Schilderij van Di Cavalcanti India mulata  1934














Ik verlaat het appartement en loop andermaal richting Avenida Brigadeiro Luis Antonio, een lange weg die aan ene kant uitkomt op het middelpunt van de stad, de 3 kilometer lange Avenida Paulista. Banken en kapitaal, de rijkdom en overvloed, hoge gebouwen met daartussen in nog enkele oude panden waar vroeger de koffiebaronnen gehuisvest waren. Nu zijn deze ingenomen door o.a McDonalds, die zich bewust is van de markt.
 Hier is het financiële hart van Sâo Paulo, van Brazilië wel te verstaan, hier worden veel beslissingen genomen, want het zijn de bankiers die het geld controleren dat in Sâo Paulo rondgaat. Zij bepalen of er geld besteedt kan worden aan de bouw van huizen, publieke scholen, ziekenhuizen en voorzieningen zoals rioleringen. Zij bepalen de hoogte of verlaging van de leningen, zij zijn de rationele geldduivels die weten waar de honingdrank te vinden is. Dan zijn er de grote industriëlen die op de consumenten markt de prijzen bepalen, tevens de overheids-diensten, die de hoeveelheid en variëteit van de plaatsen bepalen waar de bevoorrading moet plaatsvinden. Dit zijn de notabelen die bepalen wat er economisch gaande is in de stad en staat van Sâo Paulo.
 Doch er is een andere vloek voor Brazilië, die van de bureaucratie, het ambtenaren systeem. Het lijkt onwaarschijnlijk, maar in Brazilië zijn méér dan 8 miljoen ambtenaren. Vaak hebben zij geen betekenis voor de samenleving. Ik meen te zeggen dat ze obstakels zijn in het bestuursapparaat. Zij drijven mensen tot waanzin. Er zijn gevallen bekent dat met steun van een corrupte burgemeester, imitatie apen als wethouders in de raad terecht komen. Meestal zijn dit mensen uit familie kring, of vrienden. Het is als een lunapark-systeem, een onbevreesd geknoei, zij die zich vasthouden aan de hoorns van de duivel. Allen vangen een fiks salaris en zijn niet bekwaam voor de functie, te onbetrouwbaar om de medemens te helpen. Erger is dat het ambtenaren systeem jaarlijks een slordig bedrag van 50 miljard euro uit de staatskas weet te plukken, zodat het jaarbudget zo goed als opgeslokt wordt. Daardoor is er géén ruimte voor de meer nodige zaken, zoals betere staatsziekenhuizen, openbare scholen en woningen. De papierwinkel van Brazilië is een grote fabriek geworden, zodat een stempel voor een document geld kost, evenals de lange weg, die de naam bureaucratie te boven gaat. Dit alles is in het voordeel van enkelingen, de hongerigen naar het kapitaal.

Op de Avenida Paulista is het rumoerig, en de goed geklede, naar Franse odeur ruikende vrouwen paraderen langs de arme donders met kunstbenen en tumors, langs stinkend verkeer en duizenden bussen. Voorbij het MASP, het kunstmuseum van de stad, waar ik ooit een bezoek bracht en werk zag van Velazquez tot Gaugin, van Hals tot Van Gogh en Renoir tot H. Bosch,  waar mensen met arrogante koppen langs de kunstwerken liepen, consternatie alom, want waren dit niet stuk voor stuk grote namen?
 Doch ze pasten uitstekend tussen de muren van dit enigermate log gebouw, waar ook werk van de Braziliaan Di Cavalcanti prijkte. Kunstwerken, maar ik dacht aan die straatkunstenaar in Rio die met zijn voeten schilderde, en ik dacht: wat ís kunst? Wie bepaald de waarde van ART? Hoe kan men 'kunst' eigenlijk definiëren, is het wel te plaatsen? Is de hoop stront van de straathond ook niet kunst als een  autodidact vol overgave er een lijstje omplaatst? Kunst is een vorm, tussen gevoel en uitdrukking, het persoonlijk van de mens vereenvoudigd in zíjn interpretatie.
 Verderop naast het gebouw staat een groep Umbandisten, aanhangers van genoemde Umbanda cultus, te zingen en trommelen, gekleed in witte gewaden met tulbanden. Sommige mannen lijken op travestieten met hun geschinkte gezichten en de zwarte vrouwen op Afrikaanse leidsvrouwen, of slavinnen van het hof, en de blanke op middeleeuwse diensters in ruime rokken. Ze vragen aandacht voor zendtijd op de televisie, want ieder wil zijn aandeel in de wereldstad, geen uitzondering zou ik denken, want hier, in het Chicago van Brazilië is alles nauw verbonden met macht.
 De intelligentie wordt bepaald door geld, en de werkers zijn de ploeterende ossen, de arbeidersbevolking met hun gepijnigde handen. Zonder hen is de wereld een zooitje, geloof mij, zonder de eeltige handen, kromme ruggen en zwetende hoofden, is de wereld een verloren paradijs voor de plutocraat!

wordt vervolgd...

06-09-2008 om 00:00 geschreven door Storyteller

Wat is de toekomst voor de velen jongeren die nu op straat leven, in opvanghuizen, als er geen goede nazorg bestaat? Ze zullen in het systeem belanden van meer dan 100 jaar geleden: slavernij of gewongen arbeid, wat nu al op tamelijke grote schaal plaatsvindt in de Braziliaanse binnenlanden, op afgelegen fazenda's van grootgrondbezitters. Vaak met medeweten van de politie die corruptie niet schuwt, als het gaat om zwerfkinderen. Zo worden kinderen van nu, de moderne slaven van het toekomstige Brazilië.
 Ik put uit gegevens betreffende de tuchtschool van het FEBEM (stichting van de staat voor het welzijn van jongeren in Sâo Paulo, opgericht in 1976 en beschermd door de politiek ideologie van het toenmalig militaire systeem.). Er doen zich geregeld grote problemen voor, met rebellie en geweld, waarbij medegavangen de kelen worden doorgesneden, en de jongeren hun ongenoegen demonstreren in de tehuizen. Bij deze opstanden worden de overvolle gebouwen ontruimd en de jongeren over gebracht naar andere instellingen. Een affaire vond plaats eind 2003. Er moesten tijdelijk 250 jongeren overgeplaats worden van het complex van Franco da Rocha naar het internaat U15 en U12 van Tauapé, tot, volgens de directeur van de Da Rocha instelling, 5 deugdelijke gebouwen klaar waren. Bij aankomst in het internaat kregen de jongens geen lichamelijk onderzoek zoals de gewoonte was, zij werden de 'bandieten van Franco da Rocha' genoemd, verplicht over de grond te rollen, en tegelijkertijd te schreeuwen: 'hier in Tauapé liggen en rollen de mensen.'
Alle jongeren werden mishandeld en duidelijk waren de verwondigen te zien. Vervolgens werden ze in kamertjes gestopt zonder bedden en kleren, waar zij enkele dagen op de grond moesten blijven zitten en naar de muur staren. Het werd hun verboden te praten. Ook het luchten werd hen onthouden en bezoek niet toegestaan. Toen de moeders weer werden geoorloofd hun zonen te bezoeken, slechts 10 minuten onder zware bewaking, waren de jongens dik gekleed ondanks de warmte en werd hen verboden hun wonden te laten zien. Doch de moeders zagen dat hun kinderen flink waren toegetakeld, ze zagen bovendien wat hun was aangedaan. Maar de zogenaamde functionarissen noemden het 'bestuur' staatscontrole,en zeiden dat de jongens al in die toestand verkeerden toen zij in Da Rocha verlieten. Er werd een onderzoek ingesteld door het ECA, het instituut voor kinderen en jongeren. Deze organisatie hield toezicht op jeugdige gedetineerden en bezochten Tauapé op 22 januari 2004, maar de resultaten zullen hier niet vermeld kunnen worden wegens het ontbreken van verdere gegevens.
 Ik wil hiermee aanduiden, dat het systeem van gevangenissen, niet alleen jeugdinrichtingen, een chaos is, dat lijdt onder druk van het ontoerijkend systeem, van overvolle cellen en opstanden. Deze rebellies monden uit in bloedbladen, tegen bewakers, medegevangen en niet in het minst tegen zichzelf.

Ik kijk naar Nilo die zijn deegbroodje met vlees eet, ondertussen slurpend aan een glas 'guava' drank. Buiten draaft een zwarte Bahiaanse voorbij met tulband en witte rok, de dochter van moeder 'Oxum' ( in de umbanda cultus staat zij voor al het vrouwelijk handelen, ze is de godin van de riviren en wind), behangen met rode en blauwe kralen. Maar de man die zijn versierde kar trekt gevuld met karton en papier en op zijn hoofd een soort helm met hoorns is net zo toverachtig. Hij lacht en danst tussen het juk, terwijl muziek uit een kleine transistor komt. De clown van de straat, de optimist, en het doet mij goed dit te zien, de optimistische lachende man in de woestenij van Sâo Paulo, die gelukkig zijn last trekt.
 Ik verlaat het eethuisje en zie verderop een zwart meisje dansen voor een striptent. Sporadisch gekleed in pornografisch leer, uitstulpende borstjes en glimmende donkere benen. Het doet mannen stilstaan, zich omdraaien, en fluisteren. Ze heeft de lach die iets anders verraad dan het verkopen van kokosnoten. Iets verderop hebben mensen weer andere dingen aan hun hoofd en bekijken aanplakborden vol met vactures. De zwervers liggen te slapen onder de bomen in het park of langs het trottoir. Zij dulden alleen hún leven en misschien dromen zij over een ander leven, een reïncarnatie in de vorm van een roofvogel of intelligente rat. Zij zouden wel de resten van de McDonalds, Japanse, Duitse, Franse, Arabische, en Italiaanse eethuizen verorberen of desnoods paardevijgen vreten of struisvogeleieren, maar nooit deelnemen aan het kapitalistische geraas van het buitenlands imperialisme. En zou de dronkaard, die in een coma zijn roes uitslaapt onder het viaduct, onderhevig zijn aan een waardeloze droom of een visioen der narren? Zou hij weten dat zijn leven misschien beter is dan dat van de tiran, zij die een andere opinie hebben aangaande het leven? Wie veroordeeld wie? In Rio zei ooit een alcoholist tegen mij: 'God zal oordelen, mijn vriend, alleen God!'
 En ik zei hem nog niet alles in de handen van God te leggen, dat de mens ook zelfverantwoording moest dragen, waarop de man fel werd en antwoordde: 'God is de rechtvaardiging en ik wacht op zijn antwoord! Ik leef mijn leven en Hij stond toe dat ik hierin verviel, nu wacht ik op een teken!  Miscchien haalt hij mij ooit uit de rotzooi! Misschien -talvez- een woord dat de Braziliaan koestert, want het is omgeven met illusie. Was soms het hele leven niet één grote klucht? Werd bij de geboorte al niet bepaald welke richting de rivier stroomde?
Maar was het niet de Franse filosoof Sartre die zei: 'De mens is niets anders dan wat hij van zichzelf maakt. Dat is het eerste principe van het existentialisme.'
En wat maakt de mens van zichzelf? Is dat niet iets om over na te denken?
Via de Avenida Joâo slenter ik terug naar het centrum, langs trommelende hippies, henna tatoeëerders, hoertjes, popcornverkopers, met woorden duellerende zangers uit het noordoosten en levende standbeelden in de vorm van mythishie figuren, zilverachtig gegrimeerd, als hingen zij aan draden vanuit het paradijs. Langs de multi-culturele symbiose op weg naar de buurt Liberdade waar ik opnieuw japanners, Chinezen en Koreanen groet, allen Brazilianen. Ik koop 2 schoteltjes met Jacafruit,  waarvan de vruchten aan de boom tot 40 liko zwaar kunnen worden en gevuld zijn met zoet witgeel vruchtvlees, en loop langs de Umbanda moeder, die uitgebreid, als ging zij een groot diner beginnen aan een tafeltje zit met kaarten en schelpen. Ik groet de kaarsenverkoopsters, de vrouw met de manga's, sinasappelen, Papaya en bananen en loop de kerk binnen. Ik denk aan liefde, ruik de dampen van het kaarsvet dat door een imponerende metershoge schoorsteen de hemel bereikt. Ik zie  de mannen met rubberlaarzen die de ruimtes van het vet zuiveren en loop verder om te gaan rusten in Bella Vista, vijf hoog, tussen de afstammelingen van Italiaanse immigranten.
 Maar ik ben onrustig, neem een douche en kijk uit het raam van het appartement en bedenkt dat van bovenaf gezien lopende mensen overeenkomen met apen, zich voortbewegend met vreemde massieve bewegingen, looge figuren die over het asfalt schuiven. Net zoals de zwarte man die zijn oud karretje met kromme wielen voorttrekt, die géén koffie met likeurtje na heeft, die zijn handeltje voorttrekt langs de voorbij snellende auto's, zwaaiend van links naar rechts, af en toe bagage verliezend, het weer opraapt en verder zwalkt. Zou hij dronken zijn? Of misschien wel vermoeid door her eeuwige trekken van zijn wagentje? Het klein zwartwittte hondje dommeld tussen de dozen en papier, onwetend van het lot van zijn deelgenoot, van wie de bestemming onduidelijk is, en niet meer zo jong lijkt; hij heeft geleefd, overleefd, zou hij zijn roeping gemist hebben, of wás dit zijn roeping? Alleen om de plutocraat een beeld te geven dat de vooruitgang van de wereldstad maar schijn is? Voor sommigen!

wordt vervolgd...

02-09-2008 om 00:00 geschreven door Storyteller

Straatjongeren in Sâo Paulo






Via de grote avenida Ipiranga kom ik bij het plein van de Republiek, waar schilders, hippies en muziekanten te vinden zijn, waar de schaduw van bomen een welkome plek aangeeft, dit is in de nachtelijke uren een slaapplaats voor eenzame zielen. Nu was er een protestmars gaande tegen dierenproeven, het misbruik van de farmaceutische industrie, het was dierenmishandeling en hoogverraad, klomk het uit de luidspeaker op de wagen. En ik zag honderden mensen met hun honden van uiteenlopende rassen: duitse herders, doberman pinchers, bouviers, deense doggen en poedelhondjes met strikjes die werden gestreeld door een travestiet. Straathonden zijn in de minderheid, zij hebben geen baas, ze zijn de afvalvreters van de stad, de mengelingen van allerlij soorten, zoals een buldog op herderspoten, of een elipsvormige teef met korte pootjes en hangende tepels.
 De trotse paarden van de politie proesten nerveus, maar zijn verdoemd tot de woestenij van Sâo Paulo, de hoefijzers zijn goed geslagen, om het grimmige verharde wegdek te trotseren, waar af en toe vuurspetters te zien zijn. Hun voorouders hadden Arabisch of Perzich bloed, Pinzgauer of Norisch, vrienden van ridders, tertaren en zigeuners. De Mustangs en Tarpans draafden ooit over de uitgestrekte vlaktes en steppen van Amerika en Azië.
 Levensgezel van cowboys, Indianen, Klamukken en Boerjeten. Zij trokken huifkarren en brachten reizigers over bergen, naar ondenkbare plekken. Andere rassen zwoegden op de velden en dansten zelfs in de arena's. Hier in Sâo Paulo worden ze gebruikt als stadspaarden van de politie. Woestijnpaarden. Ik zou moeten huilen. In gedachten verzonken loop ik richting avenida Sâo Joâo waar ik een broodje eet in een snackbar alwaar de kleine Nilo me aanspreekt. Hij heeft honger en dorst. Hij zegt elf jaar te zijn, een magere negerjongen, weggelopen van huis ergens in een voorbuurt van de stad. Nu zwerft hij al acht maanden door de straten van het centrum, hij wil niet meer terug naar huis, daar zijn vader hem zal vermoorden, dus kiest hij voor de straat.
 'Mijn vader is een beest,' zegt hij nogal achteloos. 'Drinkt de hele dag, slaat mijn moeder en verkracht mijn oudere zusjes geregeld.'
Neen, terug naar huis wil hij niet meer: ' Als ik een pistool had zou ik hem vermoorden!' Hij kijkt mij vastberaden aan. Ik geloof hem.
 Soms leeft hij met enkle andere jongeren samen en vormen een groepje. Zij slapen in portieken en roven om te overleven. Waarschuwingen om op te letten voor de politie, vat hij nogal koeltjes op en heeft al zijn aandacht gevestigd op het eetbare in zijn hand.
 Informatie bevestigd dat 1 op de 20 kinderen in grote steden zoals Sâo Paulo of Rio op straat leven gescheiden van hun ouders. Zij weten door handigheid vaak te overleven en uit de handen van politie te blijven, maar soms is de wet hen te slim af en komen ze terecht in bewaarhuizen. Gevaarlijke corrupte instellingen waar menselijkheid ver te zoeken is. Afgesloten ruimtes waar sadistische toezichthouders martelen. Dit zijn vaak mannen die de militaire dictatuur doorstaan hebben en weer jongeren opleiden tot deze baarbaarse baantjes, die vaak grenzen aan het sadisme. De situatie betreffende het jongerenbeleid is zorgwekkend. Zwart zijn en jong betekent een onzekere toekomst. In de orfenato's, weeshuizen, die kinderen weten te bereiken, opvangen en behoeden tegen verdere ondergang, blijkt dat 90% van de kinderen zwart is. Dit geld tevens in de criminaliteit. Het gaat zo ver dat sommigen denken, dat een klein zwart kind, per definitie als gevaarlijk kan worden bestempeld.

wordt vervolgd...

01-09-2008 om 00:00 geschreven door Storyteller