachtig deze volksuitspraak een geheel gebied , bezaaid met mijnen in het maatschappelijk bestel blootlegt. De technologie biedt op dit moment een weergaloze overvloed aan mogelijkheden , die als een tsunami ons leven overspoelt , waardoor we van onze vaste ankerpunten uit het verleden dreigen los gerukt te worden en op drift raken. Om te beginnen nemen wij bijv. de media-kermis. De informatie golven slaan hoog om ons heen en vullen onze oren met water waardoor we alleen nog maar ruis vernemen . M.a.w. we stompen af door deze kwantitatieve springvloed en hebben de kwaliteit van de berichtgeving volledig uit ons "oor' verloren. De media weten helemaal niet hoe het aanbod van de talloze kanalen op een kwalitatieve wijze gevuld moet worden . Om de "verwaterde" gehoorgang nog enigszins massaal te masseren, zoeken ze het in taboe-moreel doorbrekende prikkels de kijk- luister- en leescijfers op kostendekkend niveau te houden. Gevolg : de invoerkanalen, aanvankelijk bestemd voor zinnig info -estetisch-leerzaam en ook ontspannend , ludiek materiaal , worden langzamerhand steeds meer met te ver door- en platgeslagen misselijkmakend fast-foodachtig "radio-actief afval" opgevuld. Met name de oversexte programmas met "pen en gatverbindingen" worden door de van testosteron opgezwollen gladgelikte praatjesmakende presentatoren aan de man (vrouw??) gebracht . Het spannende ont-dekken van de onverklaarbare mysterieuze daad is verworden tot een dekkende overspannen masculine stekker in het feminine apparaat.
De volgende keer maar weer verder. Maup ( de zedelijke of redelijke prediker* ??)
* doorhalen wat niet van toepassing is ! -.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-
Zoals gezegd speelt de tijd een belangrijke rol . En omdat het leven met al zijn verschijnselen aan tijd gebonden is , is het daarom niet verwonderlijk dat het kwalitatieve springen zich op vele , zo niet op alle levensgebieden voorkomt. De vele gezegden en uitdrukkingen in onze taal zijn daarvan een voorbeeld. Ik laat er hiervan enkele de revue passeren.
Oefening baart kunst. Momenteel speel ik bijna elke dag de moeilijke zgn. "zwarte toetsen étude " vanChopin. Een lastige piano studie , die op de zwarte toetsen van de piano moet worden gespeeld. De grote lijnen zitten al aardig in de vingers, maar let op, er komen een aantal passages in voor , die tegen mijn natuurlijke motoriek ingaan. Deze bezorgen mij niet alleen hoofdbrekens maar in nog heviger mate veel vingerbrekens. Die moet ik elke keer en vaak met tegenzin , heel langzaam herhalen en nog eens herhalen , vervolgens de snelheid opvoeren totdat er een moment komt ,dat de kwalitative sprong plaats vindt. Gemeten naar de muzikale en motorische aanleg zal de oefenfase korter of langer zijn . In het ergste geval komt hij nooit en dat is dan het kritieke moment dat om frusterende reden met het spelen gestopt wordt. Het grote probleem voor iedere pianoleraar(es) en niet te vergeten : de ouders. Ook voor mij zal het nog vele blogjes verder zijn, voordat ik hem onder de "vingers" heb. Ik houd u op de hoogte. Nu maar eerst weer "even" oefenen.
De volgende keer nemen we dan een voorbeeld uit het sociale vlak.
Van oorsprong leunt deze kwalificatie op een natuurkundig proces , waaraan de naam aggregatietoestand is gegeven. Hiermede worden de drie toestanden van materie bedoeld die al naar gelang de druk erop toe-of afneemt zich heen en weer bewegen tussen vast naar vloeibaar gas naar vloeibaar en omgekeerd.
Zo ook het versnellen van de rotatie van een elektron zal leiden tot een drastische verandering in de eigenschappen van dat elektron. Het is dus niet alleen de druk, maar ook de snelheid , die een rol kan spelen en daarmee ook de tijd .( Zie hierna het voorbeeld van de ingesluimerde non )
Kortom een stof kan door inwerking van druk veranderen in vaste-, vloeibare-, of gasvorm. Door verdere wetenschappelijke ontwikkelingen zijn daar de laatste tijd nog plasma en de zgn Einstein- condensaat bijgekomen. Het ijs onder de druk op de schaats door het gewicht van de schaatser wordt tot water waardoor de ongeoefende schaatser zo lekker onderuit kan gaan. Ook is het gas in uw kampeer- gasfles onder "barre" druk in vloeistof opgeslagen. Het interessante is nu dat dit verschijnsel zich tevens op maatschappelijk, persoonlijk, en psychologisch gebied voordoet . Hier is er dus ook sprake van, dat door de toeneming van de kwantiteit een verandering van de kwaliteit tot gevolg heeft. Dit verschijnsel duidt men dan aan met de kwalitatieve sprong . Ik mag dat met een voorbeeld duidelijk maken.
" De non viel onder de langdurige mis in slaap". Hiervoor zijn de mis , maar met name ook de tijd samen de oorzaak van het feit ,dat het met de mis mis gaat en deze zich gaat kwalificeren in een gelukzalig snorrend geronk van een non op non-activiteit . Bij Søren kierkegaard speelt zich dat af op het gebied van de religie, het is bij hem een ongeloof - lijke sprong naar de overgave van het geloof, waar ik later op terugkom. Bij Karl Marx gebeurt dat op maatschappelijk gebied . Hierbij, zo meent hij, dat een opstapeling van kwantitatieve veranderingen leidt tot een kwalitatieve verandering in de sociaal/economische verhoudingen. Het voorkomen van deze kwalitatieve sprong is dus zeer divers. Belangrijk is echter , dat daarbij de tijd ,zoals gezegd, ook altijd een wezenlijke rol speelt. Maar ook komt het omgekeerde voor . Echter wel in mindere mate, waarbij we dan zien dat het kwalitatieve kwantitatieve gevolgen heeft. De volgende keer zullen we één en ander duidelijk maken met overvloedige en concrete voorbeelden uit het leven gegrepen. Tot dan,
Waar dat woord etymologisch thuis hoort is nog niet helemaal duidelijk. De informatie loopt hierbij uiteen van het latijn , engels , frans naar het nederlandse "vrijbuiteren" Maar goed , laten we dat voor wat het is of niet is. Het is echter een techniek die op alle terreinen (on)bewust gebruikt wordt . Het komt er dan kort hierop neer, dat bij vergaderingen het debat wordt gerekt , zodat er een vermoeidheid toeslaat en dan de filibuster bij de afstemming van zijn voorstel z'n zin krijgt. De sluwe tactiek is gebaseerd op een rekken en strekken naar verrekken. In de buitenlandse en binnenlandse politiek zijn daar talrijke voorbeelden van te vinden ( o.a. Den Uyl schijnt daarin goed geweest te zijn. ) Maar deze vertragingstactiek is in de loop van de tijd niet beperkt gebleven tot vergaderingen en debatten, maar heeft zich ook verplaatst naar terreinen daarbuiten. We hebben er dan een ander woord voor gevonden: " Stroperigheid" , of wat deftiger " viscositeit" Het verschijnsel filibusteren is dan verwikkeld geraakt en verworden tot een proces , waar velen in het publieke domein tegen aan lopen en men dan niet meer precies weet wat er over je heen komt en een gevoel van onmacht, kwaadheid en tenslotte hopeloze vermoeidheid ontstaat, zodat je het tenslotte dan maar opgeeft of een advocaat in de arm neemt . Ook neemt men dan vaak zijn toevlucht tot de media zoals consumenten programma's van o.a."Radar", "In de Knip", "Kassa" en zo meer. Telefoneren met een reeks van doorkiesnummers, om tenslotte weer terug bij af te zijn zonder ook maar met één persoon contact te hebben gehad . Brieven schrijven zonder ooit antwoord te krijgen etc. etc Kafkaniaanse toestanden. U komt ze zeker tegen : de mensen die met zorgverlenende instellingen te maken hebben of ouders , die voor bijv. geestelijk gehandicapte zoon of dochter aangewezen zijn op financiële uitkeringen. En als u ze niet tegen komt , dan moet u de talrijke bovenvermelde consumentenprogramma's maar eens bekijken. Om razend en gek van te worden. Bureaucratie en ambtenaren- DOM alom. Goed , ik stop maar met de waarheids(be)vindingen reeks. Hopelijk hebt u wel begrepen dat de waarheid in't algemeen heel ver te zoeken is en heel vaak de leugen regeert.
Van de 3 dilemma's vind ik deze de meest duivelse. Hier loopt de spanning tussen geval en getal het hoogst op. Gedogen is een wereldwijd verspreide manier om met tegenstrijdige belangen en waarden om te gaan. Het phenomeen doet zich dan ook voor op verschillende terreinen van de samenleving. Euthanasie ,coffeeshops bordelen zijn o.a. dilemma's, waarbij het strak toepassen van mogelijk verbodsmaatregelen (wetten) meer problemen oproepen dan oplossen. Hier ligt een geweldig menselijk probleem aan ten grondslag , dat wordt veroorzaakt door de spanning tussen het universele belang (het getal) en het individuele belang( het geval). Die spanning is het duidelijkst te voelen bij de bovenvermelde gedoogzones. Wetten zijn hiervoor te algemeen(getallen) en walsen daardoor over de complexe individuen(gevallen) heen. Wetten zijn in principe voorschrijvend en per definitie niet beschrijvend. Om bestuurlijk aan deze worggreep te ontkomen hanteert men dan een gedoogbeleid , waar gevoelens van tegenstrijdigheden en hypocrisie de bekendste negatieve bijverschijnselen zijn. Een recent voorval rondom het stoppen van pasgeborenen met onherstelbare afwijkingen aan hersenen , ruggemerg en zenuw gestel , waardoor een ondraaglijk lijden en uitzichtsloos leven in 't verschiet liggen, maakt het onderhavige dilemma weer eens pijnlijk duidelijk . De geavanceerde medische techniek brengt ons in ethische ongekende complexe problemen. Wellicht is er met de definitie van ondraaglijk lijden medisch nog wel wat te melden. Of dat al niet moeilijk genoeg is wordt dit sociaal-emotioneel nog ingewikkelder bij het definiëren van het begrip uitzichtzichtsloos leven. Vorig jaar vond 15 keer(getal!) beëindiging van het leven van een pasgeboren zwaar gehandicapte zuigeling plaats . Het CDA was geschokt en er werd meteen een commissie ingesteld o.l.v. de Groningse professor Hubben. Via het parlementslid van het CDA , Henk Jan Ormel , werd in de tweede kamer gemeld, dat het "merkwaardig" was dat tot op heden geen enkele melding bij de commissie was binnengekomen , terwijl juist daarvoor de commissie in het leven was geroepen. Ik weet uiteraard niet of u enige tijd geleden de documentaire film hebt gezien , waarin op indrukwekkende wijze te zien was hoe integer , omzichtig en inzichtelijk door een team van ouders, verpleegkundigen ,neurologen en diverse specialisten met dit immense sociaal-emotionele probleemgeval procedureel werd omgegaan alvorens tot die verschrikkelijke beslissing te komen. Ja , en dan komt de politiek weer wetmatig (15) langs met allerlei bureaucratische rimram om , zoals dat hypocriet heet, e.e.a transparant te houden. Nu transparanter dan bovenvermelde film kan het niet. Het lijkt me dan prijzenswaardig ,deze nog eens aan de leden van de gewraakte commissie te tonen en daarna het zwijgen ertoe doen en de knop op gedogen te zetten. Want als er één domein is waarop gedogen van toepassing is dan is dit het wel. Want elk vorm van wet en juristerij leidt in dit geval tot rasernij en dat mogen we met z'n allen die gewetensvolle medici met hun teams beslist niet aandoen. Zij verdienen het hoogste respect en mogen beslist geen slachtoffer worden van schijnheilig politiekregel-effect.!!
De term werd voor het eerst gebruikt door Herbert Marcuse in de roerige midden zestiger jaren. Het is een techniek waarbij aan ideeën , die voor de heersende macht ongewenst zijn, juist een plaats wordt gegund om ze op die manier onschadelijk te maken. U hebt ongetwijfeld wel eens een vergadering bezocht waarbij voor een belangrijke beslissing uw adviserende stem werd gevraagd. U kon daar dan een advies geven waarna u van de commissie te horen kreeg , dat e.e.a zou worden meegenomen in de beslissingsprocedure. Pas later kwam u er langzaam achter dat u lekker over het bolletje was gestreken met valse streken en bij de (wijs)neus was genomen. Uw raad werd niet verzilverd in een daad. Wij hebben daar de wat meer dichter - bij -huis- term voor gekozen nl.: inspraak. Op een wat grotere schaal wordt deze tactiek ook o.a. toegepast in de verkiezingstijd/strijd . De politici betreden dan het politieke domein om uw gezicht te zien. Niets is hen daarbij teveel. Vanaf zeepkisten, in café´s, quizzen, dansvloeren en sportevenementen ogen zij u aan en leggen hun oren te luister. De democratieën verworden dan tot goed geënsceneerde mediaspektakels. Onze huidige regering deed daar nog een scheutje bovenop. Eenmaal gezeten stonden ze meteen weer op om gedurende 100 dagen het veld in te trekken om aan ons beloftes te verstrekken. Ons te doen geloven in hun beloven en u weet " belofte maakt schuld" Maar helaas, na 100 dagen weer terug in den Haag, ging het weer mis met het inlossen van de vraag . Het "beloofde" land veranderde daardoor in het "gekloofde" land. Een duivels dilemma met als resultaat: De onoverbrugbare kloof tussen ons geval en het politieke getal, tussen het publiek en de politiek of, zoals u wilt: tussen Volonté de Tous en Volonté Générale. In dit verband verwijs ik u ook graag naar de primaries( voorverkiezingen ) voor het presidentschap in de VS, die momenteel in volle gang zijn. Echt een geldversl(bl)indende Mega- Show . Veel plezier !!
U kent stellig de prachtige etsen van de kunstenaar Escher . Enkele zijn overbekend bijv.: Vliegende gansen de ene kant op en zwemmende vissen de andere kant . Ook is het plaatje van de oude vrouw in combinatie met een jong meisje overbekend.( Dit is niet van Escher). Je moet goed kijken, dan zie je nu eens het jonge meisje en even daarna de oude vrouw. Ons gezichtsvermogen schakelt tussen nu eens de oude vrouw en en dan weer de jonge dame. Je hebt daar geen controle over. Dit verschijnsel staat bekend in de psychologie onder de naam " Gestalt-Switch " (Figuurverspringing)
Het tekeningetje *, dat ik bij dit artikel heb gevoegd , zou ik naar analogie hier van "Gehalt-Switch" ( inhoudsverspringing) willen noemen . Het is namelijk een verspringing van Inhoud en wel een verspringing van getal naar geval. Het getal bestaat dan uit 6, 4 en 2 en en de combinatie hiervan uit een profiel van een gezicht dus een persoon of individu, het geval Aan de linkerkant van deze tekening bevinden we ons in het publieke domein ( PD )en kijken we tegen het gezicht aan. ( het geval ) Aan de rechterkant zijn we in de politieke arena van Den Haag. Dus de tweede kamer (Binnenhof).( B H ) Hier is het getal dominant. Maar let wel , binnen in onze representatieve democratie is hier een waaier aan politieke partijen te bespeuren, die waaiert van links over het midden naar rechts. De linkerkant van het spectrum (o.a. SP, Groen Links , PvdA ) opereert in grote lijnen op basis van het geval ( gezicht) . De rechterzijde ( o.a. CDA, VVD , CU )wordt gedomineerd door het getal. In het midden hebben we dan een mengeling van geval en getal (cocktail) , als je daar teveel van inneemt wordt je goed draakonterig. Omdat we een representatieve democratievorm hebben zijn we bij samenstellingen van kabinetten altijd op coalities aangewezen. Momenteel zijn we overgeleverd aan een coalitie waarin rechts CDA en CU t.o.v. links (PvdA) de toon zet. De cocktail heeft hier teveel scheuten getal en te weinig geval. Lettend op het gegeven dat gezichts -verlies gepaard gaat met getallen-winst en omgekeerd, kan het regeren beginnen. Met veel laveren , navigeren en manipuleren loodst men moeizaam het regeringsschip tussen Scylla en Charibdis( de tweede kamer ) door. Hiervoor heeft men een paar handige navigatie-trucs: -Repressieve tolerantie ( " join them to beat them") -gedogen -filibusteren.
Daarover zal dan mijn volgend verhaal gaan:
Eerst maar eens even een winterpauze nemen. Ik hoop dan in de derde week van januari 2008 weer in de lucht te zijn. Ik wens u allen prettige feestdagen toe en voeg daar de wens bij dat het beste van 2007 voor u het slechtste van 2008 mag worden. Het is daarbij heerlijk om bomen op te zetten over voornemens en idealen. Bedenk daarbij echter wel hoe moeilijk het is met deze bomen aan de cirkelzaag van de werkelijkheid te ontkomen.!!
Maup
*P.S.: Het lukte niet het tekeningetje direct bij dit artikel te voegen, vandaar dat het bij het "test" bericht staat.
"Zoveel hoofden, zoveel zinnen !" Om daar maar eens mee te beginnen.
Laat ik wel duidelijk zijn : Ik ben nog steeds zielsblij onder een volksregering ( = democratie) te leven . Het is de minst slechte van alle staatsvormen! Natuurlijk kleven daar problemen aan. Het moeilijkste probleem schuilt in het woord volk. Daar heb ik het de vorige keer al over gehad. Want met al die hoofden en al die zinnen kun je in de democratie niet veel beginnen. Om daaraan sturing te geven hebben we een truc bedacht: nl: "volksverlakkerij". Dat heeft door de de tijd heen een negatieve ondertoon gekregen, maar heeft dat niet altijd gehad.( hoewel: zie Plato hierna!) . J.J Rousseau ( 1712 - 1778) signaleerde reeds de grote spanning tussen de zgn Volonté de tous ( = zoveel hoofden ....) en Volonté générale ( = algemene wil dus: van het volk). Om al die individuele neuzen van die zinnige hoofden één kant op te krijgen is een draai nodig die halsbrekend is. Die draai nl. is een verdraaiing naar niets, want volk is een woord waar niets onder zit. De truc zit'm nu daarin dat we van kwaliteiten ( = zinnige hoofden) één kwantiteit maken als nood -vulling voor het lege volksbegrip. Welnu, dat is een noodvulling van een beperkte houdbaarheidsdatum gebleken en daarmee hebben we het gedonder in de glazen. Ieder individueel geval wordt gereduceerd tot een getal. Want daarmee valt te rekenen volgens de wet van de grote getallen ( = meeste stemmen gelden). Vraag het maar aan die opiniepeilers, die verdienen er een dikke boterham aan. Dat leidt dan weer tot frustaties bij de kleine ge(v)tallen, die zich tekort gedaan voelen . Maar helaas , het kan niet anders, zodat o.a mijn flatscreen elke avond weer uitloopt op een gediskwalificeerde erogene scene. Zo word ik elke dag met radioactief afval bestrooid in de vorm van accoustische herrie in winkelcentra, supermarkten , ja , zelfs de plek , waar je op je gemak wilt zitten ( toiletten) zou je wensen, dat afval gelijk met je persoonlijke behoefte weg te kunnen spoelen. Let wel, Plato , waarschuwde al in de vierde eeuw voor Christus in de Politeia voor deze onoplosbaarheden. Zo kun je daarin zijn vlijmscherpe kritiek lezen over de democratie , die hij daar "theatrocratie" noemt. De politicus , die het beste toneel speelt krijgt het meeste applaus. Met de hijgende adem in z'n nek van het grote getal dat alleen op korte termijn met fast-food ( eten, drank, seks en vermaak) bediend wil worden komt hij daardoor niet tot verstandige besluitvorming op het gevaar af dat hij dan wordt weggestemd en vervangen. Zo leidt dan de democratie tot tomeloze consumptiedrift en behoeftebevrediging. We moeten dus daarbij zeer op onze hoede zijn voor die aanstormende machthebbers die handig en populariserend op die onderbuikgevoelens inspelen van die grote getallen en maar wat brallen zonder constructief mee te willen denken aan mogelijke oplossingen . Zo mijdt Geert Wilders elke discussie maar gebruikt hij de techniek van percussie ( toujours frapper). Telkens geeft hij dezelfde roffel op zijn trom hetgeen voor hem Koran op z'n mallemolen is. Ook Rita Verdonk gaat niet terug op haar honk wat wel gebruikelijk is. Daarmee houdt ze zich niet aan de de spelregels door bij een misslag en een verkeerd gelopen run dat wel te moeten doen
"Dit is dan de campus, iets verderop gaan we naar binnen om de mooie collegezalen te bekijken", aldus de taalfilosoof Gilbert Ryle ( 1900 - 1976 ) , die trots een collega/ vriend lector in zijn "universiteit " rondleidt. "En hier hebben we dan de research afdeling met de laboratoria, uitgerust met uitstekende moderne outillages.", zo vervolgt hij. " Het is ook nog interessant om even een blik te werpen in de administratieve afdeling met de kantoren , computerzalen en drukkerijen. " En zo gaat de zichttocht nog even door. Na deze imponerende, roesrijke visuele cocktail, zo denkt Ryle , zal mijn vriend wel vervuld van verbazing en bewondering hier niets meer aan toe te voegen hebben. Helaas, hoe anders , want zijn spitsgeestige vriend stelt hem dan de verpleterende slot vraag: " MAAR WAAR IS NU DE UNIVERSITEIT ?!?!"
Het moge wellicht duidelijk zijn dat Gilbert Ryle ons dit verhaal zelf vertelt om zijn categorieën- theorie te verklaren. Wij maken nl. door en met onze gemankeerde taal steeds weer deze categoriefout bij begrippen die een groter domein bestrijken dan dat deze door onze taal te "behappen" is tot hapklare brokken , en daarmee pas echt brokken maken. Ons "taal-oog" is nl. groter dan onze "taal-maag" Dit probleem wordt kort en bondig tot uitdrukking gebracht in de alom bekende notie " Het geheel is (veel) meer dan de som der delen." Om dit hopelijk nog wat concreter te maken geef ik hier een voorbeeld uit de fotografie. Van bovenvermelde universiteit kan ik geen foto maken , zoals me dat evenmin lukt voor de universele apartheid , mensheid , waarheid , volk .Het verraderlijke van de taal is nu dat wij van deze "mass-words"(Quine) wel onware " pass-words" maken. En daar gaan we mee op de loop , of beter gezegd: gaan zij met ons op de loop. We zullen de volgende keer aan de hand van het "mass-word" volkdat met een actueel voorbeeld verduidelijken.
