56. De Joodse Gemeenschap van Kalmthout-Heide (2).
In de eerste helft van de 20-ste eeuw wordt Kalmthout-Heide dan, als het ware onvermoed, een ankerplaats binnen de Joodse diaspora. De eerste Joodse medeburgers die de uitzwermende Sinjoren naar het perifere Kalmthout volgen zijn in prille oorsprong Amsterdamse Joden die, via de diamantnijverheid, in de Antwerpse regio zijn aangeland. Deze eerste Joodse inwijkelingen worden door de Kalmthoutenaars dan ook als "Hollandse Joden" aangeduid. Uiteraard behoren zij tot de rijkere Antwerpse bourgeoisie.
Tijdens het interbellum echter, tussen de twee wereldoorlogen, onder druk van de situatie in Nazi-Duitsland, zullen het vooral Poolse en Duitse Joden zijn die, via Antwerpen, in Kalmthout - Heide een onderdak komen zoeken.
Een oorspronkelijke vluchtroute , via Antwerpen, van Oost-Europa naar de Verenigde Staten van Amerika wordt door allerlei Amerikaanse maatregelen immers meer en meer afgeblokt.
In tegenstelling tot de "Hollandse Joden" zijn de nieuwe inwijkelingen op godsdienstig vlak veel orthodoxer en hebben zij als vluchtelingen door hun materiële problemen nood aan een grotere groepsvorming. In Kalmtout gebeurt dit in grote mate in de wijk Heide.
Tijdens het interbellum zijn er dan ook officieel een 700-tal Joden in de gemeenteregisters ingeschreven, maar daarnaast zijn er heel wat Joden die "incognito" voor kortere of langere tijd in Kalmthout verblijven. Hun aantal doet het cijfer tot een 2000-tal verblijvers oplopen. Mensen uit alle rangen en standen. Zij verblijven er in dure en minder dure eigen villa's, in pensions en hotels, maar ook in huurhuizen en gastenkamers.Er ontstaat tussen de twee wereldoorlogen een echte en hechte Joodse Gemeenschap in Heide-Kalmthout.
Zoals altijd wanneer dan toch twee verschillende leefwijzen zich in eenzelfde ruimte gaan ontmoeten ontstaan er soms problemen. Het is niet altijd koek en ei geweest tussen de Kalmthoutse autochtonen en de Joodse aangelanden. Zo zijn er zelfs aanvaringen geweest tussen de Kalmthoutse Katholieke gemeenschap, met de heer Pastoor en de burgemeester Lucien Bareel op kop en de Joodse gemeenschap van Heide.Zo zijn er wrijvingen geweest tussen autochtone en Joodse middenstanders. En één en ander groeit natuurlijk naar een climaks bij het naderen van de tweede wereldoorlog en de komst van een stilaan medogenloos nazisme.
De Joodse gemeenschap van Kalmthout-Heide zal dan ook finaal als gemeenschap als het ware in de tweede wereldoorlog opgaan. Onze Joodse medeburgers zullen Kalmthout-Heide verlaten, hetzij zelf tijdig op de vlucht voor, ofwel als slachtoffer van, een niets ontziende holocaust.
(vervolgt).
- poezie + -
(uit) De Bewegingen (Ronny Van Gastel - 1999)
Ook toen het nacht was geworden, was het dorp niet gaan slapen, maar was het blijven waken voor het beuken van de storm en het kraken van de bomen. Al was de komst van de soldaten voor hen uitgefluisterd, de buren waren binnen gebleven toen de Duitsers het domein van villa Vinkenhof waren opgetrokken. De soldaten hadden mama alleen in bed aangetroffen. Ze hadden haar buiten op het grasplein gezet "om te beginnen". ....................................................................................................................................................
Toen vader Kornreich ook dan nog niet was komen opdagen, hadden ze de kinderen erbij gehaald. Die waren dapper geweest en hadden geen kik gegeven, zelfs niet toen het speelgoed op een hoopje was geworpen. Pas toen de grote soldaat het tijgertje in een plas had gegooid en er zijn hiel op gezet, was de kleinste beginnen te huilen en was papa onder de kolen vandaan gekropen. De scène had iets potsierlijks. Papa had zich sinds zijn jongenstijd niet meer verstopt en ook de Duitsers waren nog niet aan het spel gewend. Het moest hun eerste Jood zijn geweest. De buren zagen van achter het natte vensterglas hoe vader Kornreich werd weggevoerd.
- actua + -
- Op zondag 25 februari e.k. cultuur-historische wandeling met gids : "Den Ijzerenweg". Vertrek om 13 uur aan het station van Kalmthout.Duur 3 uur ( ongeveer 5 kilometer wandelen ). Eindpunt Heide station. Terugrit per trein naar Kalmthout station is mogelijk. - De gemeente vertelt en luistert tijdens de " Wijkvergaderingen 2007 ". Deze gaan door : op 5 maart voor het Centrum in de parochiezaal "Zonnedauw", op 7 maart voor Heide in de parochiezaal van Heide, op 8 maart voor Nieuwmoer in de parochiezaal Sint-Norbertus, op 12 maart voor Heuvel/Dorp in de zaal van het Arboretum van Kalmthout,op 19 maart voor Achterbroek in de parochiezaal aldaar. Info :www.kalmthout.be.
- De Biegilde Kalmthout organiseert vanaf 25 februari e.k. in het Natuureducatief Centrum "De Vroente" een gratis cursus bijenteelt. Info 03/6669209.
- awdoe + -
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje "De Joodse gemeenschap van Kalmthout-Heide (3)" en vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde op te roepen onderaan het blog telkens op de linker rode pijl klikken.
