Schilderij van Di Cavalcanti India mulata  1934














Ik verlaat het appartement en loop andermaal richting Avenida Brigadeiro Luis Antonio, een lange weg die aan ene kant uitkomt op het middelpunt van de stad, de 3 kilometer lange Avenida Paulista. Banken en kapitaal, de rijkdom en overvloed, hoge gebouwen met daartussen in nog enkele oude panden waar vroeger de koffiebaronnen gehuisvest waren. Nu zijn deze ingenomen door o.a McDonalds, die zich bewust is van de markt.
 Hier is het financiële hart van Sâo Paulo, van Brazilië wel te verstaan, hier worden veel beslissingen genomen, want het zijn de bankiers die het geld controleren dat in Sâo Paulo rondgaat. Zij bepalen of er geld besteedt kan worden aan de bouw van huizen, publieke scholen, ziekenhuizen en voorzieningen zoals rioleringen. Zij bepalen de hoogte of verlaging van de leningen, zij zijn de rationele geldduivels die weten waar de honingdrank te vinden is. Dan zijn er de grote industriëlen die op de consumenten markt de prijzen bepalen, tevens de overheids-diensten, die de hoeveelheid en variëteit van de plaatsen bepalen waar de bevoorrading moet plaatsvinden. Dit zijn de notabelen die bepalen wat er economisch gaande is in de stad en staat van Sâo Paulo.
 Doch er is een andere vloek voor Brazilië, die van de bureaucratie, het ambtenaren systeem. Het lijkt onwaarschijnlijk, maar in Brazilië zijn méér dan 8 miljoen ambtenaren. Vaak hebben zij geen betekenis voor de samenleving. Ik meen te zeggen dat ze obstakels zijn in het bestuursapparaat. Zij drijven mensen tot waanzin. Er zijn gevallen bekent dat met steun van een corrupte burgemeester, imitatie apen als wethouders in de raad terecht komen. Meestal zijn dit mensen uit familie kring, of vrienden. Het is als een lunapark-systeem, een onbevreesd geknoei, zij die zich vasthouden aan de hoorns van de duivel. Allen vangen een fiks salaris en zijn niet bekwaam voor de functie, te onbetrouwbaar om de medemens te helpen. Erger is dat het ambtenaren systeem jaarlijks een slordig bedrag van 50 miljard euro uit de staatskas weet te plukken, zodat het jaarbudget zo goed als opgeslokt wordt. Daardoor is er géén ruimte voor de meer nodige zaken, zoals betere staatsziekenhuizen, openbare scholen en woningen. De papierwinkel van Brazilië is een grote fabriek geworden, zodat een stempel voor een document geld kost, evenals de lange weg, die de naam bureaucratie te boven gaat. Dit alles is in het voordeel van enkelingen, de hongerigen naar het kapitaal.

Op de Avenida Paulista is het rumoerig, en de goed geklede, naar Franse odeur ruikende vrouwen paraderen langs de arme donders met kunstbenen en tumors, langs stinkend verkeer en duizenden bussen. Voorbij het MASP, het kunstmuseum van de stad, waar ik ooit een bezoek bracht en werk zag van Velazquez tot Gaugin, van Hals tot Van Gogh en Renoir tot H. Bosch,  waar mensen met arrogante koppen langs de kunstwerken liepen, consternatie alom, want waren dit niet stuk voor stuk grote namen?
 Doch ze pasten uitstekend tussen de muren van dit enigermate log gebouw, waar ook werk van de Braziliaan Di Cavalcanti prijkte. Kunstwerken, maar ik dacht aan die straatkunstenaar in Rio die met zijn voeten schilderde, en ik dacht: wat ís kunst? Wie bepaald de waarde van ART? Hoe kan men 'kunst' eigenlijk definiëren, is het wel te plaatsen? Is de hoop stront van de straathond ook niet kunst als een  autodidact vol overgave er een lijstje omplaatst? Kunst is een vorm, tussen gevoel en uitdrukking, het persoonlijk van de mens vereenvoudigd in zíjn interpretatie.
 Verderop naast het gebouw staat een groep Umbandisten, aanhangers van genoemde Umbanda cultus, te zingen en trommelen, gekleed in witte gewaden met tulbanden. Sommige mannen lijken op travestieten met hun geschinkte gezichten en de zwarte vrouwen op Afrikaanse leidsvrouwen, of slavinnen van het hof, en de blanke op middeleeuwse diensters in ruime rokken. Ze vragen aandacht voor zendtijd op de televisie, want ieder wil zijn aandeel in de wereldstad, geen uitzondering zou ik denken, want hier, in het Chicago van Brazilië is alles nauw verbonden met macht.
 De intelligentie wordt bepaald door geld, en de werkers zijn de ploeterende ossen, de arbeidersbevolking met hun gepijnigde handen. Zonder hen is de wereld een zooitje, geloof mij, zonder de eeltige handen, kromme ruggen en zwetende hoofden, is de wereld een verloren paradijs voor de plutocraat!

wordt vervolgd...