Op de huidige lijn 12 van Antwerpen naar Roosendaal zijn er oorspronkelijk op Belgisch grondgebied slechts 5 stations : Antwerpen, gelegen ten Oosten van het huidige Antwerpen-centraal en met een rechtstreekse doorsteek naar het noorden, Ekeren, Kapellen, Kalmthout en Essen. Van al deze stationnetjes is het nog alleen Kapellen dat zijn stationnetje van 1854 behouden heeft.
Zoals we reeds hebben laten uitschijnen kent onze "ijzerenweg " bij de aanvang en dit tot 1881 maar één spoor. Wel is van bij de aanvang de infrastructuur ontworpen in functie van een tweede spoor. In 1881 dan krijgt Antwerpen - Roosendaal, bij een toenemend reizigersverkeer, zijn tweede spoor.
In het begin rijden er per dag slechts 3 goederentreinen heen en weer over de "Kalmthoutse ijzerenweg".Zo vervoert men vanuit Kalmthout naar Antwerpen coniferen, bakstenen, maar vooral zand, zand en nog eens zand van de vroenteheide. Kalmthoutse geologen beweren dan ook dat de Antwerpse uitdrukking "moet er nog záánd zijn" niet anders kan slaan dan op Kalmthouts zand.
"In retoer" vervoert de trein vanuit Antwerpen dan voor onze akkers stadsmest aan met de "gemeende en eerbiedwaardige groeten" van de metropolitanen.
Na de ontdubbeling van het spoor rijden er 4 personentreinen en 2 goederentreinen. Met de twee goederentreinen kunnen echter, weliswaar te uitzonderlijke titel, ook steeds een paar personen meerijden. Helemaal in het begin betreft het personenvervoer , vooral het vervoer van dokwerkers naar de haven van Antwerpen, maar ook van seizoenarbeiders naar de West-Vlaamse vlas- en textielstad Kortrijk. Wanneer de Antwerpse bourgeoisie dan zijn "slaapkamer in het groen" ontdekt is het hekken van de dam en rijden ook de "witte kollen" volop mede met de trein.
Aanvankelijk duurt de treinreis tussen Antwerpen en Kalmthout slechts 40 minuten. Wanneer men echter in 1896 het oorspronkelijke station Antwerpen gaat verplaatsen naar het huidige Centraal station en de trein langs Zurenborg om een bocht van het oosten naar het noorden laat maken, duurt de treinreis daarna om en bij het uur.
Tot in 1861 gebruikt men nog open en onoverdekte 3-de klassewagens, de " chars-à-banc ". En zwart dat de derde-klassers er na elke treinrit uitzien !
Nog in 1888 geschiedt de controle der reizigers langs buiten op de treinplanken. Doorlopende treingangen bestaan dan nog niet. In 1901 verwarmt men de wagenafdelingen nog steeds met verwarmingspotten, de zogenaamde "chaufferettes". In het grensstation Essen is er een "chaufferettekot" waar men de potten voorverwarmt.
Men zal nog tot 1957 moeten wachten op de electrificatie van de spoorlijn naar het noorden. Met de stoomtrein verdwijnen dan ook de mechanisch getrokken seinen, de sein- en spoorweghuisjes, de handbediende schuifbarelen, maar ook bezijden de sporen de hoge houten telegraafpalen, om nog niet te spreken van de oorspronkelijk in de stationnetjes met de hand bediende gaslantaarns.
Anderzijds doen dan de metalen steunjukken, de electrische lichtseinen, de verhoogde perrons en de zijdelingse telefoondraden langsheen de electrische stroomdraden hun intrede. Tussen haakjes, de overgang aan de Frans Raetsstraat, eerst een onbewaakte overweg, wordt de eerst geëlectificeerde spoorovergang in België.
(vervolgt)
- poëzie + -
Ik voel me. (Jos Van de Loo - 1967).
Ik voel me altijd eenzaam
als een trein vertrekt
en mensen
op de kaai blijven staan.
Mensen op de kaaien
wuiven met de hand
naar mensen in de treinen
voor het buitenland.
Ik voel mij eenzaam
als ik met de trein moet gaan
Ik voel mij eenzaam
als ik op de kaai blijf staan.
Als de trein vertrekt
zijn er eenzamen
vóór
en achter de ramen.
- actua + -
- Vrijdag 10.11.2006 te 14 u. : in de Zonnedauw op de Kapellensteenweg : Mozart, muziek uit de geest van het Theater (Dhr Luc Joosten). Een organisatie van Okra-regio Antwerpen. Info : www.okra.be/antwerpen.
- De oudheidkundige kring Kalmthout stelt tentoon : " Kalmthout op de kaart gezet ". Op 18,19 en 25,26 november 2006 in het sportcentrum De Arend op de Kapellensteenweg. Info aldaar.
- Van 19.11 t.e.m. 22.11.2006 in het Sint Vincentius rusthuis : Senioren-Feestweek, o.m. met een FAMILIEDAG op 19.11, met om 10 uur een Eucharistieviering, opgeluisterd door onze Rietsanck. Info 03/620.11.40.
- awdoe + -
tot volgende week met weer een kalmthouts broodje " Den Ijzerenweg (4) " en vergeet het niet door telkens onderaan het blog op de rode pijl links te klikken roept U de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde op.
06-11-2006 om 00:00
geschreven door Jan Caluwaerts
|
