In 1984 reisde  reporter Washington Novaes, van de Sâo Paulo Tv Cultura,  naar Mato Grosso en maakte aldaar de documentaire XINGU- A TERRA MÁGICA, over de Indianen en hun cultuur. Buiten de video resulteerde dit in het boek Xingu- Uma flecha no coraçâo (Xingu- een pijl in het hart). In de tekst zegt Novaes dat zijn toenadering tot de stammen van de Xingu begon in 1980, toen hij ter plaatste was om een programma te maken voor de REDE Globo tv. Het idee was om te laten zien hoe het leven was in het park Xingu, waar zich onder de Indianen geen hart en vaatziektes voordeden. "Er was geen overgewicht, alcoholisme, lichamelijk inactiviteit, en gebruikte geen zout met natriumchloride, dus de indianen waren gezond,'' zegt Novaes. Na de jaren 1980 bleef Novaes het park bezoeken en noteerde de veranderingen: "Momenteel, de heeft de Xingu te maken met problemen van buitenaf, maar ook van binnen," bevestigd hij. Volgens Novaes heeft de Xingu te maken met de opmars van de landbouw. "Het park is een eiland omgeven door weidenland en de soja-cultuur, hetgeen velen problemen veroorzaken, buiten het feit van de periodieke invasies van houtkappers en goudzoekers."
                  Novaes verklaart dat de rivieren die de Xingu vormen buiten het park ontstaan, en lood en bestrijdingsmiddelen in het millieu brengen, en sedimentatie, hetgeen een verhoogde temperatuur teweeg brengt en schade tot de belangrijkste voedingsbron, de vis. "Tevens worden er waterkracht centrales gebouwd in de belanrijkste rivieren in het Xingu gebied. Volgens specialisten, kunnen de vissen niet meer de rivier opkomen en in sommige waterkracht centrales, zoals die van de Kuluene rivier, zal het reservoir een gebied doen overstromen, dit belangrijks voor de lokale cultuur, " verklaart Novaes.
                        In de Xingu werden wegen geopend om het gemakkelijker te maken voor het verkeer tussen de dorpen en steden in de buurt van het park. "Deze situatie heeft het contact met de blanke cultuur intensiefer gemaakt. Dat heeft verschillende consequenties, op de eerste plaats de jongeren, die deze cultuur bezien, ze willen de blanken hun kleding hebben, DVD'S, opname apparatuur, en de Forro (muziekstijl uit het noordoosten) dansen. Daarom maken ze handwerk, zoals armbanden, halskettingen en hangmatten, om ten slotte te verkopen en geld te verkrijgen om dit alles te consumeren, " zegt Novaes. Maar het probleem is, volgens de journalist, dat de jonge Xingunezen geen interesse hebben om de agri-cultuur te verdedigen en verder verliezen ze de interesse voor hun tradities. "In bijn alle dorpen is er geen enkel die 'Pajé' (sjamaan) wil zijn, omdat het een lange weg is vol van opofferingen," zegt hij. De Pajé is de intermediar van de menselijke wereld met de wereld der geesten. "Als er dit niet meer is, zullen de culturen verdwijnen. Alles in hun leven heeft deze relatie. Ieder boom heeft een geest en alle dansen en liederen zijn in dit universum. De cultuur wordt vanuit deze hoek bedreigd, net als de sociale en politieke organisatie, " bevestigd Novaes. Volgens de journalist, ziet de blanke maarschappij de Indianen door hetgeen zij niet hebben en zij niet de waarde van die cultuur kan herkennen. "Op een legale manier  hebben ze geen afgevaardiging van macht. Diegene die meer weet en meer ervaring heeft, wordt het meest gerespecteerd. Ieder is vrij en ze hebben hun grenzen, in de vrijheid van de ander. Dit is een buitengewoon voorrecht," zegt hij. "Zij weten hun eigen huis te bouwen, het land te bewerken, jagen, ambachten en het vastellen van de soorten der natuur.  Wanneer Brazilië de helderheid van geest had, zou ze het park transformeren in een historisch en cultureel erfgoed, en ecologische aspecten voor de mensheid.  Milieu gezien is de Xingu een eiland vol van biodiversiteit," zegt Novaes. Over het werk van de broers Villas-Bôas zegt de journalist: " Er waren velen die bekritiseerden dat de broers verschillende etnische groepen samen brachten, maar in hún tijd kon niemand anders dit beter doen. Vele stammen zouden nu zijn uitgeroeid, zoals de Paranás, die toen werden overgeplaats binnen het Xingu park (nu hebben zij een eigen reservaat)."
In 2007, nam Novaes een nieuwe documentaire op in het park: "XINGU- A TERRA AMEAÇADA (Xingu- Een bedreigd land), welke de werkelijkheid laat zien van het huidige Xingu.

Einde van de verhandeling over het XINGU gebied en de VILLAS-BÔAS gebroeders
vertaling Wayn Pieters

        
Washington Novaes bereidt zich voor om de documentaire XINGU-A TERRA AMEAÇADA, IN 2007 op te nemen