En dan meldt zich binnen de "Van Nu en Straks"-ers de tweede generatie aan, onze Zuid-Nederlandse toppers binnen de Europese letterkundige vernieuwingsbeweging : Stijn Streuvels, die grote Vlaamse epische verteller, Karel Van de Woesteyne, die ongeëvenaarde mystieke symbolieker en last but not least Herman Teirlinck, Vlaanderens reus onder de opkomende nieuwe generatie Europese romanschrijvers. De universele geest waait waar hij niet waaien kan, tot zelfs in een gesloten agrarische gemeenschap, zoals die van Kalmthout er tot diep in de 19-de eeuw nog één was. In de lusttuin van "Vogelenzang" zingen af en toe Vlaanderens literaire nachtegalen van rond de aanvang van de 20-ste eeuw.
De oorspronkelijkheid van visie en stijl komt bij Stijn Streuvels vooral tot uitdrukking in zijn scheppend proza. Zijn werk steunt op een fatalistische levensbeschouwing, gepaard gaand met het geloof in een almachtige en barmhartige God, die soms in het leven der mensen ingrijpt en voor hen altijd aanwezig blijft, doorgaans als een laatste toeverlaat, een redder, een enkele maal als een rechter, die ook een wreker van onrecht is. De diepste Streuvels beeldt de lijdende en zwoegende mens uit, niet opgemerkt en niet in zijn verdienste erkend in zijn alledaagse handelingen. Streuvels gelooft in een betere wereld en in onsterfelijkheid na de dood. Die overtuiging gaat samen met een nuchtere, realistische kijk op het leven.Zijn innerlijke waarachtigheid heeft zich tot in zijn taalgebruik doen gelden. Hij begint te schrijven in een zuiver West-Vlaams dialect, maar gaandeweg gaat hij over naar het Nederlands. Hij heeft niet de taal gebruikt die bij het volk hoort, maar schrijft zoals hij zelf spreekt, en dit klinkt volstrekt eigen, bezield en muzikaal.Zijn "Vlasschaard" is ook vandaag nog een monument binnen onze Vlaamse literatuur.
Het werk van Karel Van de Woesteyne zou men een late bloei van de symbolische kunst kunnen noemen. Zijn lyrisch oeuvre heeft duidelijk wortel geschoten in de gespletenheid van de fin-de-siècle-geest. Met "De Modderen Man" begint een proces van geestelijke ascese uit een verlangen naar vergeestelijking en transcendentie. Net zoals bij de andere Van "Nu-en-Straks"-ers blijft zijn kunst toch geworteld in het leven en blijft hij als individu betrokken bij het maatschappelijk gebeuren. Dat blijkt niet alleen uit zijn kritische besprekingen van eigentijdse werken en kunstmanifestaties, maar ook uit zijn kronieken van het alledaagse, actuele leven waaruit vaak een felle, sociale bewogenheid spreekt. Heel het werk van Van de Woesteyne past in de geest van de West-Europese decadente, symbolistische fin-de-siècle literatuur, geklemd enerzijds tussen de 19-de eeuwse deterministische en positivistische beschaving in verval en anderzijds de poging tot vernieuwing van het geestesleven op ascetische, neomystieke grondslag van het begin van de 20-ste eeuw. Aan dit dualisme heeft hij een tragische gestalte gegeven. En wie onder ons nog nooit zijn "De Boer die Sterft" heeft gelezen, heeft iets op te halen.
Herman Teirlinck is de "ondubbelzinnige poulin" van Gust Vermeylen en de "bekroning op het werk" van de "Van Nu en Straks"-ers. Met zijn romans treedt Vlaanderen op een waardige wijze het nieuwe Europa van de 20-ste eeuw binnen. Wie bijvoorbeeld " Het Gevecht met de Engel" niet heeft gelezen is daar dringend aan toe. Met de Vlaamse Brabander zet Vlaanderen voorgoed een stap op de Europese " bühne " van de vernieuwingsbeweging in het begin van de 20-ste eeuw. Kalmthout, onze mooie heidegemeente op de Kempense landrug, mag van op de vijverheuvel in de lusttuin achter "Villa Vogelenzang" af en toe toekijken.
(vervolgt)
- poëzie + -
De rozen domen en dauwen (Karel Van de Woesteyne)
De rozen domen en dauwen ten avond, vredig vroom; er waart een paarsere schaâuwe om den kastanje-boom. De vijver blinkt in dampen, de troostelijke nacht begint. - Ontsteek, ontsteek de lampe, mijn angst ontwaakt, o kind.
- actua + -
- Op 7,8 en 9 september e.k. op de feestterreinen rond de kerk van Nieuwmoer : 33-ste Nieuwmoerse Maatjesfeesten! Een organisatie van "De Heidebloem", de muzikanten van ons "klein" Nieuwmoer."Be there". - Op zondag 16 september e.k. in de "Zonnedauw" : Fritfeest van de Katholieke Vereniging voor Gehandicapten, restaurant van 11u.30 tot 15 uur. Info : 03/666.72.32
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "Van Nu en Straks" (6) en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde op te roepen onderaan het blog telkens op de linker rode pijl klikken.
03-09-2007 om 12:08
geschreven door Jan Caluwaerts
|