Luisteren naar het geluid van je keuze, dat is stilte
Stel dat je geconcentreerd muziek beluistert,of een boeiend boek aan het lezen bent, of naar het nieuws luistert. Wat doe je spontaan als je plots door iemand in je muziek beluisteren, het lezen van je boek, of het beluisteren van het nieuws wordt gestoord?
Juist: je maakt een afwerend gebaar met je handen alsof je het lawaai van de indringer wilt verdrijven. Het betekent: 'Weg met dat lawaai, ik kan niet meer luisteren!'. Meestal brengen wij ook ook nog onze wijsvinger naar de mond en fluisteren: "Ssssst...". Wij spreken slechts de twee eerste medeklinkers uit van het woord 'stilte'. Eén woord zou je stilte reeds storen en lawaai veroorzaken. En het gebeurt dikwijls dat wij daarna onze handpalm achter ons rechteroor brengen. Wij willen doordoor onze oorschelp vergroten. Ja, om beter te kunnen horen. Deze drie tekens: 'weg met dat lawaai' - 'Sssst...' en 'onze oorschelp vergroten' helpen ons begrijpen welke waarde de stilte voor ons heeft.
Een stilte om te snijden
Stilte betekent niet dat er geen geluiden meer te horen vallen. Stilte betekent dat er geen 'lawaai' wordt gemaakt, want lawaai belet ons te luisteren. Positief: 'stilte' is de sfeer die wij door inspanning bekomen om daarin het geluid van onze keuze zo zuiver mogelijk te beluisteren. Mag ik dat illustreren met een voorbeeld? Een vriend van mij vertelde dat hij de uitzonderlijke kans kreeg om de uitvoering van de negende symfonie van van Beethoven bij te wonen. Door fileproblemen kwam hij tien minuten te laat. De deuren van de concertzaal waren al gesloten. Een zaalwachter deed iets wat eigenlijk niet hoorde: hij liet mijn vriend toch binnen in de concertzaal. Hij zag daar 1200 luisteraars zitten op rood fluwelen zetels. Het was er muisstil. Alle blikken, alle oren, waren gericht naar de muziekkanten. Een stilte 'om te snijden heerste daar', zegde hij. En dat terwijl 120 muziekkanten volop aan het musiceren waren.
Er is nood aan een cultuur van de 'stilte'
Er is nood aan een cultuur van de 'stilte'. Wat is 'cultuur'? Denk aan 'agricultuur' of 'horticultuur', enz. 'Cultuur'e betekent: 'bebouwen'. Het betekent je arbeid in iets steken. Je moet je er voor inspannen, moeite voor doen. Je moet eraan werken om tot cultuur te komen. Wat is het tegenovergestelde van een 'cultuurgewas': 'onkruid' (maar laten wij voorzichtig zijn in het gebruik van dat woord!). Het is onkruid omdat het staat waar het niet moet staan. Als een eik bijvoorbeeld midden in aardappelveld staat. Het verschil tussen beide ligt in de tussenkomst van de mens. Netels komen en groeien zonder de arbeid van de mens. Netels wijzen juist op de afwezigheid van mens. 'Werk aan de cultuur van de stilte' betekent dus: je kan de stilte enkel vinden door cultuur! Zo is er de stilte die wijst op de afwezigheid van de mens; meestal hebben wij dan een 'woestijn'.
Ik publiceerde deze tekst eerst op de parochiebladzijde van Kerk en Leven. Onze parochie ligt in het stiltegebied van de Oost-Vlaanderen en Pajottenland.
ALS GOD OP JE WEG KOMT DAN ZAL HET ZIJN ALS EEN KIND, ALS EEN MENS... HIJ ZAL GEEN LICHTKRANS DRAGEN, GEEN AUREOOL, GEEN TITEL OF GAAN AANZIEN HEBBEN. HIJ ZAL MAN OF VROUW ZIJN, ARM OF RIJK - MAAR DAT IS NIET BELANGRIJK - HIJ ZAL EEN MENS ZIJN DIE HONGER HEEFT: GEEF HEM TE ETEN VAN JE LIEFDE; HIJ ZAL NAAKT ZIJN: KLEED HEM DOOR JE WAARDERING; ZIT HIJ GEVANGEN: VERLOS HEM DOOR JE BEGRIP; HIJ ZAL MISSCHIEN ZIEK ZIJN: GENEES HEM MET JE WARME VERTROUWEN; DORST ZAL HIJ HEBBEN GEEF HEM TE DRINKEN VAN JE GERECHTIGHEID; VOELT HIJ ZICH VREEMD VERLOREN: GEEF HEM DE THUIS VAN JE HART. ZIE TOE ALS GOD INCOGNITO OP JE WEG KOMT.
Deze mooie parafrase op Mt 25 vond ik in Tongerlo, oktober 2003, 59e jaargang, n° 4, p. 9. Het getekend door S.A.
Ik droomde dat ik God mocht interviewen. Ik vroeg Hem: 'Wat verbaast u het meest in de mensen?' God antwoordde: 'Dat ze als kind zo snel mogelijk volwassen willen worden, maar eenmaal volwassen weer naar hun kindertijd verlangen. Dat ze hun gezondheid kapot maken om geld te verdienen en dan hun geld verliezen om hun gezondheid te herstellen. Dat ze zo driftig naar de toekomst uitkijken dat ze het heden vergeten, zodanig dat ze evenmin in het heden als in de toekomst leven. Dat ze leven alsof ze nooit zullen sterven en sterven alsof ze nooit hadden geleefd'.
Toen vroeg ik Hem: 'als U vader zou zijn, wat zou U uw kinderen leren?' God antwoordde: 'Dat ze niemand kunnen dwingen hen lief te hebben: alles wat ze kunnen doen is zich laten beminnen. Dat het niet goed is zich met anderen te vergelijken. Dat het maar enkele seconden vraagt om diepe wonden te openen in de mensen die hen liefhebben, en dat het jaren kan duren om ze te genezen. Dat een rijk mens niet degene is die het meeste bezit, maar hij of zij die het minste nofig heeft. Dat twee mensen naar hetzelfde kunnen kijken en het anders zien; Dat het niet volstaat elkaar te vergeven, maar dat ze ook zichzelf moeten vergeven'.
'Dank U voor uw tijd', zei ik nederig tot God. 'Is er nog iets dat U al uw kinderen zou willen meedelen?' God glimlachte en zei: 'Alleen maar dat Ik hier ben. Altijd'.
Ik ontdekte dit bloemetje in Norbertijnene Tongerlo, driemaandelijks tijdfschrijft, jan.2005, 61e jaargang, n° 1, p.15. Getekend NN.
In het dekenaat Geraardsbergen zijn wij al een tijd bezig met het opstarten van een werkgroep 'rouwbegeleiding'. Dat opstarten is nu al het tweede jaar bezig en het verloopt heel moeizaam. Veel mensen zijn overtuigd van de noodzaak van 'rouwbegeleiding', maar de vrijwilligers-medewerkers worden schaars en zijn meestal overbezet. Niet alleen de priesters kennen 'tevensbenoemingen', ook de lekenmedewerkers.
Voor het volgende werkjaar ontwierp ik een voorstel van voordrachten voor het groot publiek (vooral voor degenen die met rouwarbeid bezig zijn!) en voor de medewerkers. Voor elk één onderwerp.
Ons voorstel, waaruit kan gekozen worden:
1. Zegen als Genade en Opgave. Gelovige en ethische perspectieven op zorg en hulpverlening. Toelichting: Het is de bedoeling de christelijk geïnspireerde zorg en hulpverlening te belichten als een vorm van 'zegen'. Op deze manier kunnen zowel hun ethische als religieuze grondslagen eens op een andere wijze in het licht gesteld worden, zodat hun oorspronkelijke en telkens weer inspirerende kracht tot het hart en de verbeelding kan spreken van allerlei zorgverstrekkers, welzijnswerkers en hulpverleners. Deze beschouwingen zijn zeker niet alleen, of zelfs niet op de eerste plaats, bedoeld voor de professionelen, maar minsterns evenzeer vooral wie zich in vrijwilligerswerk, ziekenzorg, een of andere vorm van mantelzorg, inzet voor kansarmen, zieken, bejaarden, daklozen, gehandicapten en anderen, in (of beuiten ) eigen leefkring, familie, buurt, gemeente of parochie. Voorstel spreker: Prof. Roger Burggraeve.
2. Pastorale begeleiding van zwaar zieken en sterven: in deze voordracht zouden wij vooral de care-dimensie in de begeleiding van zwaar zieken en stervenden willen behandelen. Daarbij wordt vooral gemikt op het pastorale aspect van de begeleiding. Reden: daar er weinig 'tiltechnieken' zijn om mensen door zinvragen heen te helpen 'dragen'. Dat betekent dat er binnen de totaliteit van de problematiek van de betekenisverlening, wij ook religieuze vragen op het oog hebben. Wij nemen de term 'pastoraal' hierbij in een ruime betekenis. Pastoraal behelst niet enkel het werk van de gewijde ambtsdrager. De specifieke zorg van de gewijde ambtsdrager komt aan bod te midden van de pastorale aanwezigheid van pastorale werk(st)ers, verpleegkundigen, artsen, familie, vrienden en vrijwilligers in de ziekenzorg. Voorstel spreker: Prof. Kristiaan Depoortere.
Andere onderwerpen:
3. De helende kracht van de glimlach.
4. Zorg voor de zorgenden.
5. Goedkoop troosten.
7. In de schaduw van de dood: geschiedenis van de Westerse houdingen tegenover de dood.
In De Standaard van maandag 30 mei las ik enkele diaconale berichten. Met diaconale berichten bedoel ik onderwerpen waar hulp en zorg en medeleven met de medemens aan bod komt, en dat zowel in de korte als in de langer relaties, zowel van persoon tot persoon, als structureel.
1. Allerlei vormen van kwetsbaarheid hebben veel grotere weerslag dan terrorisme. VEILIGHEID BEHEERST ONTWIKKELINGSDENKEN. Ontwikkelingshulp vormt een soort verzekeringspolis. (p. 53)
2. Protest tegen activering werklozen. (id.)
3. Ouders hebben nood aan coaching bij opvoeding. (p. 8)
Is een totalitaire staat, zoals onder Hitler, vandaag nog mogelijk?
Is het vandaag en hier nog mogelijk dat er een totalitaire staat komt zoals onder Hitler?
In Tertio n° 273 van donderdag 4 mei, las ik een artikel over het christelijk 'personalisme'. Het is geschreven door de filosoof Piet Raes en staat p.8 - 9. Het artikel is klaar en vlot geschreven en heel verstaanbaar. De moeite om te lezen en te bewaren.
Op p. 10 staat een verslag van de hand van Ria Goris over het debat tussen Dirk Verhofstadt en Reginald Moreels. Daaruit citeer ik het volgende:
"(...) mens laat je als individu niet onder de voet lopen door ideologieën of staatssystemen. Durf eigen standpunten in te nemen, sta op je individuele vrijheid. Is die boodschap eigenlijk nog wel nodig? Kiezen we niet allang wat we doen en laten, met wie we ons leven delen en hoe lang, wat we vinden van de regeringsverklaring en van de pauselijke encyclieken, waar we naartoe reizen en voor wie of wat we ons engageren? (...) Zijn we nog niet voldoende geëmancipeerd in het Westen? Een totalitaire staat, zoals we die onder Hitler hebben gezien, daar zullen we ons toch zeker massaal tegen verzetten? Of niet soms?
Is dat zo, of belanden we in een totalitaire staat zonder dat we het beseffen?
Zoals in een artikele in Knack beschreven, kunnen we binnenkort geen week meer onderduiken in eigen land zonder dat Vadertje Staat ons weet te vinden. Zet je gsm aan en je bent gelokaliseerd. Betaal bij Delhaize of Carrefour met je kaart en je bent perfect traceerbaar. En of je nu thuis aanlogt met je pc of met je laptop op het internet gaat: databanken kunnen volgen waar je bent en wat je doet. Nieuwe auto's zullen binnenkort uitgerust zijn met een chip wardoor je traject nog makkelijker te volgen is. Zullen we dan maar een weekje aan het elektronische oog - de moderne versie van 'God ziet u' - ontsnappen door ouderwets met de fiets op vakantie te gaan, met alleen cash geld op zak? Het hangt er maar van af of je al een nieuwe elektronische identiteitskaatr met microchip op zak hebt. Tenzij je een stukje aluminiumfolie eromheen wikkelt, zal je snel kunnen worden opgespoord. Europa volgt in het zog van Big Brother Amerika, een bekend voorstander van wereldwijde elektronische netwerken, die liefst alle wereldburgers in de gaten houden. Binnenkort mogen we wellicht reclame verwachten voor een Verochip, ter grootte van een rijstkorrel, die met een eenvoudige, kleine ingreep onder onze huid kan worden ingeplant, een onderhuidse identiteitskaart dus. Het dingentje bevat lithium, wat bij een eventueel verwijderen uit ons lichaam, infecties, kan veroorzaken. Eens gebrandmerkt, kan je dus maar beter een gebrandmerkte onderdaan blijven.
Authonomie? Zelfbeschikkingsrecht? Gechipt worden als een schaap? We denken dat we nooit een dictatuur zouden aanvaarden, maar hebben we ook oog voor moderne vormen van totalitarisme die als een wolf in schaapsvel - 'geitjes, wat zullen jullie veilig zijn!' - in onze maatschappij binnensluipen?"
