De Romeinse heirbaan van het Zuiden naar het Noorden loopt langs Hoogstraten en Breda. In het uiterste Westen van de Noorderkempen is het in die tijd immers nog veel te moerassig. Men moet wachten tot de 15-de eeuw om de matrijs te zien ontstaan van wat langzaam aan de postbaan zal worden tussen Antwerpen en de Hollandse grote steden Rotterdam, Den Haag en Amsterdam. En zelfs de Gentenaars gebruiken in die tijd deze postbaan als ze naar het noorden moeten.. In onze streek loopt de postbaan van Antwerpen naar Brasschaat-Maria ter Heide, naar Kalmthout-Achterbroek, verder door naar Essen-Horendonk en zo naar Rucphen, Zevenbergen en de Moerdijk. In de ontstaansperiode moet men nog met een "pont" de grote rivieren oversteken. Na de Sint-Elisabethsvloed gaat het dan met een " veer " naar Oudenbosch en nog later achtereenvolgens van Zevenbergen en de Moerdijk naar Dordrecht.
De postbaan heeft een dubbele functie. Enerzijds vervoeren zware carossen, soms getrokken door wel vier paarden, personen en goederen langs de baan. Anderzijds bestaat een postilliondienst waarbij een bode te paard de post overbrengt van Zuid naar Noord en omgekeerd. Het bestellen van de brieven "aan huis" noopt de bode daarbij met zijn paard smalle zanderige heidepaden te berijden. Heel dikwijls zijn deze aldus getraceerde heidepaden voorboden van onze latere straten. Beide diensten zijn verzekerd door private personen en zeker niet goedkoop.
In die tijd zijn ook de grote wegen in de Kempen nog doodgewone zandwegen doorheen de eindeloze heide. In de winter rijdt men deze wegen stuk en dan gaat men er naast sporen. Zo ontstaat uiteindelijk een heel brede weg. Dit is in Kalmthout niet alleen het geval voor wat nu de Brasschaatse steenweg is en de Roosendaalse baan, maar ook voor wat nu Noordeind-Dorp-Kapellensteenweg is.
De toch niet onaardige afstand tussen Antwerpen en Moerdijk vergen stopplaatsen om de gasten te logeren, de paarden te voederen en ze eventueel te stallen. Ook de koetsen worden in deze "afspanningen" hersteld.
Op het Kempense/Noord-Brabantse traject komen volgende stopplaatsen tot stand : "In Amsterdamme" te Kalmthout-Achterbroek, "In Den Ouden Uil"te Essen-Horendonk," In De Posthoorn" te Rucphen en "Op de Kruisstraat" tussen Hoeven en Oudenbosch. Later komt daar nog "In Den Witte Hemel" bij op het Zilveren Hoekske tussen Kalmthout en Essen en dit gedeeltelijk ter vervanging van "In Amsterdamme" te Achterbroek.
Met de afspanning "In Amsterdamme" wordt Achterbroek het Kalmthoutse oog op de wereld. Van achter de haag van de abdijhoeve "In 't Achterbroek" kunnen onze Kalmthoutenaars, tussen de roggehalmen door stiekem meekijken hoe, seigneuriaal op hun paard gezeten, volgende gasten afstappen "In Amsterdamme" . Er zijn : de Engelse generaal graaf van Marlborough, de neef van Kardinaal Mazarin en opperbevelhebber van het Oostenrijkse leger Prins Eugène van Savoie, de Hollandse cavaleriegeneraal graaf van Albamarle, de koning van Polen Stanislas Leszynski en last but not least de keizer van Frankrijk himself, de grote Napoleon. Het is inderdaad in die tijden druk geweest bij ons in Kalmthout-Achterbroek.
Onder Napoleon verliest de aloude postbaan haar betekenis door de aanleg van die andere weg naar het Noorden, de Bredabaan langs Wuustwezel en Zundert. In 1968 wordt dan de beroemde afspanning "In Amsterdamme" afgebroken. Met de afbraak van deze postbaanafspanning en langgevelhoeve met Hollandse allures bedrijven wij Kalmthoutenaars, na de zandafvoering van de 45 meter hoge Vossenberg op de Kalmthoutse Heide ( vanop zijn top ziet men in het zuid-westen de OLV-kathedraal van Antwerpen) en na de afbraak van die enig mooie romaans-gothische Sint Christoffel/Sint Jacobskapel op de Kapelberg, onze derde hoofdzonde.
En toch, als men vandaag aan de lichten van Achterbroek de Roosendaalse baan inrijdt, ontwaart men ten noorden van het Leyterstraatje, na enkele riante huizen, een oude schuur (familie Vanloon) die als het ware tegen de Roosendaalse baan aanplakt. Bij het binnenwandelen neemt een zwarte kraai vliegens vlug het zekere voor het onzekere en huppelt van onder de nokbalk, door het ronde open gatvenster bovenaan de muur, de vallei van de Kleine Aa tegemoet.Verscholen in de totaliteit van het lagere dakgebinte ontwaart men er dan, bij goed toekijken, een eiken balk, vaal van kleur. In deze balk staan letters gegrift. "1712 - Huybrecht van Doren en zijne huysvrouw Pitternella Maes". Hij refereert, noch min, noch meer, naar de toenmalige waard en waardin van "In Amsterdamme". Verder leest men op de muren nog in Gothische letters paardennamen. Beroemde paardennamen. Zij getuigen, bij ons in Achterbroek, van een ver verleden, waarvan het Kalmthouts oog op de wereld vandaag is ingeslapen.
- poëzie + -
(uit) De posthoorn bij Rucphen - Snelverkeer in de gouden eeuw (Harrie Hazemans - 1983) Men volgde o.a. de postbaan van Antwerpen naar Moerdijk, een brede niet verharde weg die nochtans de algemeen gebruikte verbindingsweg tussen de zuidelijke Nederlanden en Holland was en waarover een geregelde postwagendienst onderhouden werd. Men kwam dan niet langs Breda of Roosendaal, maar reed over grote heidevelden langs de dorpen Achterbroek, Rucphen,en Hoeven naar Zevenbergen en Moerdijk, omdat dit de kortste verbinding was. En al was dat verkeer veel langzamer dan het tegenwoordige, het betekende nog niet dat daaraan geen gevaren verbonden waren. Denken we slechts aan de primitieve vervoermiddelen, het ontbreken van iedere accomodatie en aan de slechte toestand van de zandbanen die vaak ook door baanstropers nog onveilig werden gemaakt. Het reizen was toen een avontuurlijke onderneming. Daarbij kwam soms nog het onbehoorlijke gedrag van het personeel van de publieke voertuigen. De talrijke klachten die tegen hen werden ingediend laten aan duidelijkheid niets te wensen over. Het was toch wel erg als men dagenlang het slachtoffer was van het onbeschaafde optreden van deze lieden.
- actua + -
- Eind september is nog een enige gelegenheid om in het " Bijenteeltmuseum van Kalmthout " bij de late najaarszon de werklustige bijenwerksters te zien terugkeren naar de kast met rond hun achterste pootjes korfjes vol stuifmeelkorrels. Als het wintert gaan ze immers "op hun stok" zitten. Info : 03/666.61.01 - In het Arboretum van Kalmthout loopt nog altijd die unieke tentoonstelling met sculpturen uit Zimbabwe.Om niet te missen! info : www.arboretumkalmthout.be . - Nog tot 31.10.2006 in het "NEC-De Vroente", Kalmthoutse steenweg, 129, Kalmthout, die wonderbare tentoonstelling : "Land van Zand". Info : www.devroente.be .
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje " Het water is te diep" en vergeet het niet : om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde op te roepen onderaan links telkens op de rode pijl klikken.
