128 In het artikel "Peil schriftelijke taalbeheersing ontstellend laag" (D.S. van 12.6.96) wordt niets nieuws gezegd: over de zogeheten communicatieve methode en evenzeer over de traditionele methode. In een functionele methode gebeurt daarentegen alles aan 100% voor alle leerlingen. Resultaten in talenonderwijs komen er door grondig didactisch inzicht van de leerkrachten. Een tweede indicator van kwaliteit is de gedrevenheid van de leerkracht om zijn (haar) doelstellingen te bereiken. Hij (zij) moet ook over de middelen beschikken om op een functionele wijze resultaat te bereiken. Met middelen bedoel ik niet alleen het didactisch materieel (dat niet gering is), maar ook de lokalen en het aantal uren om het te doen.
Talen zijn bij uitstek materies waarin men zeer snel verloren kan lopen. Men kan er ook gemakkelijk mist in optrekken d.w.z. dat het niet eenvoudig is om te evalueren wat uiteindelijk het resultaat is. Dit evalueren vergt enorm veel tijd als het grondig gebeurt. Ik ben het dan ook volledig eens met Theo Kees dat de leerinhouden grondig moeten vastgelegd worden. Er zijn bovendien heel wat parameters die eerder van artistieke of literaire aard zijn. Hiervoor zijn er geen normen, laat staan dat ze voor de wit-zwart-evaluaties ooit vastgelegd zijn. In onderwijs (bij uitstek in het talenonder­wijs) is weinig onderzocht en de wildgroei van methodes en terminologie maakt alles bovendien onover­zichtelijk. Voor een eenvoudige term bestaat er minstens per universiteit een variante. Gedurende 29 jaar heb ik de producten van het traditionele taalonderwijs uit het secundair dagonder­wijs over de vloer gekregen. De resultaten zijn altijd zeer laag geweest. Dit moet niet op de rug van de leerkrachten geschoven worden! Enkel voor wat ik het struisvogeltype noem mag dat wel. Laat ons dus resoluut kiezen voor normen. In het kader van de Raad van Europa in "verwachting van de Europese burger inzake talenon­derwijs" bestaan ze (Wilkins en Richterich) op 7 niveaus.
En laat ons dan eens voorgoed komaf maken met de geleerddoenerij en resoluut voor de student kiezen en ons daarop richten.
Het verhaal van Theo Kees legt verder enkel de nadruk op kennis. Als het talenonderwijs op dat niveau blijft is het resultaat bij de instap in het voortgezet talenonderwijs nihil. Kennis wordt vergeten als men ze niet optilt via vaardigheden op het niveau van de integratie (A. De Block).
Dat kennen en weten nog steeds zouden voorop staan in het hoger onderwijs zou alleen maar een aanwijzing zijn van het lage peil. Als het dat is wat de universiteit te bieden heeft doen we het beter en sneller met een moderne mediatheek met internet.
Het besluit zou ik herformuleren als volgt : laten wij een grondigheid en consequentie nastreven en de vier vaardigheden via een globale aanpak met didactisch inzicht conse­quent aanpakken.

Hier valt weinig aan toe te voegen!

25-12-2007 om 09:35 geschreven door Jef De cuyper

127 Wat geconstateerd wordt in "Meer muziekles helpt kinderen bij studie talen" (28.5.96) geldt ook voor volwassenen. In het functionele talenonderwijs is het eerste en belangrijkste didactische principe : opvoeding of heropvoeding van het horen. Als men goed luistert zal men goed spreken is het uitgangspunt. Dit wordt veel verwaarloosd. Men werkt ook vaak niet met correcte éénvormige klankmodellen. Op dit punt is de standaardtaal heel belangrijk, vooral op het 0-niveau van het aanleren. Dat het model dan bovendien gesproken wordt, door een native-speaker is een objectieve meerwaarde. Er zit muziek in het talenonderwijs nu de "grenzen" van Europa al een klein beetje open zijn.

Maar welk Nederlands. Het standaard Nederlands zal wellicht niet meer vastgelegd worden. Dit blijft een zware handicap. Bovendien is men aan een opmars van de tussentaal bezig. Als men hoort hoe er op de T.V.-zenders gesproken wordt, kan ik mij moeilijk indenken dat zoiets als lesmaterieel zou gebruikt worden. Voor de geschreven taal is het al even erg. Fouten worden er door de omroepen om de haverklap ingeramd, niettegenstaande hun taalrevisoren!

18-12-2007 om 09:25 geschreven door Jef De cuyper

126 In D.S. van 6.5.96 stond een interview met de minister van Onderwijs i.v.m. de invoering van de nieuwe spelling. Ik kan hem zeker bijtreden als hij zegt zich te hoeden voor nog een initiatief in dit verband. Moest hij minister van Onderwijs zijn in Spanje, dan zat hij zeker niet opgezadeld met zo een vergiftigd geschenk. Spanje kent al eeuwen geen spellingswijziging. Het waarom is even duidelijk als efficiënt. Er zijn maar vier verschillen tussen klanken en letters. Waar wij in de groene "verwarring duidinggids" eindelijk een hoofdstuk "de klanken van het Nederlands" krijgen uitgerekend op het ogenblik van het multimediastartschot, voert men een spelling in waar nog meer verwar­ring in zit en die haaks staat op de functionele weg. Vereenvoudiging is gelijk aan minder verschil tussen klank- en schriftbeeld. Daarmee zou alle onderwijs, levenslang leren incluis, gebaat zijn.
Dit geldt ook nog vandaag!

11-12-2007 om 09:11 geschreven door Jef De cuyper

125  Frans voor kleuters. (31.1.96)
Als dit opzet - door onze koning voor het voetlicht gebracht - wil slagen en resultaat opleveren zijn enkele punten essentieel. Deze benadering is louter taalkundig en heeft niets te maken met de maatschappelijke discussie over tweetaligheid.
Wie het opneemt moet een grondige specialisering krijgen in hoe functioneel talenonder­wijs werkt. Het wordt best toevertrouwd aan "native-speakers". De kinderen leren het spelenderwijs, d.w.z. via natuurlijke situaties in concrete context. De belasting van het kind zal nauwkeurig moeten gevolgd en opgevolgd worden.
Concreet zou dat betekenen dat aan elke kleuterklas een Franstalige kleuteronderwijzeres met een specialisering in functioneel talenonderwijs (de opleiding bestaat in Vlaanderen niet) toegevoegd wordt aan elk kleuterklasje waar het project toegewezen wordt. Het moet bovendien een type zijn dat beantwoordt aan het profiel van een "research-leer-kracht" dus met zin en inzicht in didactisch onderzoek.
Het is een veelbelovend kwaliteitsproject. Of het haalbaar is betwijfel ik.
In de N.C.C., nu VGC, in Brussel werd onder leiding van Rik Degraef (één van het trio van het C.L.) “De briques à roc” ontwikkeld voor de basisschool in een meertalige omgeving. Ik kon dat onlangs inzien. Het draagt de sporen van de avsg – methode, maar ik mis alleszins voor de absolute beginners (het 0-niveau) het audiovisuele.
Er worden ook initiatieven ontwikkeld in het buitenland o.a. door de B.B.C., waarover ik het reeds had. Maar ik mis grondigheid en doordachtheid.

04-12-2007 om 00:00 geschreven door Jef De cuyper

124 Onderwijs voor Migranten (D.S. 12 mei 1995)
In het taalonderwijs voor volwassenen, vooral Nederlands, Frans en Engels, wordt de multi-cul­turele meerwaarde vaak over het hoofd gezien.  Zeker in Brussel en de rand zitten soms 10 nationaliteiten in één klas.
Hier is dat, in tegenstelling tot het voltijds onderwijs, een objec­tieve meerwaarde.
De leerkracht wordt immers verplicht enkel de aangeleerde taal te gebruiken. Dit is één van de punten van het didactische profiel van een "collegium linguarum": dit is een kwaliteits­profiel dat voor alle taalonderwijs met kwalitatieve meerwaarde geldt.
Bovendien krijgt dit onderwijs er een natuurlijke sociale dimensie bij, omdat taalonderwijs onvermijdelijk spontane gedachtenwisselingen inhoudt.  Zo worden de verschillende culturen in harmonie samen beleefd.

Het is hoog tijd dat de kwalitatieve meerwaarde erkend en onderwezen wordt. Ik kan alleen maar steeds op dezelfde didactische spijker kloppen. Maar ik voel mij stilaan als een aboriginal in de pure didactische brousse. We kunnen ergens een didactische evolutiekas en een regenwoudkas oprichten. Daar voel ik mij tegenwoordig, maar dan in de Plantentuin, beter thuis.

27-11-2007 om 09:07 geschreven door Jef De cuyper

123 In "twee handen volstaan niet om de rijkdom van taal weer te geven" (6.5.95) bepleit Ignace Tousseyn terecht het gebruik van alle middelen om te commu­niceren. Het mag vermeld worden dat binnen het talenonderwijs in het algemeen er gelijkaardi­ge toestanden heersen. Een aantal verstokten (en niet van de minste) blijven hier ook alle heil zoeken in beperkte of compli­ce­rende leerprocessen die weinig aarde aan de dijk brengen. Vergeten we niet dat de basis van de communicatieve methode voor het talenonderwijs aan anderstaligen precies uit het leren spreken van auditief gehandicapten stamt. Als er mogelijkheden ontbreken, is men verplicht dóór te denken, over een systeem om het doel te bereiken. In de situatie waar de auditieve receptie ontbreekt, is men zo gaan nadenken over het louter auditieve. Dat leidde tot kwaliteitsverbetering voor het hele talenon­derwijs! Maar helaas velen willen zelfs niet zien, laat staan horen!
De communicatieve methode kwam er als reactie op het enorme succes van de audiovisueel structureel globale methode. Dat was geen didactische, maar een commercieel-concurrentiële zet van de universiteiten en hun aanhang. Tegenover de jaren 60 tot het uit de handel nemen van de avsg-methode stel ik een desastreuze achteruitgang vast van de resultaatgerichte kwaliteit van het functioneel talenonderwjs aan anderstaligen.

20-11-2007 om 09:02 geschreven door Jef De cuyper

CVO's : 's morgens, 'snamiddags en 's avonds!
122 De titel "Taalles van avondschool trekt 55.500 Vlamingen aan" zou beter klinken "Taallessen van het volwassenenonderwijs in de sociale promotie..." (ondertussen Centra voor Volwassennenonderwijs) zoals terecht in de eerste alinea verduidelijkt (D.S. 08/12/95). De wildgroei die momenteel nog welig tiert, maakt de zaak voor buitenstaanders uiteraard niet doorzichtig. De terminologie die gebruikt wordt is zo dikwijls veranderd dat men door de bomen het bos niet meer ziet. Volwassenenonderwijs ressorteert onder het Vlaamse ministerie van onderwijs en omvat sociale promotie, basiseducatie, tweedekansonderwijs, afstandsonderwijs. Hierover bestaat een brochure "Open school" uitgegeven door het departement Onderwijs. Er is ondertussen ook een website bijgekomen. Middenstandsopleidingen en V.D.A.B.-cursussen ressorteren niet onder onderwijs.
De cursussen sociale promotie worden in vele centra reeds 's morgens, 's namiddags en 's avonds aangeboden.
Ondertussen klinkt het : “Taallessen in de Centra voor Volwassenenonderwijs en in …een aantal andere initiatieven waarvan de opsomming stilaan onmogelijk wordt.
De wildgroei van de didactisch – pedagogische terminologie gaat ook nog maar steeds verder. Ingewikkeld, lees onverstaanbaar, klinkt geleerd en geeft een hypocriete zweem van kwaliteit.

13-11-2007 om 09:01 geschreven door Jef De cuyper

121 Besparingen ?
Albert Martens verzwijgt bewust of onbewust in "Voor besparingen zwichten alle taboes" (D.S. 5.12.95) de mogelijkheden om Nederlandse taallessen te volgen in het volwassenenonderwijs. Integratie betekent ook lessen Nederlands aan anderstaligen volgen binnen de mogelijkheden die al jarenlang hun waarde en nut bewezen hebben. Door de versnippering wordt het moeilijk Nederlandse taallessen op al de 7 niveaus die vooropgesteld werden door de Raad van Europa te houden tijdens de dag. Op dat ogenblik staan in een aantal bestaande centra lokalen ongebruikt. De minister heeft in '93 gevraagd prioritair Nederlandse taallessen aan anderstaligen te programmeren niettegenstaande het afremmen van alle programmaties in sociale promotie. De kapers op de kust hebben hiervan terecht of ten onrechte gebruik gemaakt om in de boot te springen. Maar zeer snel zetten zij hun eigen sloepen uit met het gevolg dat de vloot van de Nederlandse taallessen een aantal reddingssloepen rijker werd ten koste van een volwaardige vloot.

Ondertussen werden de niveaus aangepast aan de nieuwe Europese situatie. Het 0-niveau wordt echter nog steeds miskend als geen niveau. Nochtans komt wiskundig 0 voor 1.

De vloot is een armada geworden.  Initiatyieven varen kris kras door en langs mekaar.  Het probleem werd : wildgroei en geen coördinatie. Bovendien bleef de gespecialiseerde bijscholing en opleiding uit, zeker voor de talloze vrijwilligers, die het dikwijls beter doen dan (mis)gevormde leerkrachten.

06-11-2007 om 08:56 geschreven door Jef De cuyper

120 Interkultureel
De titel "Interkulturele school komt er" D.S. 29.11.95 zou beter luiden "... is er" en zoals in het artikel en de studiedag gesteld in verschillende invullingen.
Zij heeft ook door de leerachterstand van migranten een kwalijke reputatie gekregen. De autochtonen zouden er wegblijven omdat het peil van het onderwijs zou zakken. De taalvaardigheid speelt daarin uiteraard een grote rol. Het model van "Beheersingsleren" van prof. W. Dijck kan hierin een oplossing bieden. Bovendien blijkt niemand te (willen) weten dat reeds in 1986 in Brussel een internationaal congres over didaktiek in plurilin­guistisch en pluricultureel verband gehouden werd.
In het volwassenenonderwijs talen aan anderstaligen biedt de multiculturele context een objectieve meerwaarde door de eigenheid van deze situatie : Nederlands vanaf het 0-niveau 100 % in het Nederlands. Dit moet uiteraard met een specifieke methode waarin multimedia op dit ogenblik de grenzen opengooit.
De situatie is er niet op verbeterd. Nederlandstalige scholen sloten reeds omdat zij enkel anderstalige leerlingen hadden. Door de “snel Belg wet” is het aantal allochtonen nog sterk toegenomen.
Er zijn wel lovenswaardige initiatieven genomen om de taalachterstand Nederlands weg te werken voor de leerlingen en voor de ouders. Zo vernam ik op straat, dat het AVC CVO Meise hierin meespeelt in Zellik. Over Strombeek weet ik het niet. En zelfs de voetbalclubs krijgen gratis een DVD met richtlijnen over het Nederlands taalgebruik in clubverband.
Hoe meer inspanningen er geleverd worden, hoe beter. Maar als ze hun doel maar niet voorbij schieten !

30-10-2007 om 09:32 geschreven door Jef De cuyper

119 In "Nieuwe lerarenopleiding verzwakt vakbekwaamheid" D.S. 28.11.95 ontbreekt de stem van de "afnemers" en de "levende producten" met name "de scholen" en "de studenten".
Ik heb in mijn aggregaat onthouden dat men beter spreekt van leerkrachten. Hierin zit het geloof in de kracht (inzet) en de mogelijkheden van de lesgever. Wat ook de opleiding wordt : daar staat en valt alles mee. De opleiding moet in de steeds sneller veranderende informatiemaatschappij twee uitersten bevatten. Een zeer algemene, maar fundamentele en up to date theorie zodat de leerkracht kan terugvallen op een veilige basis. En dat men eens ophoudt met de babelse spraakverwarring van terminologie ! Dan wordt alles eenvoudiger en doorzichtiger. Een tweede pool is het inoefenen van vaardigheden met de hedendaagse multimediale hulpmiddelen. De leerkrachten die dat geleerd hebben met zelfevaluatie voor de camera zijn witte raven.
Bovendien verandert alles zo snel dat de permanente bij-, her- en nascholing een must is. De minister heeft groot gelijk dat hij hierin zijn prioriteit legt. Wie dat zal betalen behoort tot een ander debat.
Onlangs werd een initiatief ingeschreven in het nieuwe decreet voor het volwassenenonderwijs. De scholen konden aansluiten bij een vormingscentrum. De V.U.B werkt samen met Erasmushogeschool en 5 CVO’s. Zo stond dat in D.S. van 26.1.2007 onder de titel “Onderwijs biedt gezamenlijke lerarenopleiding aan”.
De binding met de universiteit is op zich goed omwille van hun expertise. Wij hopen dat er plaats zal zijn voor functioneel taalonderwijs aan anderstaligen (vooral op het 0 – niveau).

23-10-2007 om 09:14 geschreven door Jef De cuyper

118 In "Taalwetgeving hindert onderwijs vreemde talen" D.S. 27.9.95 staat niet dat de voertaal van het onderwijs Nederlands is, ook in het onderwijs van andere talen. De voertaal hoort in het onderwijs van andere talen de andere taal te zijn. Dit is de realiteit in onze multiculturele maatschappij. Het is tevens de didactische hefboom om de resultaten op te krikken voor iedereen.
Er wordt ook weer in alle talen gezwegen over het 0-niveau en dat is toch essentieel. Als men het beschreven project wil doen slagen moet de andere taal vanaf het 0-niveau grondig geïntegreerd (in de didactische betekenis) worden.
Bevredigt het huidig talenonderwijs dan niet ?
"Diepe meertaligheid" wordt vanaf het 0-niveau gerealiseerd. Het probleem ligt daar.
Als men in de eindfase verder blind blijft uitgaan van de veronderstelling dat de studenten als ze in de universiteit komen perfect meertalig zijn, dan sluit men de ogen voor de realiteit. Onderzoek hierover was ontluisterend !
De sleutel voor de oplossing van dit probleem ligt in het grondig inoefenen van structu­ren in scenario’s, bij voorkeur via "het doen" d.w.z. conversatie uitsluitend in de andere taal. Als deze condities niet aanwezig zijn, kunnen interactieve talenpractica veel werk uitsparen.
Ondertussen is er weinig veranderd en werden de avsg-methodes afgevoerd. De interactieve inoefening vraagt te veel inspanningen van de leerkrachten in het A.A.AC.ZC-talenpracticum en die kiezen de gemakkelijkheidsoplossing. Een waardig alternatief heb ik helaas tot nu toe niet gezien!

16-10-2007 om 10:29 geschreven door Jef De cuyper

117  D.S. van 23.9.95 "Een brainstorm aan de borrel" over de nieuwe spelling roept bijkomende vragen op.
Waarom was de opdracht aan de samenstellers van het groene boekje niet ruimer ?  Kon men het onderscheid niet maken tussen literaire taal en functionele taal ?
In de hedendaagse multimedia-maatschappij dreigen de gebruikers - waar het uiteindelijk om gaat - de klos te worden. Functionele taal betekent eenvoud : visueel en auditief. De interactie tussen klank en schrift kan veel eenvoudiger. Het Nederlands met 26 karakters en 51 fonemen staat qua moeilijkheidsgraad bovenaan. Dit bewijst onze conservatieve en starre (zeg irreële) visie. In het functionele taalonderwijs aan anderstaligen in onze multiculturele samenleving, waar gesproken taal uitgangspunt en belangrijkste leerdoel is vanaf het 0-niveau, zou een pragmatische aanpak van spelling welkom zijn. Anders suggereer ik het omwille van het elitarisme zoals in het Tibetaans te doen met 2 totaal verschillende spellingen : één voor Jan met de pet en één voor de "intellectuelen".
Er is ondertussen niets ten goede veranderd.

09-10-2007 om 11:32 geschreven door Jef De cuyper