In de 13-de/14-de eeuw richten de paters van Tongerlo hun abdijhoeve "De Greef" op op één van de meest vruchtbare bodems van Kalmthout, namelijk in de vallei van de Kleine Aa, stroomafwaarts, daar waar de beek in het verleden meermaals uit haar oevers is getreden. Hierdoor zijn er in de omgeving van de beek lemige zandgronden ontstaan, die na drainage heel vruchtbaar kunnen zijn. Op het domein van de abdijhoeve zijn op deze lemige zandgronden vanuit de middeleeuwen ook de " Greefse bossen " tot ons gekomen, één van de zeldzame natuurlijke loofbossen in Kalmthout.
Het domein van de "Greefshoeve" heeft zich ooit uitgestrekt van aan de Gageltjesvelden, palend aan de "heirbaen naar Antwerpen" (baan Kalmthout-Essen) tot aan de Zilveren Hoek. Dit domein ligt samen met het domein van die andere abdijhoeve "In de Hoek" geprangd tussen de voornoemde "heirbaen naar Antwerpen" in het noordwesten en de " Hoeckxe straete " ( thans de straat naar de Zwanenberg) in het zuidoosten.De gronden van de twee abdijhoeven vloeien als het ware in elkaar.
De gebouwen van de oorspronkelijke abdijhoeve "De Greef" zouden ten oosten gelegen hebben van de huidige hoeve, die vanuit de 18-de eeuw tot ons is gekomen. Heemkundigen menen dit te kunnen opmaken uit het gegeven dat op oudere kaarten sprake is van "de Oude Greve", grenzend aan Beverdonk. Het zou toen nog om een losse constructie van gebouwen zijn gegaan.
Zoals alle abdijhoeven van de paters van Tongerlo in Kalmthout en Essen is de "Greefshoeve" in eerste instantie gerund door lekenbroeders onder het gezag van een magister-priester. Al heel vlug echter gaan de paters ook deze abdij verpachten aan "vrijheren". De rechten en verplichtingen van deze pachters leggen de paters contractueel vast. Er wordt zowel rekening gehouden met de belangen van de pachters als met deze van de abdij. Doorheen de tijd zullen de goede en trouwe pachters trouwens meer en meer door de abdij beloond worden. In onze streken is vooral de tijdspacht afgesloten. Deze is slechts voor een beperkte tijd van toepassing. Drie of zes jaar is daarbij de regel. Dit in toepassing van het traditioneel drieslagstelsel met de opeenvolgende jaarwinningen van zomergraan en wintergraan en met braakligging tijdens het derde jaar.De pachtprijs bestaat gedeeltelijk uit baar geld, gedeeltelijk uit natura. Bij de jaarlijkse pacht betaalde men steeds een soort voorschot : het voorlijf. De vergoeding in natura bracht de abdij boter, bier, vlees, graan en mest op.
Maar ook de "Greefshoeve" ontsnapt niet aan de gevolgen van de verschillende strijdtonelen die onze contrijen in de Nieuwe Tijd hebben geteisterd. En na de belegering van Bergen-Op-Zoom tijdens de perikelen tussen Oostenrijkers en Fransen is de situatie echt schrijnend geworden. Waar voordien het cultuurlandschap meer en meer de heide ging innemen, ziet men nu hoe de heide opnieuw meer en meer het cultuurlandschap gaat aantasten. Een gevluchte bevolking enerzijds en het daaruit voortspruitende gebrek aan continuiteit in de potstalbemesting anderzijds zijn er de oorzaak van dat de heidevorming opnieuw in de hand gewerkt wordt ten nadele van de bebouwde akkers.
Voor de abdij is dan ook het ogenblik aangebroken om orde op zaken te stellen. Er wordt een provisor aangesteld om ter plaatse in Kalmthout en Essen een relance te bewerkstelligen van de werking van de eens zo florissante abdijhoeven. De "Greefshoeve" wordt de residentie van deze Provisor.
De eerste provisor van de abdij van Tongerlo voor de heerlijkheid Kalmthout-Essen-Oost-Huybergen is een schot in de roos. Provisor Godfried Hermans, zelf boerenzoon uit het Kempense Vorst en zeer begaafd Norbertijn met vele wetenschappelijke titels zal er in slagen de werking van onze abdijhoeven inderdaad op een nieuwe leest te schragen en dit met succes. Daarenboven zal hij nog heel wat bijkomende prestaties aan zijn palmares toevoegen. Ingevolge zijn grote verdienste wordt hij finaal abt van de abdij van Tongerlo en in die functie laatste heer van Kalmthout - Essen - Oost-Huibergen juist voor de fransen " tabula rasa " maken met het ancien regime.
(vervolgt)
- poëzie + -
(uit) Akkerleven (H.K.Poot - 1689-1733)
Hoe genoeglijk rolt het leven
Des gerusten landmans heen,
Die zijn zalig lot, hoe kleen,
Om geen koningskroon zou geven!
Lage lust braveert den lof
Van het hoogste koningshof.
--------------------
Welige akkers, groene bomen,
Malse weiden, dartel vee,
Nieuwe boter, zoete meê,
Klare bronnen, koele stromen,
Frisse luchten : overvloed
Maakt het buitenleven zoet.
---------------------
Als de Lente 't land beschildert,
Als de zonne zweet en gloeit
Ploegt en spit hij onvermoeid.
Als de Winter ' t woud verwildert
Houdt hij de berookte haard
Met zijn vrienden, rond van aard.
- actua + -
- Vroentedag in het Natuureducatief Centrum " De Vroente" aan de grote heideparking van de Putse Steenweg op 3.9 e.k. van 10 tot 17 uur.Verwendag voor groot en klein. Gratis inkom. Info : www.devroente.be .
- Op 2 en 3 september e.k. organiseert de Landelijke Gilde van Nieuwmoer haar jaarlijkse "Tweedaagse van de Landbouw". Info : tel. 03/667.36.50.
- Op zondag 3 september e.k.organiseert VMPA Kalmthout/Essen een gratis heidewandeling met natuurgids Annie De Koninck. Vertrek om 14 uur aan de grote heideparking van de Putse steenweg.
Info bij voorzitster Chris Vandersypt op TF. : 03/666.48.03
- Awdoe + - :
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje " De Greef (3 ) " en vergeet het niet : door onderaan het blog telkens op de rode pijl links te klikken kunt U de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde weer te voorschijn halen.
28-08-2006 om 11:56
geschreven door Jan Caluwaerts
|
