De onbetwistbare vlaggendrager van de " Kalmthoutse Grijze School " is zonder twijfel Adriaan-Jozef Heymans. Hij ziet het levenslicht in 1839 in de schaduw van de Onze Lieve Vrouwe Toren. Als 8-ste kind binnen een Antwerpse glazeniersfamilie draagt hij de typische burgerlijkheid van de Antwerpse middenstander heel zijn leven met zich mee. Wanneer hij op zevenjarige leeftijd zijn vader verliest, verhuist hij naar Wechelderzande, waar een oom zich over hem ontfermt. Het kleine dorpje in de centrale Kempen wordt zijn tweede thuis.
Adriaan-Jozef ontdekt er in zijn prille jeugd de ingekeerdheid van de Kempenziel. Deze ingekeerdheid stimuleert hem tot een omzeggens heilig respect voor stilte en eenzaamheid. In Wechel wordt langzaam maar zeker de poëtische ziel gecreeerd van een toekomstig groot visueel begaafd kunstenaar. Een timide jongen uit de Kempen groeit aldus op tot een echte landschapsfilosoof. Daarbij zijn de wijdse heide- en weidevelden van Wechelderzande en naar de volwassenheid toe ook het duinenlandschap met de verre horizonten van Kalmthout nooit ver weg.
In 1853 gaat Adriaan-Jozef Heymans studeren aan de aloude academie van Antwerpen. Hij volgt er de landschaps- en dierschildering in het atelier van Jacob Jacobs. In de "Aloude" worden de principes van de "gulden snede" en van de "kleurenharmonie" met de paplepel ingelepeld. Zij treden dan ook onbetwistbaar uit zijn werk te voorschijn.
In 1856 trekt Adriaan - Jozef Heymans, samen met Isidoor Meyers, naar Parijs. Daar komen ze in aanraking met de schilders van de school van Barbizon. Twee onder hen, Debaugny en Corot zullen een grote invloed uitoefenen op Heymans. Debaugny met zijn uitgestrekte ruimten, waarin de dingen opgaan, komt vooral tegemoet aan Adriaan-Jozef's inhoudelijke ingesteldheid. Corot brengt hem de impressies bij van de "grote massa's", die geënt worden op determinerende toonwaarden.
Bij een eerste indruk speelt de tegenstelling licht-schaduw visueel een grote rol. Deze tegenstelling relateert zich naar de vormen toe. Men schildert weliswaar wat men ziet, maar dan binnen de context van een bepaald ogenblik. En juist de "licht-schaduw-tegenstelling" op dat bepaald ogenblik legt het beeld vast van de wijze waarop de dingen in het geheel opgaan.
Geeft Adriaan-Jozef Heymans in zijn evolutie de gevoelde impressie naar licht en kleur waarheidsgetrouw weer, dan wijzigt zich dit nochtans in een tweede fase. Omstreeks de jaren 1850 schakelt hij, naar het voorbeeld van Seurat, over naar de techniek van het " pointilisme " ( er wordt gewerkt met kleurenstippen). Al heel vlug verlaat hij echter het pointilisme en gaat over naar een divisionistische schetsmatigheid met het gebruik van een rijke verfmaterie. Men zal gaan spreken van zijn " tachistische periode" tijdens dewelke hij op een synthetisch poëtische wijze heel dicht blijft aansluiten bij de natuur. Maar zegt hij zelf : " Ik wil schilderen zonder kleuren te omgorden ".
Op zijn hoogtepunt eindigt hij bij het luminisme. De nuances tussen ochtend- en avondschemering worden nu volop weergegeven en daarbij verdwijnen de zwarte omlijstingen volledig rond mens , dier en plant.
Niemand minder dan de grote Constant Meunier zal hem de titel meegeven van "de Wagner van het landschap". Zijn leerling, onze Antwerpse Kalmthoutenaar Henry Van de Velde, de grote jugenstyl architect, maar zelf ook kunstschilder en -ambachter zal over hem schrijven : "Zowel vroeger als thans zoekt hij voortdurend naar een werkelijk schilderkundig vakmanschap, maar zijn uiteindelijke bedoeling is niettemin altijd geweest : meer dan het landschap zelf, het aanvoelen daarvan weer te geven. Zijn hoog peil spruit in ruime mate voort uit de eenvoudige en diepe ontroering die alleen door de dingen van de natuur worden opgewekt". Bij Adriaan-Jozef Heymans primeert de poëtische eenheid op de afzonderlijke dingen. Ruimte en tijd gaan daarbij hand in hand. Weemoed en poëtica staan centraal. Zij accentueren de vrede, de gelatenheid en de ... mythische extase zo eigen aan onze Kempenaar.
( vervolgt )
- poëzie + -
Weg door de Heide ( August Coppens - 1899)
Een brede zandweg, heel doorgroefd met grauwe wagensporen,
- God weet hoe oud, hoe lang bereên door biemanskarren - spreidt
Zijn donkergele lengte door de heide en loopt verloren
Daar ginder, onafzienbaar verre, in diepe oneindigheid.
Bezijden van weerskanten ligt het heidevlak te bloeien,
- Een zee van purperrood gebloemte -, oneindig ook en stil.
Ja plechtig stil, met weinig meer beweging op dan 't stoeien
Van 't honingvolkje en geen gerucht dan heimelijk biegetril.
En rechts, heel verre, donkert blauw, haast zwart van duisterheden
En weer oneindig uitgestrekt, het dichte dennenwoud,
Omzoomd door 't helder wit en groen der berken, slank van leden,
Door 't leven dunkt mij, dat de wacht om 's wouden doodsheid houdt.
Oneindig boven woud en weg en heide lacht de hemel,
Lichtblauw, en hier en daar beklad met zwervend wolkgewemel,
Dat vast aan 't purper van de hei zich zat gedronken heeft.
O, zandweg, hemel, donker woud, o Kempenlandse heide,
Is 't wonder, dat wanneer ik stil en eenzaam mij vermeide
In uwe oneindigheid, mijn ziel dan Godwaarts wil en streeft.
- actua + -
VLAANDEREN FEEST : KALMTHOUT OM TER MEEST !!!!
- Zaterdag 7 juli 2007,
19 u., avondwandeling VMPA in de Kalmthoutse heide;
- Zondag 8 juli e.k. ,
10 u.30, aperitiefconcert in het Strijboshof;
14 u. en 15u.30, wandeling VMPA in het Arboretum waar men doorlopend Mandala kan tekenen.
20 u.," An inconvenient Truth" : filmvoorstelling en duiding in het Strijboshof.
- Maandag 9 juli e.k.,
10 u., wandeling VMPA/NEC, grootouders en kinderen.
19u.30 tot 23u.30 : Parkconcerten, Vlaamse programma's : De Schil en De Marva's.
-Dinsdag 10 juli e.k.,
14 u. Fietstocht VMPA.
-Woensdag 11 juli e.k.,
10 u. Poëziewandeling VMPA in de Kalmthoutse heide;
Slotmoment
14 u. : seniorennamiddag Parkconcerten met Mama Jodi, John Larry, Paul Severs en Eddy Wally
17 u. ,Stoofvlees met friet voor 11 euro, Parkconcerten;
19 u. Spreker Jurgen Constant, Vlaams Neutraal Ziekenfonds; Trekking winnaars ballonvaart en vertrek ballonwedstrijd : wie Vlaamse Leeuw uithangt tijdens 11-daagse krijgt tombolaticket in zijn brievenbus.
20 u. Kalmthout Zingt met De Wit en Koo.
Info : Gemeentelijke Cultuurdienst : 03/620.22.66.
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "De Kalmthoutse Grijze School (6) en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde terug op te roepen onderaan het blog telkens op de linker rode pijl klikken.
02-07-2007 om 00:00
geschreven door Jan Caluwaerts
|
