Aanleiding tot dit stukje is het feit dat de winter voor de deur staat, en veel mensen weer voor enkele maanden in een bedompte woonkamer zullen gaan leven.

Een raam openzetten is er immers niet meer bij! Al dat warmteverlies!

Wel, dat warmteverlies valt best mee als je goed snapt hoe warmte werkt! Als je dagelijks minstens een kwartier een raam openzet wordt je woning goed verlucht en is het warmteverlies eigenlijk verwaarloosbaar.

En nu gaan wenkbrauwen fronsen: "Oh ja? Waarom bibber ik dan als een raam openstaat?"

Wel, dat doe je inderdaad ZO LANG als dat raam openstaat. Van zodra het dicht gaat is het weer lekker warm alsof er niets is gebeurd, hoewel vele kubieke meters koude lucht zijn binnengekomen.

Hoe dat kan? Eenvoudig omdat lucht warmte of koude slechts heel kortstondig kan vasthouden! Lucht heeft daarvoor veel te weinig massa. De warmte die we in huis ervaren komt dan ook niet zozeer van de lucht zelf, maar van de muren, waaraan de verwarmde lucht van de radiatoren zijn warmte heeft afgegeven. Je moet het raam natuurlijk geen uren openlaten. Een kwartier is ruim voldoende.

Een beetje (alweer) beeldspraak kan dat demonstreren: verwarm een stenen bol met een diameter van pakweg 30 cm. Leg die bol daarna in de koude buitenlucht en het zal toch wel meer dan een uur duren alvorens hij helemaal de temperatuur van de buitenlucht heeft gekregen.

Breng eenzelfde hoeveelheid lucht, opgesloten in een ballonnetje, op dezelfde temperatuur en leg dié buiten. Binnen seconden zal de lucht in de ballon de buitentemperatuur overgenomen hebben! Er is dus massa nodig om warmte te behouden. En vermits de binnenkomende frisse lucht in een kamer bijna geen massa heeft, is het enige temperatuurgebonden effect ervan dat die lucht de warme muren een heel klein beetje zou kunnen afkoelen, maar dat is verwaarloosbaar in die grote massa van de muren en in het kwartier dat het venster openstaat.

Dit is zo weer een stukje boerenwijsheid dat ik ooit proefondervindelijk ondervond en me er grondig ging over documenteren. De aanleiding was een open haard die ik in huis had. En ik was er niet tevreden mee want hij was helemaal niet in staat de woonkamer te verwarmen! Dat leek me verspilde energie: warmte die ontsnapte langs de schouw en bovendien ook nog de warmte van die kamer mee naar buiten zuigt.

Ha! Dat zou ik eventjes gaan veranderen zie! En ik toog aan het werk met een stel buizen, een lasapparaat en een zelfgemaakte turbine. Van de buizen maakte ik een raster dat helemaal rond de vuurhaard liep. De onderkant fungeerde als rooster waarop de houtblokken lagen, langs boven moest de ontsnappende warmte rondom de buizen spelen. Onderaan werd de turbine aangesloten, bovenaan blies, voorwaar, gloeiend hete lucht de woonkamer
binnen. Eureka!

Helaas... het rendement verbeterde wel een beetje, maar als je aan die hete uitlaat voelde zou je verwachten dat de woonkamer binnen geen tijd een sauna zou worden. Niets was minder waar!

Ten einde raad trok ik naar de bib en sleepte alles mee naar huis wat ik vond over het fenomeen warmte. En vond de reden: lucht wordt eventjes warm en dan is het gedaan. En inderdaad, als ik mijn hand op een vijftigtal cm van de hete  luchtstroom hield, was die lucht al een pak afgekoeld.

De verwarming in een auto werkt trouwens op dezelfde manier, maar omdat de ruimte in een auto veel kleiner is, werkt het wél! Ook al omdat alle massa (zetels, carrosserie, mensen...) de warmte van de lucht opneemt en blijft uitstralen.

Later vond ik toch oplossingen om het maximaal rendement uit mijn houtblokken te halen, maar dat is weer een ander verhaal!

Dus mensen, laat het niet aan het hart komen. Gooi open die ramen en laat de frisse lucht maar eventjes binnen. Al was het maar vijf minuten. De energierekening zal er niet door verhogen. Je gezondheid wél!

Willy.