Aan de rand van de Kalmthoutse duinen ligt in het zuid-oosten de Heuvel. Eigenlijk sluit de Heuvel aan bij de aloude dorpskern van Kalmthout. Achter het dorp begint de vallei van de Kleine Aa.
In oorsprong noemt de Heuvel de "Zwarte Heuvel". Deze "Zwarte Heuvel" is uiteraard niet te verwarren met de "Mont Noire", toeristische trekpleister tijdens de "belle-époque" aan de Kriekelaren in het hartje van de huidige heide.
Het vroegere predikaat "zwarte" is, eerst in de volksmond, daarna in de officiele papieren van de ruimtelijke ordening, in de tijd opgegaan.
"Heuvel" duidt op een vanuit de duinen vooruitgeschoven zandcompleks. "Zwarte" slaat dan waarschijnlijk op de zwarte plaggenbodem die, door de voortdurende potstalbemesting van de roggevelden van weleer, doorheen de tijd is ontstaan. Het is trouwens deze plaggenbodem die waarschijnlijk mede aan de oorsprong ligt van de Vangeertenhof, de boomkwekerij, die later vorm geeft aan het wereldberoemde arboretum van Kalmthout. Maar dat wordt een afzonderlijk verhaal.
Op het ogenblik van de Belgische onafhankelijkheid telt men tussen het dorp en de Punt (bezijden de Korte Heuvelstraat) zo'n 10-tal potstalboerderijtjes, waarvan rond 1920 het laatste als potstal, door de komst van de chemische meststof, zal verdwijnen Een potstal kan vandaag op de Heuvel dan ook niet meer aangewezen worden. Wel staan er nog enkele modernere boerderijtjes. Daarbij kunnen we misschien de aandacht vragen voor het bewoond gebleven prachtig Kempens langgevelhoevetje van de familie Willemsen dat zich naast de zaalkerk van het Heilig hart op de Heuvel uitstrekt. Opgetrokken in het prille begin van de 20-ste eeuw wanneer de wijk van de Heuvel stilaan uitgroeit tot een gemengde wijk van boerderijtjes en enkele riante buitenverblijfjes voor een infiltrerende stedelijke bourgeoisie, situeert het woongedeelte van de boerderij zich naar het drogere oosten, terwijl de stallen er westwaarts geintegreerd bij aansluiten.Wel heeft een noodzakelijke restauratie na de tweede wereldoorlog één en ander aan het oorspronkelijke langgevelhoevetje gewijzigd. Deze wijzigingen hebben echter geen afbreuk gedaan aan de innemende charme van een parel van een boerderijtje aan onze Kalmthouts Kempense kroon. De visuele benadering brengt de toevallige voorbijganger tot innerlijke rust.
Na de komst van de trein wordt de parel van de Heuvel ongetwijfeld de Van Geertenhof, waar we dus later op terugkomen.
Maar de Van Geertenhof is niet het enige industrieel initiatief dat met de komst van de trein en de stedelijke infiltratie tot stand komt op de Heuvel.
In 1911 richt men bezijden het station van Kalmthout, langsheen het Heuvelspad, een bedrijvigheid op onder de vorm van een tweewoonst met werkhuizen die bouwmaterialen en een schrijnwerkerij huisvesten. In 1923 dan wordt dit expansieve familiebedrijf omgevormd tot een naamloze vennootschap "De Kempense betonwerken". Deze N.V. zal op haar beurt in 1939 omgevormd worden tot een voor die tijd ultra moderne "N.V. Dura", een intensief werkverschaffende bouwmaatschappij. Spijtig genoeg worden de gebouwen tijdens de tweede wereldoorlog zwaar getijsterd. De restanten van de gebouwen langsheen het Heuvelspadje worden vandaag nog steeds gebruikt als gemeentelijke magazijnen of werkplaatsen voor de leerlingen van de gemeentelijke technische school van Kalmthout. De betonnen kapellekes in de "Kapellekesdreef" naast de huidige Lindendreef, ooit voorzien van unieke schilderijtjes van Mevrouw Hilda Van Spaendonck, zijn nog door de N.V. Dura geplaatst.
(vervolgt)
- poëzie + -
De Echtste Kempenaar die ik ooit zag (Ward Jacobs - Kalmthouts schrijver van kortverhalen).
Jan kwam met zijn Lis naar de Heuvel op de hoef van zijn tante Trien. Hij was vast besloten er iets van te maken. Dat hij daarin slaagde bevestigt het volgende verhaal.
Zijn tintelende ogen van onder de zware wenkbrauwen spraken boekdelen van moed, volharding en gezond verstand. Voorts bracht hij niets mede dan zijn knoestige, ijverige handen. Zijn Lis schonk hem tien kinderen, allen parels aan hun beider kroon. Daarbij had hij nog oog en liefde voor de kinderen uit de buurt. Ik hield van die man, al van de eerste maal dat ik hem als heel klein kind zag. Hij gaf mij wijze lessen in 't leven en alles dat hij voorspelde, kwam uit als een graspijl uit de grond. Ik zou hem de Jules Verne van onze Heuvel durven noemen. Hij zegde mij eens bijvoorbeeld : "Manneke als gij groot zult zijn, wonen alle mensen in een chique villa, en iedereen zal een auto hebben". Het laatste dat hier achter komt is zeker de meeste waarheid. "En niemand zal nog tevreden zijn ".
Graag had hij het ook over politiek en bestuur.Hij zegde o.a. ook het volgende, een waarheid zo groot als een koe! "Nu worden we geregeerd door lompe slimmeriken. Als gij groot zult zijn, zal het door slimme lomperiken zijn. Het liefst trof ik hem aan bij zijn molen. In 't maalkot zegde men. Wat bestoven en steeds 't één en 't ander aan 't maken, terwijl hij 't graan maalde. Als hij eenmaal iets gezien had, kon hij 't maken en steeds met sobere middelen. Hij maakte een meststofstrooier. Die koste hem 32 frank. En veel beter en groter dan die toen verkocht werden voor 1700 frank.Jan kreeg klaar hetgeen de landbouworganisaties tot heden nooit klaar kregen. Hij schakelde de tussenpersonen uit zijn bedrijf en verkocht zijn melk rechtstreeks aan de verbruiker.Met de hulp van zijn werklustige dochters. Die gingen met hun velo, beladen met de nodige stopen melk en boter van deur tot deur. Alleman wilde melk en boter van hen. Vraag het maar aan de oude Kalmthoutenaren.
Zo had hij al gauw één van de grootste stallen melkkoeien van Kalmthout.
Twintig bladzijden en nog meer kan ik over hem schrijven, maar dan wordt het te lang. Nog een parel aan zijn kroon. Gaarne schaarde hij zich achter de zwakste en de armste. Een voorbeeld voor ons allen. En voor 't laatst nog een rake treffer. "Toen hij tachtig was, zei ik hem : "Jan, wat ne schone ouderdom". "Neen jongen" zegde hij. "Weet gij wat dat betekent?" Ik keek hem onbegrijpend aan. Dan zegde hij met weemoed in zijn stem : "Dan staat ge met uw één been in 't graf".En voor iemand die zo graag leefde, zal dit wel pijn gedaan hebben, die bewustwording. Nooit heeft mij iets raker getroffen, want zulke mensen zouden nooit mogen sterven. In mijn gedachten zal hij dat echter nooit doen. Dag Jan.
- Actua + -
- Zondag 1 april : Kalmthoutse heide, geleide natuurwandeling met gids. Vertrek : parking Putse steenweg , 129 om 10 uur. Info : O3/666.48.03.
- Natuureducatief Centrum "De Vroente", Putse steenweg, 129, Kalmthout. Tentoonstelling : Met zonnige groeten"; info 03/6201830.
- Het Arboretum van Kalmthout is met de nieuwe lente weer toegankelijk ! En ... de toverhazelaars en magnolia's bloeien ! Info :03/666.67.41.
- Op 14 en 15 april e.k. in de Rietendakschuur van de Kiekenhoeve van onze zustergemeente Essen, ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan van de werkgroep genealogie van de Koninklijke Heemkundige Kring aldaar : "Franckendag", een tentoonstelling over de stamboom van de "Franckensen" in onze Kempense regio. Iedereen welkom!
- Van zaterdag 14 april tot en met dinsdag 24 april e.k. in kasteel "Ravenhof"te Putte-Stabroek : Indigo - groepstentoonstelling. Onze Kalmthoutse amateuristische beeldende kunstenaars, waaronder Karel Van Den Bergh, Germaine Van Tichelt, May Van Gool, Monica Craeyeveld en nog vele anderen, stellen hun mooiste acqarellen tentoon.
- Awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "Op de Heuvel (2)" en vergeet het niet, om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde weer op te roepen onderaan het blog telkens op de rode pijl links klikken.
26-03-2007 om 00:00
geschreven door Jan Caluwaerts
|
