Dom Helder Camarã (1909-1999) 'rode bisschop'
Volgens Chico Mendes was er een redelijke verstandhouding met de kerk, maar er was ook een groot gat, een vaak niet te overbruggen dal. Botsingen waren dan ook niet uitgesloten, doch in die tijd verbeterde zich de houding met de kerk gestadig. Soms is de kerk te conservatief, terughoudend en angstig voor de wijzende vinger van een desolate bisschop. Goede contacten hadden de rubbertappers met de kerk van Caruari langs de Juruá, daar waar toen in die tijd de Nederlandse pater Jan Derickx werkzaam was, hij die inzicht had en streed vóór het volk. Maar veelal waren kerkleiders goede vrienden van de kapitalisten en grootgrondbezitters.
Brazilië is het grootste katholieke land ter wereld, en nergens vindt men zoveel paters, nonnen en bisschoppen. Maar... ze zijn vaak te besluitenloos, vooral in de militaire dictatuur-tijd toen de onderdrukking van het gewone volk voorop stond. Mijn oom Pater Thomas Pieters kon er over meepraten toen hij ooit tot de orde geroepen werd door de sociale politie, lees D.o.p.s, daar hij contacten onderhield met vermeende communisten. Doch de linkse vleugel van de Braziliaanse kerk was al actief vóór de staatsgreep van 1964 en kwan openlijk op voor de armen en onderdrukten. Vele priesters werden gemarteld en vermoord in naam van het regime! Anderen verbannen... God keek toe... of liet hij hun de 'martelaren' zijn van Brazilië? In Amazonas was het niet anders, de revolutie moest gebroken worden, maar de eenzame priester vocht als een verlorenen in het groene woud, voor de rubbertapper, caboclo, Indiaan, de mens langs de huilende rivier...
De nieuwe kerkgemeenschappen zijn nog steeds in opkomst. Grote, vaak, commerciële kerken, die schreeuwend de mensenziel weten te manipuleren, want het vertrouwen in de katholieke kerk is slapjes, men moet zich opener opstellen tegenover de mens die hulp nodig heeft, geestelijke, maar ook fysieke. Daarom wenden zich ook velen tot hun Afrikaanse oorsprong, daar waar de geesten de 'orixas' spreken en raad geven. Geloof? Het is een zwaar onderwerp en ieder zal zich moeten realizeren dat 'zijn' geloof 'uniek is. Of het is tegenover een symbolish beeld, boom, vogel, rivier of het abstracte... het ontastbare, het gevoel dat de mens in zich draagt... Doch men zal het nooit mogen 'misbruiken', aanwenden als een wapen voor onderdrukking...
In de tijd van de militaire depressie werd de rode bisschop van Recife, Dom Helder Cãmara ter verantwoording geroepen bij de 'papa'' (paus) te Rome, hij moest zich wat terughoudender opstellen, maar het was hij die ooit zei: '... waarom noemen me ze mij een heilige als ik de armen help... maar een communist als ik vraag waarom ze eigenlijk arm zijn?"
Wayn
|