In de tweede helft van de 19-de eeuw neemt de industriele ontwikkeling in ons Europees avondland een hoge vlucht. Deze vlucht wordt geschraagd door een sterke positief wetenschappelijke inbreng, die zich uit in een doorgedreven mechanisatie. Een koloniale rijkdom en een organisatie van het kapitaal werken daarbij deze industriële ontwikkeling nog meer in de hand. Eén en ander komt ten goede aan een welstellende burgerij.
Helaas is er ook een andere kant aan de medaille. Met de mechanisatie doen werkeloosheid en lage lonen hun intrede in de maatschappij. Gevolg : een verpauperd proletariaat lijdt honger, woont in krotten en leeft in mensonterende omstandigheden.
Een reactie kan dan ook niet uitblijven. Op het eeuweinde groeit bij de arbeiders op maatschappelijk vlak een toenemende ontvoogdingsdrang, die zich uit in felle stakingen en in een syndicale en politieke zelforganisatie.
Maar ook op algemeen cultureel en artistiek vlak gaat een jonge opkomende generatie intelectuelen zich afzetten tegen een "schamele" burgerij, waaruit men meestal zelf is ontsproten, en tegen een uitgebuit proletariaat. Volgens het eigen temperament vervoegen sommigen onder hen de arbeiders. Anderen ontdekken doorheen hun strijd het anarchisme. En nog anderen die het niet langer aan kunnen, ontvluchten gewoon het maatschappelijk gebeuren.
Op het eeuweinde krijgt deze ontvoogdingswil ook duidelijk vorm binnen het filosofisch, educatief en artistiek gebeuren. In Vlaanderen luistert de eruit ontstane vernieuwingsbeweging naar de naam van "Van Nu en Straks". De beweging geeft een tijdschrift uit dat luistert naar dezelfde naam.
En onze mooie heidegemeente Kalmthout mag mede de stille getuige zijn van de ontplooiïng van de beweging en haar tijdschrift. Ten huize " Vogelenzang " of achteraf het " Withof ", daar waar de Vogelenzangstraat uitmondt op de Kapellensteenweg, wordt het eerste nummer van het algemeen cultureel en letterkundig tijdschrift "Van Nu en Straks" ontworpen.
Het domein " Vogelenzang " strekt zich toendertijd uit van aan de villa op de Kapellensteenweg tot op een tweehonderd meter van het station van Kalmthout.
Onze Antwerpse Kalmthoutenaar, eerst kunstschilder, daarna kunstambachter en later gerenommeerd jugendstylarchitect Henry Van de Velde , zoon van een Antwerps apotheker, verblijft er rond 1890 , om gezondheidsredenen, bij zijn zuster Jeanne. Hij wordt daarbij de belangrijkste illustrator van het tijdschrift " Van Nu en Straks " en speelt aldus te Kalmthout gastheer voor de bij de uitgave van het tijdschrift betrokken kunstenaars. Langs het Heuvelspadje wandelen dezen rond de eeuwwisseling 19-de/20-ste eeuw van het station van Kalmthout, langsheen de Cassenboom, naar de villa " Vogelenzang ", daar waar nu dokter Van Peel woont.
In de schaduw van de Cassenboom ontwerpen zij "Van Nu en Straks" dat als tijdschrift gelezen wordt tot in Moskou en Rio de Janeiro.Op de villa "Vogelenzang" prijkt vandaag nog de VTB-VAB-plaat met de woorden : "Hier werd Van Nu en Straks in 1892 ontworpen".
(vervolgt )
- poëzie + -
De Zwerver (Prosper Van Langendonck - 1912).
De heide ontrolt haar bruine vacht
langs de eindeloze avondvlakte,
waarop een grauwe wolkenvacht
in klamme neevlen zakte.
De raven gieren krassend rond,
loom zwoegend door de locht,
en stuwen traag ten horizont
haar hongerigen tocht.
Waar ligt nu 't doel? Waarheen de gang
al door die woeste heiden?
Geen jachtroersknal, geen klokkenklank
kan d'ouden Zwerver leiden,
die, stijf en stram en moe van 't al,
zo hopeloos alleen,
een spoor zoekt dat hem voeren zal
ten uitkomste of waarheen? ...
- actua + -
- Nog heel de zomer lang : Gezinsfietstocht "Zeskerkenpad", 36 km..Deelnameprijs : 2 euro. Organisatie KWB Kalmthout. Info http;//home.scarlet.be/kwbkalmthout.
- En nog heel de zomer lang : Ontdek je plekje: wedstrijd met wandeling op de heide, met mooie prijzen. Org.NEC De Vroente; info : 03/620.18.30. .
- awdoe + :
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje " Van Nu en Straks (2) " en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde weer op te roepen onderaan het blog telkens op de linker rode pijl klikken.
06-08-2007 om 12:03
geschreven door Jan Caluwaerts
|
