De botsing van loodionen in de 27 kilometer lange tunnel, 100 meter onder de Frans-Zwitserse grens, heeft het bewijs geleverd dat er quark-gluonplasma is geweest juist na de geweldige ontploffing die naar de meest gangbare theorie de kosmos heeft doen ontstaan.

Twee experimenten hebben de eerste rechtstreekse observatie toegelaten van het fenomeen van 'jet quenching'. In de plaats van het ontstaan van paren quarks die min of meer symmetrisch zijn, werd er één volkomen 'versmacht'.

Dit versmachten van een jet betekent dat er heel krachtige interacties zijn tussen de quark en zeer hete materie", legt kernfysicus Daniel Fournier van het CERN uit. "Dit komt overeen met een nieuwe toestand van de materie, het quark-gluonplasma waarvan men nu een bewijs van bestaan heeft."

Wetenschappers vermoedden al lang dat het universum een microseconde na de oerknal een toestand van gigantisch quark-gluonplasma heeft doorgemaakt.

De botsingen van loodionen zijn begonnen op 5 november en duren tot 6 december. Bij de botsingen in de cyclotron zijn temperaturen ontstaan die 100.000 keer hoger zijn dan in de kern van de zon, zegt woordvoerder Jürgen Schukraft van het Alice-experiment. Bij dergelijke temperaturen smelt materie. (ats/sam)