Op het einde van de Korte Heuvelstraat slaat men de aloude zandweg naar Huybergen in, die dwars doorheen de Kalmthoutse heide loopt. Het zandspoor is oorspronkelijk door de jaren heen getrokken door bijenkarren. Het verbindt in aloude tijden het dorp van "Calmetholt", "die rietplekken in het bos", met Huybergen, het huidige Noord-Brabantse dorp aan de andere kant van de heide en van de grens. Het traject loopt sinds mensengeheugenis langs het Van Ganzenven, ten noorden van de Putse Moer, zo doorheen de oude gemeentebossen, vervolgens aan de Oostkant van de "Mont Noire", om dan via de Steertse heide en duinen in Huybergen uit te monden. Het is het lievelingstraject van de sportieve Kalmthoutenaar. Een wandeling om stil bij te worden, maar die ook " goddelijk " kan onderbroken worden in een uniek degusteren van die enige Huybergse pannekoeken met appels, waar men in Noord-Brabant " alles " van af weet.
Zo'n 500 meter vanuit de Korte Heuvelstraat de heide op, ligt links van de zandweg de Oasis, één van de oudste bossen van de Kalmthoutse heide, als een echt eiland midden de vlakke zandvlakten naast het Van Ganzenven.
De Oasis die zijn huidige benaming te danken heeft aan een vlek van groenbomen te midden van het grauwgele duinenzand luistert in oorsprong naar de naam van "Stuyvershoek". Om deze naamgeving te begrijpen moeten wij terugkeren naar de tweede helft van de negentiende eeuw. De industrialisatie brengt welstand voor een gegoede burgerij, maar creëert anderzijds een armoelijdend proletariaat. In een gesloten agrarische gemeenschap als die van Kalmthout op dat ogenblik, zijn vooral de dagloners, in dienst van de landbouwers-eigenaars, de peer van de situatie. En de rijke boeren uit het dorp hebben deze " heikneuters " liever verloren dan gewonnen. Zij worden als het ware " verbannen" naar de randen van de gemeenschappelijke heide : de Bessemhei, de Acht Zaligheden en... de Stuyvershoek. Ook in de Stuyvershoek kunnen zij tegen heel goedkope prijs en bij wijze van een soort van erfpacht, hun keet optrekken. Rond hun woonst kunnen zij dan met noeste arbeid wat groenten telen. En wat zij niet voor eigen gebruik nodig hebben kunnen zij met de kar naar de markt van Bergen-Op-Zoom afvoeren. Met de vergaarde "stuyvertjes" kunnen zij dan tegen heel goedkope voorwaarden van de gemeente het stukje grond dat ze bewerken kopen.
Maar het kan verkeren zij Bredero. En de oorspronkelijke keuterboerderijtjes van de Oasis zijn tijdens de "Belle-Epoque" en later omgevormd tot riante buitenverblijven voor een rijke burgerij. Vandaag zijn er nog drie stenen gebouwen en twee houten gebouwen in de Oasis aanwezig. Eentje, " de Trientjeshoeve " uit 1894, is heden permanent bewoond. Een ander is eigendom van een spirituele Nederlandse Stichting die er vormingscursussen organiseert tijdens het week-end. Wat vandaag in de Oasis niet meer aanwezig is, is de boerderij-taverne "Oud - Antwerpen" waar de heidebezoekers , de kunstenaars, en de wildstropers, na het verdwijnen van de "barak van moeder Key" in het hartje van de heide, rustig hun verkwikkend jenevertje zijn komen degusteren. " Oud-Antwerpen " heeft ongeveer, op de zelfde hoogte, ten weste van de Trientjeshoeve gestaan. De huizen van de Oasis kunnen vandaag op de heide nog rustig in stand gehouden worden zoals ze er staan. Verbouwingen en bijbouwingen op de Kalmthoutse heide zijn echter sinds lang "uit den boze".
De Oasis met zijn gemengd dennen- en loofbos, waaronder oude beuken, is een echt paradijs voor spechten. De grote bonte, de zwarte en de groene specht : alle drie zijn ze aanwezig. In de aanwezige beuken en eiken zijn hun nestholen dan ook duidelijk te onderscheiden : het ronde hol voor de grote bonte specht, een nog groter rond hol voor de groene specht en een ovaal-gotisch hol voor de zwarte specht. Deze laatste is de grootste van de drie spechten. Hij is ongeveer zo groot als een duif. Ook pluimstaart, de rosse eekhoorn, voelt zich in de Oasis als een koning te rijk met al die grote dennenappels van de kort bij de behuizing aanwezige zeedennen. Aan de kleinere dennenappeltjes van de natuurlijke Kempense grove den heeft pluimstaart klaarblijkelijk minder behoefte.
Het Van Ganzenven is genoemd naar één van de eigenaars in de Oasis. Hij beoefende er het beroep van hovenier. Het ven wordt op de Heuvel ook wel " wasven " genoemd. De locale boeren hebben er immers in 't verleden , na het scheren van de schapen, hun schapenwol gewassen. Tenslotte hebben diezelfde boeren er ook zand gewassen. De benaming "zandven" is dan ook gebruikt geweest. Temeer nog terecht daar er in het ven ook geen kleilaag aanwezig is in de ondergrond. In de kleilaag die in de bodem van de heide ondiep aanwezig is, zijn er immers "vensters" waar deze klei ontbreekt. Het Van Ganzenven ligt boven zo een venster. En het gewassen zand wordt dan gebruikt voor het schrobben van de rode tegeltjes van de Kempense hoevekes. En natuurlijk... als dan de zondag de vrijer van de dochter van de boerin op de Heuvel op bezoek komt, maakt die dochter voor haar dankbare vrijer met het overgebleven zand de mooiste bloementuiltjes van Kalmthout op al die rode tegeltjes.
- poëzie + -
Geertje, zijn paard en de Duitsers ( Ward Jacobs, Kalmthouts schrijver van kortverhalen)
Vlak aan de Putse steenweg, daar waar de Heuvel begint, lag de hoeve van Geertje. Iedereen kende Geert met zijn door de pokken geschonden gelaat en een stevige sik achter de kiezen. Maar zo goed als we hem kende, kende we even goed zijn "poets", een donkere bruine ruin, niet bang van te trekken en te sleuren, maar ook vol ondeugende paardenstreken, stampen, bijten enz. .... Zonder stok of riek of iets dergelijks zag men Geert nooit naar de stal gaan om zijn "poets" op te tuigen.
Geert ontsnapte in de oorlog 1940-1945 evenmin aan de onaangenaamheden die de Duitsers iedereen aandeden. Zo sloegen de Duitsers eveneens zijn "poets" aan en Geert zat zonder paard. Ze trokken met de "poets" naar Hoevenen. Daar echter ontspon de "poets" zijn heldendaden. Niemand maar dan ook niemand kon nog in zijn geburen komen.De Duitsers ten einde raad kwamen terug naar Geertje en vroegen hem of hij zijn paard terug wilde komen halen. Hij trok er dus op af. Bij de stal gekomen waar de soldaten hem hadden staan, wilde de Duitsers dan toch wel eens zien hoe Geert dat klaar speelde. Groot was echter de verwondering van deze door de oorlog verharde krijgers, toen Geert zijn "poets" aansprak, deze vrolijk hinnikte en zijn prachtige paardenkop op het boerke zijn schouders legde. Zo kwam de "poets" terug naar de Heuvel en bleef nog lang bij de Geert met al zijn gaven en gebreken.
- actua + -
- Natuureducatief Centrum "De Vroente" : Permanente tentoonstelling over het ontstaan van de Kalmthoutse Heide; heel de zomer lang speciale tentoonstelling over "De Zon". Tijdens de week open van 9 tot 17 uur, zaterdag en zondag van 14 tot 17 uur. Toegang gratis. Iedereen is welkom.
- Poëtische heidewandeling : 17 mei e.k., vertrek aan het info-bord van de Korte Heuvelstraat aan de ingang van de heide om 14 uur. De gids draagt gedichten en poëtische evocaties voor van Anton Van Wilderode, Alice Nahon, Stijn Streuvels, Paul Van Ostaayen enz .Info : Toeristische dienst van Kalmthout :03/666.61.01.
awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "Het Arboretum van Kalmthout" (1) en vergeet het niet om de reeds verschenen Kalmthoutse broodjes in chronologische volgorde op te roepen onderaan het blog telkens weer op de rode linker pijl klikken.
30-04-2007 om 00:00
geschreven door Jan Caluwaerts
|
