De wortels van de Kalmthoutse Grijze School liggen in hun prille begin ingebet in het "terug naar de natuur"-principe van de romantiekers.  De meeste van de kunstschilders die de school vorm hebben gegeven zijn trouwens leerlingen geweest van de romantische landschapsschilder Jacob Jacobs aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten te Antwerpen, die Aloude, die sinds Rubens, Jordaens en Van Dijck wereldfaam heeft verworven.

De echte aanzet naar het effectieve "plein-airisme" - het landschapsschilderen in volle natuur - één van de hoofdkenmerken van onze "Kalmthoutse Grijze School"-schilders, zijn dezen effectief gaan zoeken bij de Franse realistische landschapschilders van Barbizon.

In Frankrijk stelt Gustave Courbet in de tweede helft van de 19-de eeuw zijn "Pavillon du realisme" tegenover de "grande peinture", waarin het klassicisme, ondanks de romantiek, toch naar inhoud, maar vooral naar vorm, is blijven verder leven. Tegenover de "verheven ideeën" uit het verleden stelt hij het "uiterlijke gezicht" van zijn tijd. In de realistische schilderkunst doet dan ook het "gewone volk" zijn intrede en met het "gewone volk" de omstandigheden waarin ze leven. 

In de landschapsschilderkunst zijn het daarbij inderdaad vooral de schilders van Barbizon, met een Corot en een Debaugny op kop, die terzake de toon zetten. De echte uittocht naar het platteland en de dagelijkse mens is in de landschapsschilderkunst ingezet aan de rand van het bos van Fontaine-bleau op zo'n 65 kilometer van Parijs. Het schilderen in open lucht, dat "plein-airisme",  krijgt er zijn echte diepe betekenis : het ter plaatse ondergaan van het "reële" landschap.

Maar met dat ondergaan van het reële landschap komt al heel vlug "l'impression", de "eerste indruk" naar boven gedreven. Midden in de natuur gaat de landschapsschilder die natuur aanvoelen en ondergaan. En uit de osmose tussen de visuele werkelijkheid en het kunstenaarsgemoed ontstaat een waardegevoel dat de kunstenaar treft. De concrete realiteit wordt door het gemoed van de kunstenaar gefilterd en omgezet in een aangevoelde syntheserealiteit.  "The impression is born". Zij ligt ten grondslag van de vormgeving op het doek.

En in een landschap is vooral het spel van licht en schaduw determinerend voor "l'impression". Dit spel van licht en schaduw brengt daarenboven de aanwezige natuur in beweging. De realistische landschapsschilder ontdekt er ter plaatse het zonnelicht en de schaduw, die elkaar afwisselen, de morgen en de avond, die elkaar opvolgen en de vier seizoenen die komen en gaan. De reële natuur is "in beweging". De landschapsschilder die er midden in zit, ondergaat deze beweging.De realiteit krijgt een vierde dimentie: de tijdsdimentie.  De realiteit in het landschap is een zich wijzigende realiteit.

De landschapsschilders van Jacob Jacobs en de toekomstige Kalmthoutse Grijze School laten Barbizon niet aan zich voorbijgaan. Zij trekken naar Frankrijk, komen er onder de invloed van de "Barbizonisten" en zullen de opgedane indrukken meebrengen en vertalen naar dat unieke natuurlandschap van onze Antwerpse Kempen.

In het duin van Kalmthout, opgebouwd met het zand vanuit de oude Scheldevallei achter de Brabantse wal, en in de wijdse heidevlakten van Wechelderzande trekken de landschapsschilders van de Kalmthoutse Grijze School mede de lijn van een visueel "descriptief" realisme naar een beeldend "synthese"-realisme, het volgens sommigen zogenaamde "inheems impressionisme". Dit "inheems Belgisch impressionisme" zal zich van het echte impressionisme in Frankrijk vooral onderscheiden door zijn getemperde kleuren . De kunstenaars van de Kalmthoutse school zijn trouwens op het einde van de 19-de eeuw niet de enigen in Vlaanderen die zich overgeven aan dit "inheems impressionisme". Ook in het Zoniënwoud te Tervuren in Vlaams Brabant, in de Leiestreek ten zuiden van Gent, in het Scheldeland van Dendermonde en in de Limburgse Kempen zijn de gevolgen van een effectief "plein-airisme" aanwezig.

(vervolgt)
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
Ter gelegenheid van de twintigduizendste bezoeker bij onze Kalmthoutse broodjes onderbreken wij volgende week voor heel even de chronologische bijdragen over de geschiedenis van onze mooie heidegemeente voor een feestelijk intermezzo met een speciale editie. Ditmaal gaat het over een "Ode aan onze Kalmthoutse Culturele verenigingen". De week daarop gaan we dan verder met de "Kalmthoutse Grijze School" (3).
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
De speciale editie is opgedragen aan al diegenen die Kalmthout een warm hart toedragen en in het bijzonder aan die onbekende 20.000-ste bezoeker van Kalmthoutse broodjes.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------

-  Poëzie  +  -

Oneindig (Anton Van Wilderode)

Oneindig ligt de heide tot de einder
en zonder weg of wijzer altijd wijder
terwijl ik loop met veren in de voet
het eindeloze licht als begeleider.

-  actua  +  -

- Van  4 tot 8 juni 2007 Sportweek voor 55+, gratis sport- en bewegingsactiviteiten in heel Kalmthout. Org. Welzijnsraad en Seniorenraad in kader van BOEBS Valpreventie. Info : 03/620.22.12.
- Van 2 juni tot 24 juni 2007 Pigment Kinderacademie Linnaeustijdperk. tentoonstelling in het kader van het Linnaeusjaar, Arboretum Kalmthout; info : www.arboretumkalmthout.be

- awdoe + :
tot volgende week met weer een Kalmthouts broodje " Ode aan onze Kalmthoutse Cultuurverenigingen" Ditmaal gaat het over een speciale editie ter gelegenheid van onze 20.000-ste bezoeker. Daana zetten we onze reeks over "De Kalmthoutse Grijze School" gewoon verder met het derde deel. En vergeet het niet om de reeds verschenen broodjes in chronologische volgorde terug op te roepen onderaan het blog telkens op de rode linker pijl klikken.