Klik en stem
Bestblogs
Dank U

Afkoeling hersenweefsel gaat aanvallen tegen

Epilepsie-aanvallen zijn niet alleen vervelend, ze zijn ook potentieel levensbedreigend. Medicatie kan de meeste mensen helpen de aanvallen minder erg te maken. Maar sommige mensen worden niet geholpen door medicatie. Voor hen staat er een mogelijke oplossing voor de deur: het hersengebied dat de aanvallen aanstuurt, afkoelen. Vooral mensen met focale epilepsie zouden baat hebben bij de behandeling.

Aanval voor verhitting

De aanvallen worden veroorzaakt door een soort oververhitting van de neuronen in een klein stukje van het brein. Studies van professor Steven Rothman bij rattenweefsel tonen aan dat 'gematigde' afkoeling, van 37 tot 22 graden Celcius, de kans op een aanval volledig wegneemt.

Bovendien ondervinden de hersencellen geen schade van de koudere temperaturen. Een heel verschil met hersencellen die opwarmen: een halve graad extra is al voldoende om schade toe te brengen.

Chip

De afkoeling van de hersencellen bewerkstelligt Rothman met een soort chip van een vierkante centimeter. Ze plaatsen die op het oververhitte weefsel, en de chip onttrekt er de warmte aan.

Het enige probleem is nog waar de warmte naartoe moet. Ze kan niet zomaar terug aan de omgeving (in dit geval: ander hersenweefsel) worden afgestaan gezien de kans op schade. Een oplossing is om de chip dicht tegen het hersenoppervlak in te planten, waardoor de warmte kan afgevoerd worden via de haarvaten.

Als de chip naar behoren werkt, zal hij ervoor zorgen dat aanvallen niet meer plaatsvinden, terwijl de patiënt er niets van merkt.

Waarom?

Waarom werkt afkoelen zo goed? Een 'kouder' metabolisme vertraagt alles, waardoor er minder zuurstof nodig is en de kans op infecties afneemt.

Andere systemen

Rothman is niet de enige wetenschapper die zoekt naar oplossingen om weefsel af te koelen. Huan Wang (University of Illinois) test een soort helm om slachtoffers van een beroerte te helpen. Hierbij wordt het hersenweefsel afgekoeld met koud water. Ook in Japan wordt een soort afkoelhelm getest.

In Texas experimenteren wetenschappers dan weer met een soort buisje in het getroffen hersengebied, waardoor afgekoelde saline stroomt voor tien minuten. Dit koelt de neuronen voldoende af om infecties en dood van de cellen voor 48 uur uit te stellen. D techniek zal dit jaar nog voor het eerst op patiënten met aanvallen worden uitgetest.

Tot slot is er nog het research-team aan de universiteit van Portsmouth. Zij testen een systeem dat weefsel koel houdt tijdens een neurochirurgische ingreep. Dat zou de pijn tijdens het snijden en naaien moeten verminderen.

Facebook start eigen e-maildienst '@facebook.com'

Facebook-CEO Mark Zuckerberg.

Facebook is van plan om maandag een nieuwe e-maildienst aan te kondigen, die Gmail, Yahoo mail en Hotmail naar de kroon wil steken. Dat meldt De Morgen.

De nieuwe dienst van de sociale netwerksite moet het voor de 500 miljoen Facebook-gebruikers mogelijk maken om '@facebook.com' adressen te gebruiken en zal ook geïntegreerd worden in Microsoft's recentelijk geïntroduceerde Office onlinediensten. (afp/adb)

Revolutionair bestralingstoestel kan gezond weefsel sparen

De dienst Universitaire Radiotherapie Antwerpen, een samenwerking tussen het UZA en ZNA, installeert deze week een nieuw bestralingstoestel, dat gezonde weefsels bij de behandeling kan sparen. Het is wereldwijd het eerste toestel van dit type dat in gebruik wordt gesteld.

Het toestel is uniek omdat het beeldvorming door een CT-scan combineert met bestraling door een bron die om de patiënt draait en waarvan de stralingsintensiteit uiterst nauwkeurig wordt afgestemd. Gezonde weefsels worden zo gespaard en tumoren krijgen hogere dosissen. Hierdoor is de genezingskans groter.

Het nieuwe toestel, de TomoHD, werd ontwikkeld door TomoTherapy, een Amerikaans bedrijf dat geavanceerde bestralingstoestellen produceert. Het toestel zal in de eerste plaats gebruikt worden om hoofd- en halstumoren te behandelen. Ook patiënten met bijvoorbeeld long- en pancreastumoren zullen gebaat zijn bij het nieuwe bestralingssysteem.

Patiënten met borstkanker kunnen via een vaste hoek bestraald worden, waardoor het borstweefsel aan de andere (gezonde) kant gespaard kan blijven van bestraling.

Kortere duur

Een bijkomend voordeel is dat met dit systeem meerdere letsels in één behandeling kunnen worden bestraald. Hierdoor wordt de behandelingstijd korter. Gemiddeld duurt een dergelijke behandeling nu slechts enkele minuten.

Vanaf december zullen de eerste patiënten met dit toestel behandeld.

Vissen hebben overstromingen nodig voor voortplanting

Riviervissen hebben overstromingen van rivieren nodig om zich te kunnen voortplanten. Het ingrijpen van de mens in de rivierloop bedreigt echter het voortbestaan van die soorten vis, concludeert Konrad Gorski in zijn promotieonderzoek aan de Nederlandse Wageningen Universiteit.

Volgens de onderzoeker zwemmen vissen in riviervlakten zodra die overstromen door regenval en smeltwater, wat meestal gebeurt in het voorjaar. Daar paaien de vissen en groeit de jonge vis op. Het tijdstip en de duur van de overstroming van die gebieden blijken cruciaal te zijn voor de mogelijkheid voor vissen om zich voort te planten, toont Gorski aan.

Door de invloed van de mens zijn er in 90 procent van de riviervlakten in de wereld geen natuurlijke overloopgebieden meer, besluit de onderzoeker. (belga/sam)

"Nederlandse gemeente krijgt Marsbasis"

De Pathfinder van Nasa, hier aan het werk op Mars.

Er zijn concrete plannen voor een 'Mars Dome' in de Nederlandse gemeente Noordwijk. Ruimtevaartorganisatie Estec wil er zelf nog niets over kwijt, maar er is al een plek waar karretjes kunnen worden uitgetest op een 'Marsachtige' ondergrond. Dat zegt wethouder Leendert de Lange in het Leidsch Dagblad.

Nog geen bouwvergunning

De Europese ruimtevaartorganisatie ESA, waarvan het Noordwijkse Estec het hoofdkantoor is, werkt sinds vorig jaar oktober samen met de Amerikaanse NASA.

Een bouwvergunning voor een 'Mars Dome' is nog niet aangevraagd. (ad/tw)

Toestel zegt terminale patiënt hoe lang hij nog leeft

Wetenschappers hebben een systeem ontwikkeld dat terminale kankerpatiënten vertelt hoe lang ze nog te leven hebben. De onderzoekers bestudeerden daarvoor 1.000 terminale patiënten.

Het computermodel houdt rekening met factoren zoals ademhaling, polsslag, gewichtverlies en aantal bloedcellen, en de ontwerpers hopen het beschikbaar te maken in een klein draagbaar toestel.

Plannen

De technologie laat gebruikers toe de laatste fases van hun leven te plannen, en tijd vrij te maken voor zaken als reizen, het maken van een testament en het nemen van afscheid van geliefden. Artsen hebben het immers soms moeilijk om patiënten te vertellen hoe lang ze nog te leven hebben, meldt de Daily Mail. Bij sommige mensen vordert de kanker namelijk sneller dan bij andere. "Artsen komen wel voor de dag met een soort van schatting, maar dat is enkel gebaseerd op ervaringen met eerdere gevallen," zegt professor Chris Todd van de Universiteit van Manchester. "Dat is niet verschrikkelijk accuraat."

Verzorging
De techniek werd ontwikkeld door onderzoekers van het Londense St George Hospital en de universiteit van Manchester. Ze hopen dat het systeem zal worden gebruikt door artsen en verplegers in consultatieruimtes en bij patiënten thuis. "De techniek zou patiënten ook helpen om te beslissen wanneer en of ze naar het ziekenhuis moeten, of thuis verzorging nodig hebben. We zeggen niet dat iedereen moet weten hoeveel tijd ze nog hebben, maar het kan heel handig zijn indien ze het laatste deel van hun leven willen plannen. Indien we accurater knunen zijn, kan dat mensen zeker helpen beslissingen te nemen."

Thuis sterven

De methode kan ook meer mensen toelaten thuis te sterven, omdat ze tijdig thuisverzorging kunnen regelen. In Groot-Brittannië overlijdt slechts een of vijf patiënten thuis, hoewel bijna twee derde dat wel wil. Gesprekken over palliatieve zorg worden vaak uitgesteld tot het ta laat is, zegt Mike Hobday van Macmillan Cancer Support. (sam)

Alles om atoombom te maken gewoon op de markt te koop

18 gram hoogverrijkt uranium, in een pakje sigaretten met de trein gesmokkeld.

"Russisch leger bewaakt aardappelen beter dan uranium om bommen mee te maken"

Hoogverrijkt uranium, van het soort dat je nodig hebt om zelf een atoombom te maken, is gewoon te koop op de zwarte markt in ondermeer Georgië. Het wordt gestolen in Russische kerncentrales of uit het Russisch nucleair arsenaal. De Britse krant The Guardian kon bewijs daarvan inkijken. Niemand blijkt overigens te weten (of wil althans vertellen) hoeveel van de naar schatting 700 ton highly enriched uranium (HEU) dat in Russische faciliteiten opgeslagen zou moeten zijn ondertussen gestolen is.

Moeilijk om het te stelen is het blijkbaar niet: in één geval knipte een officier met een tang gewoon een hangslot stuk van een militaire basis, wandelde naar binnen, vulde ongestoord zijn rugzak met verrijkt uranium en wandelde naar buiten. "Het Russisch leger bewaakt z'n aardappelen beter dan zijn verrijkt uranium", concludeerden de speurders.

Melkboer

The Guardian werd getipt door Georgische speurders. Die onderzoeken momenteel een zaak waarbij een voormalige 63-jarige melkboer (Sumbat Tonoyan) met een gokverslaving en een 59-jarige prof natuurkunde (Hrant Ohanyan) op 11 maart een staal hoogverrijkt uranium aanboden in een Georgisch hotel. Ze dachten dat de koper een extreme Islamistische groepering was, maar in werkelijkheid was het een undercover-agent. De smokkelroute liep via Armenië vertelden de twee aan de agent, en het staal (89.4 % verrijkt en perfect bruikbaar om een bom mee te maken) was maar een voorsmaakje: als het goed werd bevonden kon voor veel meer worden gezorgd.

Het binnensmokkelen was een eitje volgens de twee. Ze had een met lood afgewerkte sigarettendoosje gebruikt en gewoon de trein genomen van Yerevan naar Tbilisi. De door de Amerikanen gefinancierde stralingssensors aan de grens hadden niets geregistreerd.

Raadsel

De Georgische president, Mikheil Saakashvili, informeerde de andere staatshoofden die aanwezig waren op de nucleaire top in april in Washington van de zaak. Daar werd beslist de zaak geheim te houden. De informatie die Georgische speurders nu hebben gelekt aan The Guardian suggereert dat de essentiële ingrediënten om een atoombom te maken allemaal makkelijk verkrijgbaar zijn op de zwarte markt in ondermeer Georgië. Hoeveel er precies in omloop is, en hoeveel al werd gekocht door extremistische groeperingen is een raadsel.

Topje van de ijsberg

De jongste jaren zijn 21 gevallen van smokkel van hoogverrijkt uranium in de regio aan het licht gekomen. Volgens Matthew Bunn, een Harvard-prof en voormalig adviseur van het Witte Huis inzake nucleair terrorisme, gaat het om het topje van de ijsberg. Wat vooral angstaanjagend is volgens Bunn, is dat in geen enkel van die 21 gevallen het gestolen uranium werd vermist. In zowat al die gevallen bleek ook dat het gestolen was door corrupte werknemers of soldaten, die blijkbaar moeiteloos afnemers vonden.

"Eigenlijk heeft niemand er een idee van hoeveel verrijkt uranium de jongste jaren is gestolen op die manier in Rusland", zegt Elena Sokova van het Monterey Institute of International Studies. "Er is eigenlijk zelfs nooit een behoorlijke inventaris gemaakt door de Russen van wat ze hebben aan hoogverrijkt uranium."

Door de spanningen die er heersen tussen Georgië en Rusland is het voor de speurders ook erg moeilijk om te achterhalen waar het materiaal dat toch onderschept wordt vandaan komt. In drie van de zaken leidde het spoor naar een nucleaire opwerkingsfabriek in Novosibirsk (Siberië), er volgden ook aanhoudingen, maar vreemd genoeg werd het kopstuk in die affaires al na twee jaar vrijgelaten door de Russen.

Verrijkt uranium is uranium waarin de isotoop uranium-235 meer vertegenwoordigd is dan in uranium zoals het van nature voorkomt. Het wordt toegepast in kernreactoren en in kernwapens. Hoe hoger de concentratie U-235 hoe makkelijker het is om er een kettingreactie mee te veroorzaken. Vanaf een concentratie van 20 % wordt over hoogverrijkt uranium gesproken. (mvl)

Wetenschappers creëren bloed uit menselijke huid

Onderzoekers die gespecialiseerd zijn in stamcellen, hebben een nieuwe methode ontdekt die het toelaat om bloed te produceren op basis van menselijke huid. De doorbraak is veelbelovend voor de behandeling van sommige ziekten, in het bijzonder van kanker. Dat blijkt vandaag uit een Canadese studie.

Genetische handtekening

De methode van de onderzoekers gebruikt huid van een persoon om ze te veranderen in bloedcellen met dezelfde genetische handtekening, zonder dat embryonale stamcellen worden gebruikt, verduidelijkt de studie, die gepubliceerd werd in het tijdschrift Nature.

Ethiek

Het feit dat geen complexe en ethisch omstreden procedures moeten worden gebruikt, wat het geval is bij het gebruik van embryonale stamcellen, laat het toe om het proces te vereenvoudigen, benadrukken de wetenschappers. "We denken dat we in de toekomst bloed efficiënter zullen kunnen creëren", benadrukt Mick Bhatia, auteur van de studie, die werkt voor het McMaster Instituut voor Stamcel- en Kankeronderzoek in Hamilton, in het Canadese Ontario.

Transfusies

Het vooruitzicht dat patiënten transfusies zullen kunnen krijgen van bloed van de eigen huid, doet de hoop ontstaan dat personen die een bloedtransfusie nodig hebben, op een dag geen beroep meer zullen moeten doen op bloedbanken. (belga/ep)

Grootste deeltjesversneller haalt nieuw hitterecord

De grootste deeltjesversneller ter wereld, de Large Hadrton Collider (LHC) nabij Genève, heeft een nieuw hitterecord gevestigd.

Met botsende atoomkernen van lood produceerden de fysici aan het Europees centrum voor onderzoek naar elementaire deeltjes (Cern) subatomaire, 10 miljard graden hete micro-vuurballen.

Miljoen maal heter

Dat is een miljoen maal heter dan de temperatuur in het centrum van onze zon. Het gaat dan ook om "de hoogste temperaturen en de grootste densiteiten die ooit in een experiment zijn bereikt", aldus David Evans van de Universiteit van Birmingham. Met deze "mini-oerknal" hopen de vorsers inzicht te krijgen in de eerste microseconden van het universum. (belga/ep)