Een digitale reconstructie toont een botsing van loodionen eerder deze maand.
Wetenschappers van het CERN zijn er met de grootste
deeltjesversneller ter wereld in geslaagd het universum te reconstrueren
zoals het enkele ogenblikken bestond na de oerknal, meldt het Europese
deeltjesonderzoekscentrum.
De botsing van loodionen in de 27 kilometer lange tunnel, 100 meter
onder de Frans-Zwitserse grens, heeft het bewijs geleverd dat er
quark-gluonplasma is geweest juist na de geweldige ontploffing die naar
de meest gangbare theorie de kosmos heeft doen ontstaan.
Quarks
Twee
experimenten hebben de eerste rechtstreekse observatie toegelaten van
het fenomeen van 'jet quenching'. In de plaats van het ontstaan van
paren quarks die min of meer symmetrisch zijn, werd er één volkomen
'versmacht'.
Dit versmachten van een jet betekent dat er heel
krachtige interacties zijn tussen de quark en zeer hete materie", legt
kernfysicus Daniel Fournier van het CERN uit. "Dit komt overeen met een
nieuwe toestand van de materie, het quark-gluonplasma waarvan men nu een
bewijs van bestaan heeft."
Botsingen
Wetenschappers
vermoedden al lang dat het universum een microseconde na de oerknal een
toestand van gigantisch quark-gluonplasma heeft doorgemaakt.
De
botsingen van loodionen zijn begonnen op 5 november en duren tot 6
december. Bij de botsingen in de cyclotron zijn temperaturen ontstaan
die 100.000 keer hoger zijn dan in de kern van de zon, zegt woordvoerder
Jürgen Schukraft van het Alice-experiment. Bij dergelijke temperaturen
smelt materie. (ats/sam)
IJslandse vulkaan spuwde megarots van miljoen kilo uit
IJslandse vulkaan spuwde megarots van miljoen kilo uit
De Eyjafjallajökull zal straks heel wat jaaroverzichten domineren. De
IJslandse supervulkaan die in het voorjaar het wereldwijde vliegverkeer
in de war stuurde, was echt geen klein bier. Dat toont deze foto van de
IJslandse fotograaf Ragnar Sigurdsson. De Eyjafjallajökull spuwde deze
megarots van liefst 1.000 ton, een miljoen kilogram, uit.
Voor miljoenen vliegtuigreizigers was de Eyjafjallajökull een heuse
nachtmerrie, maar niet voor vulkanologen en fotografen van de
lavaspuwende bergen. Zij verkneukelden zich in het bijzondere
natuurfenomeen.
Bliksem
Zo ook Ragnar
Sigurdsson die de spectaculaire scènes na de uitbarsting op de gevoelige
plaat vastlegde. Hij maakte gedetailleerde fotoreportages van de
evolutie van de uitbarsting en zette daarbij zelfs zijn leven op het
spel door over de pruttelende krater te vliegen. Zo heeft Sigurdsson
adembenemende kiekjes waarop bliksemschichten rond de vulkaan schieten
terwijl de bloedhete lava in de lucht wordt gespuwd.
Boek
Zo
verzamelde Sigurdsson liefst 10.000 foto's over de uitbarsting. De
strafste is misschien wel het beeld waarop een gigantische rots van 1
miljoen kilogram te zien is. De Eyjafjallajökull had die uitgespuwd. De
megarots is voor altijd een stille getuige van de omvang van de
uitbarsting van de IJslandse supervulkaan. Samen met de bekende
IJslandse geoloog Ara Trausta Gudmundsson maakte Ragnar Sigurdsson het
boek 'Untamed Nature' ('Ongetemde Natuur') over de vulkaanuitbarsting
die een groot deel van de wereld wekenlang gijzelde. (kh)
Op het vlak van nieuwswaarde is 11 april 1954 de saaiste dag aller
tijden. Dat is volgens de Daily Mail het resultaat van een studie die
werd uitgevoerd door wetenschappers van de universiteit van Cambridge.
Op 11 april 1954 gebeurde volgens de wetenschappers helemaal niets van
belang: er deden zich geen belangrijke gebeurtenissen voor en er waren
geen beroemdheden die op die dag geboren werden of om het leven kwamen.
Belgische verkiezingen
Zowat
het enige nieuwsfeit die dag, maar volgens de Britse wetenschappers dus
niet het vermelden waard, waren de parlementsverkiezingen in... België.
De
vorsers in Cambridge ontdekten die datum dankzij het krachtige
computersysteem 'True Knowledge', dat 300 miljoen gegevens analyseerde.
Volgens William Tunstall-Pedoe, oprichter van 'True Knowledge', gebeurde
er in de twintigste eeuw elke dag wel iets van belang, op die ene dag
na. (belga/tw)
Nieuwe techniek kort nabestraling borstkanker drastisch in
Nieuwe techniek kort nabestraling borstkanker drastisch in
Peroperatieve bestraling (bestraling tijdens de operatie) kan de
levenskwaliteit van borstkankerpatiëntes sterk verbeteren door de
nabestralingsperiode drastisch in te korten en bijwerkingen te
reduceren. Hoewel de techniek nog gedeeltelijk in de studiefase zit,
zijn de testresulaten veelbelovend.
Huidbeschadiging
Bij
klassieke borstkankerbehandelingen volgen na de operatie nog zes weken
nabestraling, waarvoor patiënten zich dagelijks naar het ziekenhuis
moeten verplaatsen. De vrouwen moeten ook rekening houden met
belangrijke bijwerkingen, zoals huidbeschadiging. Bij peroperatieve
bestraling zouden die ongemakken (gedeeltelijk) vermeden kunnen worden.
Minder bijwerkingen
Peroperatieve
radiotherapie kan onder twee vormen gebeuren, zo legt dr. Reinilde
Weytjens uit. "Ten eerste als 'boostbestraling', waarbij een extra
stralingsdosis toegediend wordt om de nabestralingsperiode een tweetal
weken in te korten. Ten tweede kunnen artsen in bepaalde gevallen de
volledige bestraling, die normaal over zes weken gespreid wordt, al
tijdens de chirurgische ingreep toedienen", aldus Weytjens. Bijgevolg
zijn er minder bijwerkingen voor de aangrenzende en bovenliggende
weefsels en de huid. Veelbelovende resultaten
Peroperatieve
boostbestraling geeft vergelijkbare resultaten met klassieke
behandelingen. Voor de volledige dosis straling moeten nog bijkomende
studies gebeuren, al wordt dat al toegepast onder heel strikte criteria.
"Bij patiëntes met één gezwel kleiner dan 2 cm, gezonde lymfeklieren,
geen uitzaaiingen en geen vaatverstoppingen zijn de resultaten
veelbelovend", zegt Weytjens, die verwijst naar een Italiaanse studie
met eveneens positieve resultaten.
Stichting tegen Kanker
organiseert morgen een infodag voor het ruime publiek in het Dexia
Auditorium in Brussel. Dr. Weytjens zal toelichting geven bij de nieuwe
techniek. (belga/ep)
De maan bevat ijs, kwik en mogelijk zelfs zilver, zo heeft de
Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA gemeld. De stoffen zijn ontdekt
toen een onbemande raket vorig jaar op de achterkant van de maan
ploften. De NASA had de onderzoeksraket afgevuurd om te zien welke
stoffen zouden opstuiven.
De instrumenten ontdekten relatief grote hoeveelheden lichte materialen,
zoals natrium, kwik en mogelijk zelfs zilver. Zo'n 20 procent van het
materiaal bleek te bestaan uit methaan, ammoniak, CO2 en andere
vluchtige materialen.
Het zilver op de maan zou in zeer kleine
deeltjes zijn, niet in een vorm voor mijnbouw. Het vele kwik was een
onprettige verrassing voor de onderzoekers. De giftigheid van kwik is
een minpunt voor menselijke expedities.
Cabeus
De materialen zijn waarschijnlijk op de maan beland door kometen en asteroïden, stelde NASA-wetenschapper Anthony Colaprete. De
raket landde in oktober vorig jaar in de krater Cabeus. Die ligt op een
plaats op de maan waar nooit zonneschijn komt. De inslag van de raket
zorgde voor zo'n vier- tot zesduizend kilo aan opdwarreld stof en damp,
schatten de NASA-onderzoekers.
Colaprete schat dat zo'n 5,6
procent van de massa in de krater Cabeus bestaat uit ijs. Dat er water
op de maan ligt was al eerder ontdekt. Nieuw is wel het inzicht dat de
watermoleculen niet gelijkmatig zijn verdeeld over het oppervlak. De
moleculen liggen in een soort putjes.
Het bestaan van zuiver
ijswater is nuttig voor toekomstige mensen op de maan, meent de NASA. De
organisatie stelt bovendien dat de overvloedige aanwezigheid van
waterstofgas, ammoniak en methaan kan worden gebruikt om brandstof te
produceren. (anp/mvl)
Wetenschappers van het Erasmus MC in Rotterdam hebben een methode
gevonden waarmee aan de hand van een druppeltje bloed iemands leeftijd
kan schatten. De uitvinding kan bijvoorbeeld helpen om de daders van
misdrijven of slachtoffers van rampen te identificeren.
De onderzoekers ontdekten dat met de jaren een bepaald DNA-molecuul
minder vaak in het bloed voorkomt. Op basis daarvan hebben zij een
eenvoudige maar doeltreffende test ontwikkeld waarmee de
leeftijdscategorie vast te stellen van de persoon van wie een bloedspoor
afkomstig is.
De wetenschappers zijn bezig de test verder te
verfijnen zodat die nog nauwkeuriger wordt, zegt hoogleraar forensische
moleculaire biologie Manfred Keyser. De resultaten zijn verschenen in
het vaktijdschrift Current Biology. (anp/sam)
De VS hebben vannacht hun geheime diensten een nieuw werktuig
gegeven, dankzij de succesvolle lancering door een Delta-IV draagraket
van een spionagesatelliet die de grootste ter wereld zou zijn. De
Delta-IV van Boeing is de krachtigste klassieke draagraket waarover de
VS beschikken.
De 72 meter hoge Delta-IV, uitgebaat door de United Launch Alliance
(ULA), vertrok - na enkele keren uitstel om technische redenen - zondag
om 23.58 uur Belgische tijd op Cape Canaveral in Florida, met als
nuttige lading de ultrageheime NROL-32 van het National Reconnaisance
Office, de overheidsdienst die de Amerikaanse spionagesatellieten
ontwerpt, bouwt en uitbaat.
Afluisteren
Officieel
is over de satelliet niets meer gezegd dan dat het de grootste
kunstmaan ter wereld is en dat het tuig de nationale veiligheid ten
goede komt. Deskundigen menen dat het een afluistersatelliet is. Ze
beschikt "waarschijnlijk uit gevoelige radio-ontvangers en een antenne
waarvan de diameter tot 100 meter zou kunnen bedragen", aldus
ruimtevaartdeskundige Ted Molczan.
Ter vergelijking heeft de
website space.com het over de lancering in juli 2009 met een Ariane-5
gelanceerde TerreStar-1 die 6,91 ton woog en bestempeld werd als de
"grootste commerciële satelliet ter wereld".
Het was de achtste
en laatste lancering van ULA voor dit jaar, de 45ste sinds het bedrijf
in december 2006 is gevormd door Boeing en Lockheed Martin. Het was de
derde operationele vlucht van de futuristisch uitziende Delta-IV. Die
kan 24 ton in een lage baan brengen en 11 ton in een geoysnchrone baan.
(belga/gb)
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.