Na de eerste Belgische spoorverbinding van Mechelen naar Brussel in 1835 en na de eerste Belgische spoorverbinding in particulier beheer van Antwerpen naar Gent in 1842 wordt ook de eerste Groot-Nederlandse "ijzerenweg" in 1854 een werkelijkheid.
Het is de Belgische groot-industrieel , de heer Louis Gihoul, afkomstig uit Rijsel in Frans Vlaanderen, die er zich op 9 juli 1852 tegenover de Belgische en Nederlandse regeringen toe verbindt de spoorlijn van Antwerpen naar Rotterdam aan te leggen. In eerste instantie moet deze spoorlijn Antwerpen met de Moerdijk verbinden. Vervolgens moet men deze verbinding met behulp van een bootdienst doortrekken naar Rotterdam. In die tijd is het immers onmogelijk het Hollands Diep zonder boot over te steken.
Louis Gihoul is geen onbekende in onze Antwerpse Noorderkempen. Deze groot-grondbezitter is er in die tijd eigenaar van grote domeinen, zoals de Boterbergen in Kalmthout en zoals Hemelrijk in Essen. Deze domeinen zullen achteraf overgaan in de handen van de in deze gemeenten gekende families Carlier en Calmeyn.
De betrokken kapitaalkrachtigen uit de regio zijn in eerste instantie vooral geïnteresseerd in het goederenvervoer langs de spoorlijn van Antwerpen naar Roosendaal. Zo verkrijgt de heer Gihoul zelf de toelating een plaatselijke ontdubbeling langsheen het oorspronkelijke enkelspoor door te voeren aan zijn domein de Boterbergen, om er achteraf ondermeer zand van deze Boterbergen te kunnen afvoeren naar Antwerpen.
Het zijn vooral burgers van het Britse imperium die het kapitaal leveren voor de stichting van de "Chemins de fer d'Anvers à Rotterdam" (la Belgique sera française, ou ne sera pas, n'est-ce pas ?).
Het geïndustrialiseerde Engeland is in die 19-de eeuw dan ook niet voor niets de " bakermat van de Europese trein" .
Niet zonder angst en met grote nieuwsgierigheid hebben onze voorouders de noodzakelijke onteigeningen van hun landbouwgronden en de voortschrijdende werken bij de aanleg van " den ijzerenweg " gevolgd. En wie kan het onze boeren verwijten dat ze zich verzetten tegen het ontnemen, het openrijten en het versplinteren van hun met zoveel noeste arbeid ontwikkelde en in stand gehouden vruchtbare akkers en weilanden ? Is de Kempense potstaleconomie van hun schrandere voorouders, die oude Germanen, en verder beoefend onder de kromstaf van de Paters van Tongerlo, dan een maat voor niets geweest ? Moeten die in zweet en tranen tot stand gebrachte heideplaggenbodems midden de onvruchtbare zandgrond van hun Kempenland dan zo maar worden opgeofferd ? Meermaals zullen "boer Greefs en compagnie" hun tegenargumenten kracht bij zetten door tijdens de aanleg van "den ijzerenweg" de spoorarbeiders met Kempense hardnekkigheid, maar ook met stalriek en plagschop, te lijf te gaan. In de nacht zullen ze de tijdens de dag aangelegde spoordelen telkens opnieuw met herafbraak bedreigen.
Maar wat zij ook ondernemen, het kan niet baten. "Den ijzerenweg naar het Noorden" komt er. En, wat meer is, hij zal onverbiddellijk ingrijpen in de leefwijze van onze voorouders. Zijn komst zal onvermijdelijk de Kalmthoutse gesloten agrarische gemeenschap open breken.De stedelijke infiltratie op allerlei gebieden, zoals die van de industrie, het toerisme, de buitenverblijven, de vaste verblijven in het groen en noem maar op, zal zich langzaam, maar zeker en onherroepelijk, doorzetten . Alleen het ver afgelegen Nieuwmoer zal er in een eerste fase eventjes kunnen aan ontsnappen. Maar finaal zal ook onze koninginnewijk, via het station van Essen-Wildert, in zekere mate open staan voor de onvermijdelijke aanmelding van de Antwerpse metropool .
In 1854 gebeurt het dan. De inhuldigingsrit kan beginnen vanuit het imponerende Noordstation in de Brusselse hoofdstad, alover de Antwerpse metropool, naar het Nederlandse Roosendaal.
(vervolgt)
- poëzie + -
(fragment uit) De Trein der Traagheid (Johan Daisne - 1948)
Toen ik de ogen weer opende, bemerkte ik dat de gehele coupé sliep. Het meisje over me, met haar niet onaardig gezicht maar rouwige nagels, zat nog met haar haakwerkje in de hand. Het ruste nu roerloos - in zover iets ooit zonder beweging kan zijn in een rijdende trein - op de smoezelige zakdoek in haar schoot. Aan de knapjes aangerode pruillippen van het kind bemerkte ik een nog niet weggelikte chocoladevlek. Wat had ze wellustig langzaam op de paartjes zitten zuigen, die ze geniepig, één voor één van de reep in haar tas had afgebroken en in haar mond gestopt !
De jongeman in zijn schelle lentepak naast haar - blijkbaar ook een forens - zat nu tegen haar verzakt. Zijn hoofd knikkebolde en raakte soms haar schouder en haar rossig uitstaand haar. Maar nu trok ze zich niet meer terug, op haar onvriendelijke, eenzelvige manier, zoals ze dat gedaan had toen ze een eerste maal was ingedut.
Aldus was gebeurd, herinnerde ik me, heel even voor het ogenblik toen de conducteur was gekomen om onze kaartjes te vragen.
- Actua + -
- Hebt U ze nog niet gezien ? De boeiende tentoonstelling : "Een Land van Zand ". Haast U dan want eind oktober 06 loopt ze definitief ten einde in het Natuureducatief Centrum "De Vroente" aan de grote heideparking op de Putse steenweg te Kalmthout.
- Bij ons op de Nieuwmoer ! Op 28 en 29 oktober e.k. : 38-ste Nieuwmoerse missiefeesten in het locale parchiecentrum Sint-Norbertus. Ondermeer zaterdag 28.10 van 18 tot 20 uur en zondag 29.10 van 11 u.30 tot 18 u. missierestaurant ten voordele van Père Charle's Vormingscentrum "Gezond Eten en Bereiden " te Congo-Kimpasse en van Soeur Bernadette's school te Congo-Matadi. Pater Hugo Gotinck en gans de Nieuwmoer " rule the waves" !
- zondag 29.10. 06 : van 11 u. tot 19 u. in ons Parochiecentrum van Achterbroek : Belegde broodjesbuffet t.v.v. Haiïti : Info 03/677.32.48.
- Awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje " Den ijzeren weg (2) " en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes weer in chronologische volgorde op te roepen : telkens op de rode pijl links klikken onderaan het blog.
|
