Wie de originaliteit liefheeft erkent in de "Oude Pastorij" op Kerkeneind het oudste gebouw van Kalmthout. In de barokke dateringssteen boven de voordeur staat "1636" gegrift. Na de Kalmthoutse totaalverwoesting tijdens de godsdienstoorlog in de 16-de eeuw beslist de abt van Tongerlo, tevens vrijheer van Kalmthout, een merkwaardige wissel door te voeren : het bestuurlijke dorpshuis ('s Heerenhuys) verhuist naar het Pannenhuis waar voordien de pastorij is ondergebracht en op de puinen van het oude dorpshuis naast de kerk trekt men de op dat ogenblik nieuwe pastorij op. De pastoor woont aldus dichter bij zijn kerk. Deze pastorij fungeert niet alleen als residentie voor de pastoor, maar eveneens als onderkomen voor de heer of zijn vertegenwoordiger, als de abt (of zijn afgevaardigde) om de één of andere reden in Kalmthout moet verblijven. In deze "Oude Pastorij" heeft ondermeer een historische ontmoeting plaats tussen de Spaanse Landvoogd en Willem de III-de van Oranje. Architecturaal vertoont de "Oude Pastorij" in oorsprong een L-vormige platte grond. De achterbouw langs de kant van de kerk is er inderdaad achteraf bijgezet.In de buitenbouw gaan renaissancistische en ook nog gotische elementen zich afwisselen : zo ademen de zuid- en westgevels met hun horizontale gelaagdheid en getoogde of vlak omlijnde vensters de renaissance uit, terwijl de oostgevel eerder een getrapte gotische gevel is. Merkwaardig zijn langs de buitenzijde nog de getrapte dakkapel van de tiendenzolder aan de zuidkant, voorzien van een katrol , de originele zonnewijzer uit de 19-de eeuw van JJ-Boen aan dezelfde kant en natuurlijk de naar hier verhuisde oude arduinenpomp van de Kapelberg aan de noordkant ( die ooit bij de historische Sint-Jacobskapel in het "aloude dorp"stond). Binnen in de "Oude pastorij" onderscheiden we o.m. een opkamer, een keuken met een prachtige open haard en een ingebouwde deur naar de wijnkelder, een unieke renaissancistische trap, de leefkamer ... .
Het pronkstuk van de Oude Pastorij is nochtans de ontvangstkamer, of zo men wil het salon of de "salette", of nog anders ook : de kunstkamer. Deze situeert zich midden in het gebouw langs de zuiderkant. Mijnheer pastoor ontvangt er zijn gasten, maar ook de abt van Tongerlo (of zijn vertegenwoordiger) verwelkomt er zijn hoge bezoekers bij zijn aanwezigheid in Kalmthout. Dat zo'n gastenkamer moet schitteren is logisch. In de rococoperiode - op één van de muren staat het jaartal 1787 (of 1789?) geschilderd - wil men daarbij vooral behagen. Aan de verfraaiing van de "salette" is dan ook veel aandacht geschonken. De aankleding van het interieur, de decoratie van de ruimte, speelt een hoofdrol. Zo is er de indeling van de muuroppervlakten, al dan niet gesuggereerd, in meerdere panelen : opgaande gekruiste vensters met binnenluiken langs de zuiderkant, diepe en warme op elkaar afgestemde panelen naast de massieve ingangsdeur langs de gangzijde en met geverfde kaders omgorde muurschilderingen op de beide binnenmuren met langs één kant een deels geïmmiteerde marmeren schouw. Bij de met olieverf aangebrachte omkadering van de muurschilderingen speelt het "trompe-l'oeil"-effect een belangrijke rol. Met de lichtinval vanuit de zuidervensters is de techniek van "schaduw en slagschaduw" magistraal uitgespeeld. De muurschilderingen zijn volgens de overlevering aangebracht door een onbekende pater van Tongerlo en een vurig aanhanger van Sint Lucas, de patroonheilige van de beeldende kunstenaars. Eigenlijk gaat het over seccoschilderingen die met olieverf op een droge muur zijn aangebracht. De vormgeving bij de muurschilderingen vertrekt duidelijk vanuit het "rocaillegegeven", de mysterieuze schelpverbindingen met hun sierlijke rondbogige lijnen. Scherpe punten en hoeken zijn daarbij uit den boze. Het Rocaillemotief bevoordeligt duidelijk de decoratie als vormgeving en benadeelt op het eerste gezicht de inhoud. Dat is in dit geval echter duidelijk zonder de waard gerekend, wanneer men het geduld opbrengt om de voorstellingen van dichtbij met volle aandacht te bekijken. ( vervolgt ).
- poëzie + -
At Rogationes (Gery Helderenberg - 1978).
Men stapte de groene vroegte door
langs zandwegen over zwart karrespoor,
dauwgras en veldkruid. De kruisdagen liet
men niet. Men zong doorwegend het lied der antieke litanieën. Heiligen gingen
met ons mee, smekend om de aardse dingen,
zaaitijd en groei, de oogst, de volle schemer,
de zaligheden die niet eeuwig duren.
Wij riepen luidkeels : Kyrie eleison
tegen pest, oorlog en hongersnood,
tegen de onontkoombare dood.
De eerste leeuwerik sprong naar de zon.
Eens werd de zandwegel weggegraven,
met processie en kruis, die heerlijke gaven,
verstopt onder asfalt en beton.
- actua + -
- De vereniging voor Milieueducatie van de Provincie Antwerpen - afdeling Kalmthout-Essen, onder de dynamische leiding van haar Voorzitster Chris Van der Sypt, organiseert ook tijdens de grote vacantie gratis natuurwandelingen op de Kalmthoutse Heide en in de aanpalende contrijën. Info op het nummer 03/ 666.48.03.
- Het Natuureducatief Centrum "De Vroente", Putse steenweg, 129, vergast U, zoals met een heerlijk maal, een hele zomer lang op een kanjer van een speciale tentoonstelling : "Een Land van Zand".
- Ook een hele zomer lang worden in het park van het Strijboshof parkconcerten georganiseerd voor jong en oud, o.m. heel speciaal ter gelegenheid van Vlaanderens nationale feestdag op 11 juli e.k. te 14 uur. ! Info : www.parkconcerten.be.
- Awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "25. De Oude Pastorij (2)", waarin we verder gaan met het verduidelijken van de kunstwerken in de unieke "salette" van de "Oude Pastorij" en vergeet het niet om de reeds verschenen cursiefjes chronologisch op te roepen telkens onderaan het blog op de linkse rode pijl klikken.
|
