In 1888 laat Baron Terwagne, ongeveer vanaf het huidige station van Heide, een aftakkingsspoor aanleggen alover de Guido Gezellelaan, doorheen de Withoefse heide en zo langsheen de " Duitse weg" naar de centrale hoogduinen van de Kalmthoutse heide. Het is de bedoeling van de baron op de Kalmthoutse heide aan zandwinning te doen. Dit gebeurt trouwens niet voor de eerste keer op de Kalmthoutse heide. Reeds in 1860 immers voert men zand af van de Boterbergen in het noord-oosten van de heide om er in Antwerpen de Spaanse vesten mee te dempen.
Ditmaal gaat het om zand van de Vossenbergen dat bestemd is om o.m. de spoorwegbermen tussen Antwerpen Centraal en Antwerpen Dam mee aan te leggen. Trouwens het meeste zand dat tijdens de omvangrijke werken van de laatste jaren in de omgeving van het centraal station is bovengehaald, daar kun je van op aan, is Kalmthouts zand.
Het afgevoerde zand is mede afkomstig van de 45 meter hoge centrale Vossenberg, eens de hoogste duin van de Kalmthoutse heide en van gans het duinenlandschap ten oosten van de oude Scheldevallei tussen Brasschaat en Halsteren ( Noord-Brabant). Van op zijn kruin kan men bij helder weer heel ver in het zuid-westen de toren van de Onze Lieve Vrouwe - kathedraal van Antwerpen zien (Oh Lieve Vrouwe Toren, hoog boven het Vlaamse land zingt La Esterella). Zo verdwijnt de hoogste duin van de Kalmthoutse heide. Vandaag moet men vanuit de Kalmthoutse heide de grens oversteken om aan de andere kant, op het domein van de familie Cogels, de huidige hoogste duin van dit landschap te ontdekken met een hoogte van ongeveer 42 meter.
Tussen 1888 en 1898 haalt baron Terwagne langs het aftakkingsspoor zo een massa zand weg uit de heide aan 0,04 frank per kubieke meter.
Het oorspronkelijke aftakkingsspoor eindigt op de heide eerst aan het "Muggepiske", een gekend hangvennetje op de Kalmthoutse heide in de buurt van de Keetheuvel. Naarmate de Vossenbergen worden afgegraven wordt het aftakkingsspoor mede verlegd tot aan de steile rand van de Cambuusduinen. Langs dwarse zijspoortjes worden de zandwagentjes immers maar steeds verder de afgegraven Vossenbergen ingeduwd.Vandaag kan men zich aan de hand van de hoek van de samenkomende rode en blauwe wandelpaden tussen de Vossenbergenrestanten en de Wilgenduinen nog een goed idee vormen van deze spoorwegverlegging. Midden in de driehoek tegen de Cambuusduinen aan bevindt zich dan de depressie van de Vossenbergen met het Langven dat na de afgravingen is ontstaan.
Ook in de Guido Gezellelaan heeft het zandaftakkingsspoor nog duidelijk een spoor achter gelaten. Aan de merkelijke verbreding van de weg binnen de woonwijk aldaar erkent men nog duidelijk de vroegere aflaadplaats, waar het zand van de wagentjes van het aftakkingsspoor op de treinwagons van het hoofdspoor is over geladen.
Zo'n 200 arbeiders nemen aan de zandafvoeringen deel. Zij hebben ter plaatse de beschikking over een houten keet waar zij tijdens de werkweek heel voordelig kost en inwoon kunnen krijgen. In het week-end keren ze dan terug naar vrouw en kind. Men noemt deze keet de Cambuus, in de volksmond ook "de barak van moeder Key". De Cambuus is een verbastering door de franstalige ploegbazen van het Nederlandse kombuis, de keuken op het schip. Ik kan mij voorstellen dat de houten keet op een zwalpend schip kan gelijken als in december-januari de noorderwind over de heidevlakte raast. "De barak van Moeder Key" daarentegen refereert naar de naam van de waardin die er lang de dienst heeft uitgemaakt. Moeder Key is in Kalmthout uitgegroeid tot een legendarische figuur.
Wanneer dan de zandafvoerders hun taak volbracht is en ze de Cambuus verlaten, blijft de keet verder bestaan als herberg en logementshuis in het hartje van de heide. Gekende kunstenaars zoals Ceulemans en Van Tongerlo, rabate natuurliefhebbers, waaronder de gerenomeerde De Launnoit van Natuur- en Stedenschoon, maar ook schaapherders, boeren, stropers en zelfs schoolkinderen komen er regelmatig op bezoek. Achter de keet staat een grote vlaggemast met in de top de Belgische driekleur : een baken voor verdwaalde reizigers op de Kalmthoutse heide. En dat sommigen onder ons af en toe graag op de heide verdwalen... .
In 1920 zal de Cambuus, na het zich terug trekken van moeder Key bij haar dochter op de Heuvel, worden afgebroken.Waar de keet heeft gestaan staan nu nog altijd een paar kastanjebomen, die destijds door de bewoners in grotere getale zijn aangeplant. Ook de randen van de vestigingsgracht rond de Cambuus zijn nog steeds duidelijk zichtbaar. Achterachterkleinkinderen van moeder Key hebben in de loop der jaren getracht de verdwenen bomen te vervangen, de ene keer door zomereiken, de andere keer door een paar jonge kastanjeboompjes, die door draadomringing nog steeds beschermd worden tegen dartele konijntjes. En ook nu nog klopt op de borst van elke Kalmthoutenaar af en toe ... de as van Moeder Key !
(vervolgt)
- poëzie + -
Over de Vossenberg (Meester Verhoeven - Kalmthouts Onderwijzer +/- 1880)
Van zijn top had men de heerlijkste vergezichten. In zuidwaartse richting viel het oog op de Scheldestad met haren majestueuze OLV-toren en torens en gebouwen in blauwe nevel gehuld; noordwaarts op het voormalig Wilhelmietenklooster te Huybergen en op aanmerkelijke afstand verder, op den uit den blauwen nevel oprijzende toren der voormalige Sinte-Gertrudakerk te Bergen-op-Zoom; westwaarts op de torens en dorpen Putte, Ossendrecht en Woensdrecht en op den Scheldestroom, zich vertoonende als een breed zilveren lint aan den verre horizon en zuid-oostwaarts had men het schoonste panorama van Kalmthout wat men zich denken kan : zijn eeuwenoude OLV-toren, twee molens met hunne stilstaande of draaiende wieken, en de blauwe, rode en grauwe daken der huizen.
- actua + -
- NEC-De Vroente, Putse steenweg, 129 (bij ons in Kalmthout)- een nieuwe tijdelijke natuurtentoonstelling van 18.11.2006 tot 11.2.2007 : " WEET JE WAT IK ZIE ALS IK GEDRONKEN HEB?" Ieder jaar weer als het hoogzomerde kwam de grote Vlaamse dichter Antoon Van Wilderode naar de Kalmthoutse heide en wat blijkt uit zijn gedichten : dat hij er een echt paradijs ontdekte van INSECTEN. "Beestjes!", inderdaad daar gaat deze leerzame tentoonstelling over. Info : www.devroente.be.
- Onze Kalmthoutse Welzijns- en seniorenraden nodigen uit, onder auspiciën van het gemeentebestuur, op maandag 4 december 2006 om 14 uur in de zaal Strijboshof te Kalmthout voor het educatief theaterstuk " Trap Niet In De Val " . Speciaal voor 55- plussers maar ook voor anderen. Toegang gratis.
- VIVA-SVV - Op 10 december e.k. in het Karel Vroom centrum, Kapellensteenweg, 234, Kalmthout van 14 tot 19 uur : KERSTMARKT.
- oxfam wereldwinkel - GESCHENKENBEURS op zaterdag 9 en zondag 10 december van 10 tot 18 uur in het centrum De Beek.
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "Onze Kalmthoutse Benjamin : Heide (3)" en vergeet het niet door onderaan het weblog telkens op de rode pijl te klikken kunt U de reeds veschenen broodjes in chronologische volgorde weer oproepen.
|
