“Waarom brengt de Heer ons naar dat land?” (Num 14, 3)xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Spiritualiteit

Marianne Gronemeyer noemde het dominante concept van het leven het “leven als laatste kans”. Daarmee wordt bedoeld, dat wij al lang geen vertroosting meer zoeken in het hiernamaals, maar in het aardse leven. In dat aardse leven, maar nauwkeurig gezegd in liefde, werk en amusement, zoeken we optimaal geluk zonder lijden. Deze basisoptie vormt het gelaat van ons leven. Het wordt snel, overbevragend, angstig, desolidariserend.

Het aantal mensen die zo’n leven niet meer goed vinden, neemt toe. Ergens klop iets niet, zo voelen ze. Dikwijls gaat het zover als weglopen, wat velen ook doen (escapisme): in het gespeelde leven van de televisie, in drugs en alcohol, psychomatische ziektes, in sektoïde groepen, in zelfmoord.

Er bestaat echter een alternatief voor weglopen: het protesteren, de rebellie.

Begripsmatig uitgedrukt, zijn de alternatieven dus: de enen zoeken het verre, anderen de verte. Voor het protest staat in onze cultuur de megatrend van de herspiritualisering (Matthias Horx). Haar zoekdimensies worden ondertussen reeds goed onderzocht (Martin A.: Hunkering – het begin van alles. Dimensies van hedendaagse spiritualiteit, Ostfildern 2005).

Lied van de Kerken

Het is niet moeilijk om het lied te herkennen dat de Kerk in de handen van de liefhebbende muzikant van God – Christus – ten voordele van de hedendaagse Eurydice-mensdom moet aanheffen.

Diaconisering

Er is aan de ene kant de handvaste naastenliefde in de praktische vorm van de zorg voor de slachtoffers van het onrecht, tegelijk ook als politiek werk met het doel om slachtoffers van het onrecht te voorkomen, en aan meer rechtvaardige verhoudingen in de wereld vorm te geven. Dit diaconaat neemt de maat aan van God zelf (Ex. 3, 7 – 10): kijk toe waar anderen wegkijken, kom op voor in plaats van enkel op te treden, heb niet alleen medelijden maar pas zelf com-passie toe, lijdt mede, blijf niet aan de rand van de kruisweg van de mensen staan zoals de vrouwen langs Jezus’kruisweg, maar ga – soms helemaal niet vrijwillig – onder het levenskruis van anderen staan om het werkelijk mee te torsen, zoals Simon van Cyrene. Een diaconaaal sterke Kerk is het overeenkomstige antwoord van de Kerk op de hunkering van de mensen naar meer gerechtigheid en daarin ook naar vrede.

Spiritualisering

Tegelijk is er nood aan een spiritueel sterke, of beter gezegd: aansterkende Kerk: want lijdt onze Kerk niet aan een notoire spirituele incompetentie (Karl Rahner, 1972)?

Terwijl de hunkering ‘boomt’, krimpen de Kerken – zo zegt een Oostenrijkse journalist (Günther Nenning). Spiritueel sterkt de Kerk aan door spirituele plaatsen (centra, gemeenschappen, bedevaartsgroepen), spirituele personen (vrouwen en mannen van God, goeroes – bij wie we dappere leerlingen zijn), en niet in de laatste plaats door spirituele gebeurtenissen (scholen van het bidden en meditatie, mystagogische gebeurtenissen, eucharistievieringen die God-vol zijn en met een sterke beleving.

Kernzaak: “en”

In vergelijking met andere groepen, die ofwel vroom of politiek zijn, zal het lied van de Kerk zich onderscheiden doordat het beide bijeen houdt, de spiritualiteit met de diaconie, de mystiek met de politiek, de contemplatie met de actie. Of zelfs zoals bij Jezus: de liefde voor God met de naastenliefde. De vuistregel is: “Wie in God duikt duikt naast de arm(gemaakte)en weer op. En omgekeerd.” (vgl. Mt 25 en daarmee verbonden het pastoraal plan van Passau van 2000).

Een citaat uit de voordracht van Paul M. Zulehner gehouden aan de UCSIA. Visie en structuur, Oude Abdij Drongen – Antwerpen, 4 november 2005. De tekst telt 10 bladzijden.