Om deze vraag te beantwoorden citeer ik Jan van Kilsdonk s.j. in Ammy van Heusden en ElseMarie van den Eerenbeemt, Balans in beweging. Ivan Boszormenyi-Nagy en zijn visie op individuele en gezinstherapie, tweede druk 1992, De Toorts, Amsterdam, p. 8-9.
"Door de uitleggers van dromen, vergissingen of invallen rond de eeuwwisseling is er iets te eenzijdig gekozen uit de oude mythenschat. Bij toeval? De psychoanalyse laat bij haar ontcijfering niet veel ruimte aan andermans toeval. Vergeten werd in elk geval een andere mythe van vader en zoon: de mythe van Aenéas. Zij is net zo grieks als die van Oedipus. Maar vooral tot ons gekomen langs het beroemdste gedicht uit de latijnse wereld: het hoofdwerk van Vergilius.
Als Troje in lichte laaie staat om voorgoed uit de geschiedenis weg te schroeien, dan vlucht een van de helden, Aenéas, met vrouw en zoon weg uit de stad, maar niet zonder zijn oude vader, Anchises, kreupel en blind, op de schouders te nemen. Op weg naar het Imperium. Die oude vader is niet alleen zwaar om te tillen. Een last op de reis. Maar ook nog kreupel en blind. En niet voor niets. Door de goden gestraft met verlamming en blindheid. En pas na zijn dood voor Aenéas en beste gids in de onderwereld.
Het is niet licht om versleten ouders te torsen. En zelden zijn ze vlekkeloos. Maar misschien is het de enige manier om zelf volwassen te worden. Aan dat gewicht. Je zwerft, alleen als je ze wilt dragen, voldoende vrij naar de toekomst. Zonder complex.
(...)
Terugkeer naar de bronnen van eigen bestaan, de poging het geblokkeerde water opnieuw te doen vloeien, de rechten te verdelen in de stroom tussen verleden en heden, het kan beantwoorden aan behoefte aan loyaliteit, die in ieder mensenkind als vaak onzichtbare drijfveer werkt, niet minder diep verankerd aan de behoefte aan gevecht.
Mij is in elk geval een aantal jonge mensen bekend, levenslust geheel verliezend, soms weerzinwekkende families op de achtergrond, die taal en smaak in het leven hervonden door zich te verzoenen met hun ingewikkelde wortels en grond. Te verzoenen? Ja, méér nog! Door aan die wortels recht te doen. Het lijken stamelingen uit de wat verdrongen wereld van de ethiek. Maar ze blijken in de psychische aardlagen van geluk of onlust, van thuisgevoel of van vervreemding geweldig door te trillen. Zodra ze gaan torsen, groeit in hen de Aenéas."
Waarom Aenéas achterna? Omdat trouw aan onze wortels de enige manier is om zelf volwassen te worden. En omdat, alleen als je je verleden wil dragen, voldoende vrij naar de toekomst zwerft. Stambomen beklimmen is zeer goed voor de gezondheid!
|
