Op de gemeenschappelijke heidegronden weiden onze voorouders hun schapen en later ook hun koeien. Op deze Vroente plaggen zij de heideklotten voor hun potstal en steken zij in de aanwezige moeren turfbriketten voor de verwarming van hun hoevekes.Daarenboven gaan ze er in de heidevennen ook nog het aanwezige uitgeloogde zand wassen om er wekelijks de rode tegeltjes van de vloeren van hun hoevekes mee te schrobben. De "gemeine" gronden van de oude-Germanen zijn onmisbaar voor de Kempense agrarische leefgemeenschappen.
Omstreeks de Belgische onafhankelijkheid krijgt de randvroente daarenboven nog een functie bij. De actieve bevolking is snel toegenomen in onze gewesten. Ingevolge deze toename krijgen vooral de dagloners binnen de agrarische gemeenschappen het erg moeilijk om aan werk te geraken. Als dan in de jaren 1840 een paar misoogsten plaats vinden, ondermeer bij de aardappeloogsten, is het hekken van de dam en dreigt er ook bij ons in Kalmthout een zekere hongersnood. De nationale en locale overheid zoeken naar oplossingen. Een van de oplossingen bestaat erin de woeste heidegronden op de één of andere wijze economisch rendabel te maken. Na heel wat palavers zijn deze immers, na het beschikkingsrecht van de Paters van Tongerlo tijdens het "Ancien Regime", in de nieuwe constellatie door de hogere overheid in volle eigendom aan de betrokken gemeenten toegewezen. Ondertussen is er ook een nationale wet gekomen die het recht van opstal op gemeentegronden regelt. Dit recht van opstal laat de mogelijkheid open dat burgers een woning kunnen optrekken op gemeentegrond en na 50 jaar, mits betaling van de actuele waarde, het betrokken stuk grond kunnen aankopen. Deze regeling laat ondermeer toe dat arme lieden een woning kunnen optrekken op gemeentegrond, rond hun woning een akkertje kunnen cultiveren , om aldus enige inkomst te verwerven, waarmee ze dan achteraf het stukje grond van de gemeente eventueel kunnen aankopen. Zo ontstaan aan de rand van de heide in de jaren 1830/40 een aantal woonwijken met uitgesproken volks karakter. Eén van de eerste en ook één van de belangrijkste van deze woonwijken is ongetwijfeld de Acht Zaligheden. Later zullen de Bessemhei, een verzamelplaats voor bezembinders, en in mindere mate ook het Stuyvershoekske, dat we thans de Oasis noemen, daar nog bijkomen.
De wijk Acht Zaligheden situeert zich in het noordwesten van de Kapelberg (of ten westen van Noordeind). In het kadaster gebruikt men als oorspronkelijke naam "de Jubilé", naar de benaming van een aldaar destijds bestaand ven.
Vandaag kunnen wij stellen dat de Acht Zaligheden zich als wijk heeft opgebouwd rond het kruispunt van de René Willemestraat en de Frans Raatsstraat enerzijds en het T-punt van de Boonsstraat met de Willemestraat anderzijds. De benaming van de wijk Acht Zaligheden is ongetwijfeld uit de volksmond geboren. Naar de juiste betekenis ervan kunnen wij alleen maar gissen. Wel bestaat er een schilderij "De Acht Zaligheden" uit 1844 van de niet onaardige schilder Delderenne, waarop negen huizekes te zien zijn.Het schilderij is waarschijnlijk gemaakt in de periode dat er omzeggens acht hoevekes opgetrokken zijn in de toenmalige "Jubilé". En zou men onder "zaligheid" niet het gelukzalig gevoel kunnen verstaan van de minder bedeelde mens die in onmogelijke omstandigheden het geluk heeft toch over een eigen huisje met een akkertje te kunnen beschikken ? Vandaar mogelijk de benaming "Acht Zaligheden".Ondermeer door de aanleg van "den ijzeren weg" in 1854 zal deze volkswijk met zijn acht hoevekes rond de helft van de 19-de eeuw rond de daarop volgende eeuwwisseling reeds uitgroeien tot een buurtschap van een 50-tal gezinnen. In Kalmthout-dorp krijgen deze gezinnen oorspronkelijk de benaming mede van "heidespaaiers". (vervolgt)
- poezie + -
Gedoopt (Petrus Jan Verleysen - Kalmthout-Acht Zaligheden - 1917) 1. Over enige eeuwen terug Had ons gehucht nog genen naam Men bouwde zijn huis toen ook zeer vlug Van leem en bezemrijs tesaam Een enkel stond er ...hier en daar Doch hier in onze streek stonden er acht zo bij elkaar Dat 't op een foor geleek. 2. Toen kwam de koning daar voorbij Gezeten op zijn peerd Beziet die felle brouwerij Dat is de moeite weerd Hij wenkte over zijnen knecht Die hem steeds vergezelt Telt eens die huisjes goed en hecht Ziet dat ge U niet mistelt. 3. Ik zal ze geven eenen naam En vormen een gehucht Want zij verdienen eenen faam Die huisjes ... krom gerugd Sire... sprak de onderdaan Het juiste tal is acht De Koning was hierom voldaan, Want ziet het, want hij lacht. 4. Hij steekt zijn hand zoo hoog hij kan En roept...die acht kaveeten Die hier nu staan, zullen voortaan ACHT ZALIGHEDEN heten. Het volk stroomt toe en buigt ten grond Zoo haast 't dien naam hoort noemen, En daar hij komt uit koningsmond Zal men hem eeuwig roemen.
- actua + -
- Arboretum van Kalmthout. Een droom van een tuin met in de Herfst vruchten in alle kleuren en vormen. Een feestmaal voor vogels, eekhoorns en andere dieren! Wandelingen onder gidsbegeleiding mogelijk.Info : www.arboretumkalmthout.be .
- zaterdag 14 october e.k. : OPEN DEUR MET TENTOONSTELLING : 90JAAR KVLV KALMTHOUT, VROUWEN MET VAART, 14 tot 17 uur, zaal Zonnedauw, toegang gratis.
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "De Acht Zaligheden (2)" en vergeet het niet door onderaan telkens op de rode pijl links te klikken kunt U de reeds verschenen broodjes terug in chronologische volgorde oproepen.