Na de eerste wereldoorlog doet in een zich democratiserende maatschappij ook in Heide de vernieuwende architectuur zijn intrede. Naast de bestaande architectuur van neo-stijlen en modern-art toveren progressieve architecten voor de gemiddelde burger tuinhuisjes in het groen uit de grond.
De tuinwijk van Vredesburg, twee aan twee gebouwde woningen met open ruimten, ademen de Engelse tuinwijk uit. Voor de minder begoeden verrijzen in de Thillostraat de vogelhuisjes met idylische namen zoals "De Vink". Het zijn echte sociale woonhuizen avant-la lettre.
Zuiver architectonisch bekeken wordt het interbellum echter de tijd van het "modernisme". Bij ons in Heide-Kalmthout is de grote Eduard Van Steenbergen, die als architect ook ons Volkshuis heeft neergepoot, de grote roerganger van wat men achteraf "het bakstenen modernisme " is gaan noemen.
Tussen haakjes, één van onze jonge getalenteerde architecten, Gert Van Ginneken, heeft zijn diploma behaald aan het Hoger Architectuurinstituut van Antwerpen in 1998 met een eindverhandeling over "Eduard Van Steenbergen. Voor 't Volk, door 't Volk. Zeven verbouwingen in Kalmthout". In een boek "Een eeuw architectuur in Kalmthout" onder auspiciën van ons gemeentebestuur en geconcipieerd in een bijzondere werkgroep in de schoot van de gemeentelijke cultuurraad van Kalmthout vindt U heel wat beschouwingen van Gert Van Ginneken over de grote architect-kunstenaar Eduard Van Steenbergen terug.
In de Canadezenlaan staan vandaag nog , ontsproten aan Van Steenbergens ongelooflijk geniaal architectenbrein ,broederlijk naast elkaar op het nummer 59 de villa Grauls-Karekiet en op de nummers 61/63 de modernistische tweewoonst van Maerten en Bolssens. En alhoewel de beide constructies op het eerste gezicht zo verschillend zijn van elkaar zijn het toch twee juweeltjes van het "bakstenen modernisme" bij ons in Heide-Kalmthout.
Het modernisme grijpt in de vormgeving van het gebouw terug naar geometrische vormen. Zo is de karekiet van Grauls opgebouwd vanuit een geometrisch grondplan dat te herleiden is tot een rechthoek en een halve cirkel en getuigt het van een compacte indeling. Ogenschijnlijk nochtans maakt men kennis met een rustieke en artisanale woonst.De karakiet is in 1992 binnen de overdekte rondgang uitgebreid. En ook al zijn de bijbouwingen te onderscheiden toch zijn ze in identieke materialen als de oorspronkelijke opgetrokken.
De villa's Maerten (1933) en Bolssens (1932) zijn tijdens de twee opeenvolgende jaren tot stand gekomen als een visueel geïntegreerde tweewoonst. Wanneer men er voor staat heeft men het stellige gevoel met één woning te maken te hebben. De tweewoonst is assymetrisch opgebouwd. De villa Bolssens is als een compacte rechthoek uitgebouwd in de diepte. De villa Maerten daarentegen bestaat uit een compacte rechthoek met een halfcirkelvormige uitbouw naar de straat. Strakke horizontale en verticale uitmetingen onderlijnen de eenheid. Plezierig is vast te stellen dat vlaggemasten en schoorstenen ingeschakeld zijn om deze uitmetingen mede vorm te geven. Typisch voor de genialiteit van Eduard Van Steenbergen. De villa Maerten - Bolssens is in 1995 bij koninklijk besluit officieel gerangschikt. De Bolssenswoning is achteraf nog met een veranda uitgebouwd.
Na de tweede wereldoorlog is het modernisme met zijn geometrische vormen in Heide blijven nazinderen, zij het dat het "bakstenen modernisme" overgaat in een meer functioneel gericht modernisme. Een typevoorbeeld hiervan is de villa Meuris op het nummer 35 in de Nieuwstraat van de architect Etienne De Pessemier die in 1967 is opgetrokken. De zuiver geometrische vormen zijn te erkennen in de sober rechtlijnige en duidelijk te onderscheiden woondelen en in de vlakke daken. Naast de geometrische vormgeving, valt nu echter ook het functioneel gebruik van de ruimte op. Zo situeren de leefvertrekken zich allen op hetzelfde niveau van de eerste verdieping. De living zelf is zuid -zuid-oost gericht. De kamer daarentegen richt zich naar het oosten, terwijl het sanitair uitmondt op een blinde gevel in het westen en de keuken centraal is gelegen. Garage en berging situeren zich dan samen op het gelijkvloers. Ook wordt er veel aandacht besteed aan "de villa in het groen" en gebruikt men meer moderne materialen, o.m. met veel glas.
(vervolgt)
- poëzie + -
Dit huis voor mij, is lijk de moederschoot... ( Marnix Gijsen 1899-1984 ).
Dit huis, voor mij, is lijk de moederschoot, veilig en warm. Daarbuiten zijn gevaren. Dan komt het leven, al ons nutteloze gebaren, al ons gemolenwiek. Dan komt de dood.
Maar dit is een gezegend oponthoud, Een rust en pleisterplaats vol zaligheden. De lage zoldering, het eedle hout der balken en zoveel andere heerlijkheden.
Veel wonders is er in dit huis geschied : liefde en haat, vreugde en verdriet. Eenieder is een zuur en moeilijk lot beschoren. Er is een geest die rondwaart hier bij nacht. Ik sprak hem toe en heb hem zacht bezworen : "Ga nu te ruste , uw opdracht is volbracht", in dit oud huis werd dit oud hart herboren.
- actua + -
- Burgemeester Lucas Jacobs en zijn schepenen nodigen U uit op zondag 7 januari 2007 van 14 u. tot 18 u. op Kerkeneind : Kalmthout viert Nieuwjaar. De gemeente tracteert naar goede Kalmthoutse gewoonte iedereen op gratis erwtensoep. Iedereen welkom. Info : info@Kalmthout.be.
- Op zondag 14 januari in de Markgraaf te Kalmthout organiseert de Welzijnsraad van Kalmthout, onder auspiciën van ons gemeentebestuur, haar jaarlijks Nieuwjaarsconcert. En wie zou ook dit jaar dit unieke nieuwjaarsconcert bij ons in Kalmthout met het optreden van gesmaakte opera- en operettezangers willen missen ? Temeer daar ook onze Kalmthoutse muzikale persoonlijkheid , sopraan An De Ridder, weer van de partij zal zijn. Aanvang om 14u.30 stipt. - awdoe + - een zalige Kerst en een voorpoedig en gelukkig nieuwe jaar 2007 voor U en al de uwen en tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "Onze Kalmthoutse benjamin : Heide (6) " en vergeet het niet : om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde terug op te roepen, onderaan het blog telkens links op de rode peil klikken.
