Orlando omhelst een Txi"kão (Ikpeng) Indian, in 1967





.... Deze groep zijn de Kamaiurá en Kaiabi (familie Tupi-Guarani); Juruna (taalstam Tupi); Aweti (taalstam Tupi); Mehinako, Wauja en Yawalapiti (familie Aruak); Kalapalo, Ikpeng, Kuikuro, Matipu en Nahukwá (familie Karib); Suyá (familie Jê); Trumai (geisoleerde taal). Volgens de 'site Povos Indígenas no Brasil, van het 'Sociaal-milieu Instituut' (ISA), leven er meer dan 4.000 Indianen in de Xingu regio, (gegevens 2002).
 
Toen de broers Villas Bôas arriveerden in het noorden van de staat Mato Grosso, waren de Indianen die een deel van centraal Brazilië bewoonden gedecimeerd door diverse ziekten zoals griep, dysenterie en uitbraken van epidemieën, dit door de interventie van blanken in hun gebied sinds de 19de eeuw. Toen de broers zich geconfronteerd zagen met deze situatie besloten ze een campagne te starten voor behoud van de stammen, welke voor tientallen jaren doorging, volgens een een 'protectief-model'. De broers overtroffen het officiële doel van de federale expeditie. Ik het boek A Marcha para o Oeste - A epopeia da expediçâo Roncador-Xingu, (De mars naar het westen- Een epos van de Roncador-Xingu expeditie) geschreven door Orlando en Claudio, de broers beschrijven hoe het eerste contact van de blanke Sertanistas werd gelegd met de Xavante Indianen. Dit gebeurde op 25 juli 1945. Volgens hun, was die context tamelijk onvriendelijk, omdat leden van de expeditie schoten afvuurden in de lucht, hetgeen een reactie veroorzaakte bij de Xavantes, maar er vieln geen slachtoffers.
Ze ontmoeten meer etnische groepen als de sertanistas verder het bos in gaan, allereerst  de Kalapalo stam, in de regio van de Kuluene rivier, een zijrivier van de Xingu.  In maart 1948 werd de expeditie opgeheven door de regering van Vargas, doch de Villas Bôas broers hadden op dit moment al de nominatie ontvangen als afgezanten van de SPI (Stichting ter protectie van de indianen) van de boven-Xingu, door Marechal Cândido Rondon (grondlegger van de Indianen pacificatie, noot Wayn). De broers begonnen een nieuwe onderneming met de expeditie Xingu-Tapajós, toen ze contact wisten te maken met de Juruna Indianen. In deze periode, voegde zich de Oekrainiër Noel Nutels (1913-1973), een wetenschapper bij de groep. Tenzelfde tijd, begonnen de eerste ideeën om het park te verwezelijken werkelijkheid te worden, door de sertanistas met steun van de brigadier Raymundo Vasconcelos Aboim (1898-1990) en de antropoloog Eduardo Galvâo.

UM PARQUE PARA OS INDIOS
Een belangrijk  punt voor de conceptie van het park kwam in 1952. Dit jaar, presenteerden Orlando Villas Bôas, de antropoloog Darcy Ribeiro, Heloísa Alberto Torres (1895-1977) en brigadier Raymundo Vasconcellos Aboim, een voorontwerp van de wet aan de vice-president in die tijd, Café Filho, om het Xingu-park te creëren, met steun van Marechal Rondom. Het voorstel van het project gebeurde op 19 april 1961, door het federale decreet n0 50.455, gesancioneerd door president Jânio Quadros. Hetzelfde jaar overleed Leonardo, de jongste van de Villas Bôas broers aan hartproblemen. De uitdagingen voor de oprichting van het park waren velen, te beginnen met de afmetingen van het grondgebied en de diversiteit van de verschillende taalkundige stammen, reeds omschreven als Aruak, Jê, Karib en Tupi.
                    Het land werd afgebakend voor een uitgestrektheid van land en rivieren, met de Xingu rivier als voornaamste. Het gebied is 27 duizend km2 en is gelokaliseerd in de noord-oostelijke regio van de staat Mato Grosso. Het gebied toont een rijke bio-diversiteit, met een vegatatie die reikt tot aan het Amazone regenwoud. De demarcatielijn reikt tot een gedeelte van de gemeemnten Canarana, Paranatinga, Sâo Felix de Araguaia, Sâo José do Xingu, Gaúcha do Norte, Feliz Natal, Querência, Uniâo do Sul, Nova Ubiratâ en Marcelândia.
Vanwege de bijzondere geografie is het grongebied verdeeld in een hoog, midden en laag Xingu, in de richting van zuid naar noord. Met de opzet van het park, kwamen sommige stammen nader tot elkaar en er onstond een rassenvermenging. Maar andere volken, op hun beurt, hadden weinig contact, door de afstanden en de diversiteit van taalstammen. Orlando en Claudio werden benoemd tot de eerste leiders van het park, die tevens onder bevoegdheid viel van SPI, het nationale museum in Rio, het instituut Oswaldo Cruz, en andere organasaties.
             De Villas Bôas bevorderde de toetreding van enkel etnishe groepen tot het park, 'zodat ze beschermd zouden zijn in dit gebied'. Volgens de de 'site van de Indiaanse volken van Brazilië' gebeurde dit met de Kaiabi, Ikpeng en Tapayuna, die werden getransformeerd naar het noorden.
Twee andere volken, Tapayuna en Paraná ( van de familietaalgroep Jê) traden ook in contact met de Villas Bôas broers en werden in het park ondergebracht tijdens het deccenium 1960, doch enkele jaren later besloten zij weer te vertrekken. In het geval van de Paraná, bereikten ze de bevestiging van hun oud terrotorium in Paraná. In 1987 waren de Tapayuna al vertrokken naar de dorpen Metyktire en Kremoro, van het Metyktire volk, op het reservaat Capoto/Jarina.

DE INDIAANSE STRIJD GAAT DOOR
Tientallen jaren verstreken en de 14 etnische goepen in het Xingu park, beschermd voor te overleven, worden momenteel geconfronteerd met een voortdurende strijd om het behoud van cultureel erfgoed en eigen natuurlijke omgeving. De nieuwe generatie van velen stammen hebben de blanken cultuur al aanvaard, met tweetalig onderwijs en kleding van de blanken in de dorpen. Hierdoor, vrezen de ouderen dat de wortels van hun voorouders verloren gaan. De strijd om te overleven en ruimte gaat eveneens door, mede door de druk van de grootgrondbezitters met de uitbreiding van agri-cultuur - speciaal soja en de winning van rubber en hout, dit rond het park verhandeld wordt. De constructie van waterkrachtcentrales in rivieren die uitmonden in de Xingu is te meer een bedreiging met het oogpunt op milieu en zeker de duurzaamheid van de Indiaanse mensen.
Volgens de site Povos Indígenas no Brasil, is de roofzuchtige bezetting zorgwekkend. De soja cultuur is een van de meest gevaarlijke die vordert in de richting van het park. Een ander voorzichtigheid met betrekking tot behoud van het park betreft de autowegen Cuiabá-Santarém (BR-163) en de BR-158, die in de buurt van het Xingu-park circuleren.

wordt vervolgd door 'EEN LEVEN GEWIJD AAN DE INDIANEN' over de broers Villas Bôas

bijlagen: Darcy Ribeiro
                 Een jonge Marechal Rondon
                 Dokter en Indiankenner Noel Nutels, met aan zijn zijde Marina Villas Bôas, de weduwe van Orlando, links Ikpeng vrouw 1968


In 1973 bracht Orlando Villas Bôas het boek 'Xingu: Os Indios, Seus mitos' uit.
In de 2008 vertaalde ik alleen de mythes, van het boek, in het Nederlands en gaf dit uit in  boekvorm.
Voor meer info hierover zie linkerbalk - boven

Links boven in de balk vindt u VIDEOS OVER DE KUIKURO stam en HUN CULTUUR - XINGU 
Data 10-01-2010 globo rural