U minne ik teer, o taal van lust en weelde, Die 't stug Latijn in dartele ontucht teelde; Die als de kus op malse lippen smelt, En 't hart doorstroomt met liefdes algeweld. Uw woorden zijn uit zacht satijn geweven, In toontjes die op donzen vlerkjes zweven; Uw letters, zoet als Zefirs ademzucht; En heel uw spraak, één lieve lentelucht. Maar meer nog u, o vaderlandse tonen, Waar kracht en ziel en hemelgeest in wonen; Die met de zang van Po en Tiber vliet, En Godenlust door hart en aders giet, Maar rijzen kunt, en onder 't boezemstrelen, Met Godenwil op 't menslijk hart bevelen, Zijn stormen stilt, zijn ijs in vlammen zet, En donders voert, en bliksemend verplet.
De straten van Granada waar in 't donker Gitaren gonzen en van 't lang gefluister Van minnaars aan de traliën de duister Nacht warm wordt, - gaan met graden naar 't geflonker Van 't sterrenbeeld. En op de top wat wonk er Rode lantaarn van het Alhambra? ruiste er Wening uit rode muren? of wel, huisde er Morenkoning nog eens en wat zo klonk er, Was 't het gespeel van alle zijn fonteinen - Droppengeklater in de zilvren zalen - Vrouwengepraat van die in kanten sjalen Gehulde en parelen? - De starren straalden Klaarder dan ooit, ook kalmer, toen ik daalde Naar de stad leeg en de verlaten pleinen.
Zoet vrouwtje, wier gebed gebod is over mij, Verwacht gij nog in dicht hoe 't afgelopen zij Met mijn uitheemse reis? Ik zal z' in 't kort vertellen. Zo heb ik omgezwierd met mijn drie jonggezellen: Ter Goud' heb ik vernacht en in ons Monnikland, En op mijn Zuilichem, en aan de overkant Ten Bosch en t' Eindhoven, te Bree, te Maastricht binnen, Te Luik, de grote stad van ongeruste zinnen, Te Maastricht andermaal, te Aken eens in 't bad, Te Spa vier weken lang eens daags door en door nat, Te Butgenbach, Sint Vijt, en Dasburg en Vianden, Te Echternach en Trier, en langs de Moezelstranden, Te Kobelenz, te Bonn, te Keulen, Dusseldorf, Te Moers, te Krefeld, weer te Moers en met een korf Vol voedsel op de Rijn voor Wesel, voor Nijmegen, Voor Monnikland, en thuis, door Gods gewenste zegen. Waar ik geslapen heb, is afgekerfd; hoe lang Zal best bij monde gaan. In rijm viel 't mij te bang. In 't gros zeg ik ervan, als 't iemand kwam te vragen: ‘De reis is net gedaan in viermaal twintig dagen.’ Houdt gij u dan voldaan, zo ben ik 't meer dan gij, Zoet vrouwtje, wier gebed gebod is over mij.
--------------------------------------------------- reisverslagje, gedicht op 22 september 1654
drie jonggezellen: zijn zonen Christiaan en Lodewijk en een neef Monnikland - buitenverblijf van Huygens bij Loevestein afgekerfd - kort opgesomd
Zij is een nauw ontloken lotos, Maar veel hulplozer en droever. Zij is als een smalle boot, los Van de nog nabije oever. Zij is niets dan een kleine leegte In dit boordevol heelal, Want zij smachtte, maar verzweeg te Zeggen, wat haar vullen zal.
Indien gij weet wat leven is en lijden, en welk een zee van weedom in een traan ligt, laat mij die holle weg in ’t woud vermijden, verg niet, dat ik mijn schreden naar die laan richt!
Daar sluipen schimmen rond van vroeger tijden, een geestenheir, doodsbleek in ’t zilvren maanlicht. O laat geen lach die stille plek ontwijden, geen ruwe spot, waarvoor de zoete waan zwicht.
Zacht zingt de wind een lied van eeuwig scheiden en, voor mijn voeten, dwarrelt van de takken -een gouden regen- geel en rossig lover.
Vrij moge ’t bos een nieuwe lente beiden! De blaadren, die in ’t slijk der wegen zakken, zijn dood, voor eeuwig. Dan, wie treurt daarover?
Een gedicht van J. Antonides van der Goes 1647-1684
OP HET VERJAREN VAN Mejuffrouw SUZANNA BORMANS.
Het zonnelicht verrijst zo vrolijk als uw wezen. Als lachte 't u op uw verjaardag toe, Begaafde maagd, zo zacht van aard, zo uitgelezen, Wier liefelijk gezicht ik nimmer moe Lang wens te zien verrukt en opgetogen. En mij nog lang te spieglen in uw ogen.
Er was een lelijke meneer, Waar niemand graag naar keek, Omdat ie met z'n scheef gezicht, 'n Slechte kerel leek Maar, toen ie op een goeie dag Ook graag een meisje kreeg, Toen maakte ie, om mooi te zijn, Z'n hele spaarpot leeg Voor een hoge hoed, voor een hoge hoed.
Hij liep een kleine winkel in En kocht een hoge dop; Toen even nog naar z’n barbier, Die knapte 'm wat op. Door steegjes snapte ie naar huis, Z'n hoed bracht 'm van streek; Het was of iedereen 'm zag En spottend naar 'm keek Om z'n hoge hoed, om z'n hoge hoed.
Eerst ging die naar z'n moeder toe En vroeg hoe of ze ’t vond; Die zei, omdat ze van 'm hield, Dat hém zoiets wel stond. Maar toen ze 'm zo opgeruimd Er mee op straat zag gaan, Toen keek ze 'm verlegen na En ging voor 't raam vandaan: Om z'n hoge hoed, om z'n hoge hoed.
Toen vroeg ie an z'n beste vrind, Hoe die er over dacht. Die zei: "Jij wordt nog met dat ding naar 't gekkenhuis gebracht: Jouw kop is voor zoiets te lomp, Te pokkig en te boers". Toen dacht die lelijke meneer: M'n vriend wordt al jaloers: Op m'n hoge hoed, op m'n hoge hoed.
Maar hij ging naar 't meisje toe Waarmee die trouwen wou; Hij dacht dat zij hem nou misschien Niet lelijk vinden zou. Eerst liep-ie nog een straatje rond, Bleef hier en daar wat staan; Toen sloop-ie 't stoepje schuchter op En belde zachtjes aan: Met z'n hoge hoed, met z'n hoge hoed.
Z'n meisje keek door 't raampje heen En lachte in de gang. Maar niemand kwam 'm open doen, Toen werd ie rood en bang. Hij zag haar gillend van de lach Weer in de kamer gaan. Ze liet die lelijke meneer Toen op 't stoepje staan: Met z'n hoge hoed, met z'n hoge hoed.
Na lange droogte kwam een zachte en milde regen Op 't kwijnend aardrijk neergezegen. Dit zagen Jaap en Piet met vergenoeging aan. Jaap sprak, door blijdschap ingenomen, 'Al wat in de aarde is, zal nu fris tevoorschijn komen En onze wens zal zijn voldaan.' ''k Verlang geenszins - sprak Piet - naar zulke grote gaven, 'k Heb, vóór acht dagen eerst, mijn wijf daarin begraven.'
In mijn tuin een sijsje zat, Dat zo'n aardig nestje had. 't Vleugelde in zijn groengeel pakje Vrolijk in de bomen rond, Van het takje op de grond, Van de grond weer op het takje. In het nestje zat zijn schat, Die drie jonge sijsjes had.
Lustig ving met zoet gezing 't Kleine fijne kwinkelding Al in d'ochtend aan te kwelen Heel zijn zonnig hartje leeg, Twinkelde of het perels reeg Met zijn nebje uit zijn kele; Keek maar naar zijn lieve schat, Die drie jonge sijsjes had.
Nu is alle blijheid uit; 't Sijsje roept met droef geluid, Treurig tuurt hij naar zijn nestje Dat nu bengelt in de wind Zonder wijfje, zonder kind; Nog wat veertjes is het restje. Nimmer ziet hij weer zijn schat, Die hij zo heeft liefgehad.
Triest en eenzaam zit hij daar Als een kluwentje in elkaar, Voelt niet, hoe de winden woeden, Ziet mijn kruimkens brood niet staan, Staart alleen zijn nestje aan, Voelt alleen zijn hartje bloeden. En de jongen die het deed Weet niets van zijn grote leed.
Dwars door de tuinen Van roos en ranken Zich ’t pad te banen, Dan door de lanen Van zand en dennen Vluchtig te rennen Tot waar de kruinen Van hoge duinen In ’t blauwe blanken En zo te naderen Met zwellende aderen In laatste loop De harde golven En, overdolven, Hun koele doop.
Een zekre koning maakte een jammerlijk gedicht, En gaf 't een hovling, om te zien of 't wierd geprezen. Dees sprak: wat weetniet, welk een zot, heeft dit verricht? 't Is een ellendig vers, niet waardig om te lezen. De koning zeide: Ik heb 't gemaakt. Hoe! gij, mijnheer? Hernam de hoveling: 'k wil zweren, op mijn eer, Dat gij 't met voordacht, dan zo slecht hebt willen maken: Uw majesteit is toch bekwaam tot alle zaken.
De zilvren eilanden van Denemarken, In 't zomers-vroege licht waar ik ze zag, Lagen als perken in de waterparken Waardoor ik voer bij 't opgaan van de dag.
Geen morgen was ooit lieflijker, ooit reinder. Een pasgeslepen wereld toonde nog In land en water en verborgen einder Haar vreemdheid, maar geen aanvang van bedrog.
En ook wij beiden waren, bij 't beginnen Van zulk een nieuwe reis, in hoop en schroom, Als zonder zonde, als met gebade zinnen Open naar 't waken en nog vol van droom.
In zulk een nacht, - als waarvan Shakespeare zong In 't toovrig beurtgezang 'in such a night', Van 't stralende Venetiaanse spel, - In zulk een nacht, waarvan dàt lied nòg klinkt, Is àl de schoonheid van de klare dag, Verinnigd en vertederd en de droom, En àl de klaarheid van de schone nacht, Tezaamgevloeid tot die betovering Die is Venetië's ziel en innigst leven: De wonder-tedere melancholie Die aantrekt, aantrekt en niet los meer laat En, waar zij smarten gaat, weer stil verijlt, Uitvloeiende tot dromen van verlangen... In zulk een nacht...
Een gedicht van Marnix van Sint Aldegonde 1540-1598
Psalm 30
1. Een Psalm Dauids, (welck is) een Liedt der wyinghe des huys Dauids.
2. Ick wil met lofsang wel bequaem O Godt verheffen dynen naem. Want du my nae mijn toeversicht Om hoogh' hebst weder opghericht, End' hebst doch geenssins willen lyden, Dat sick mijn vyant soud' verblyden.
3. O Heer mijn Godt ick riep tot dy End' mijn ghesontheyt gaefstu my.
4. Mijn leuen hebstu uyt het graf Ghelost: want ick nam gheheel aff: Ick was schier onder d'eerde bleuen Als du my gaefst een nieuwe leuen.
5. Godts uytvercoren al ghelijck Looft Godt den Heer in hemelrijck: Houdt in ghedacht'nis all' te saem De weerde van zijn heyl'ghen naem:
6. Want syne gramschap wort verswonden End' gantz ghestilt in corter stonden. Maer zijn ghenade, gunst' end' danck Gheduert all' onse leuen lanck, Daer uyt gheschiet dat druck end' clacht' Des auonts t'onsent wel vernacht: Maer als de daeg'raet is gheresen Verthoont hem we'er een vrolijck wesen.
7. Doet my al ginck na mynen lust End' dat ick was in vred' end' rust, Ick sprack: t'gaet nu met my te deg' Ick sal niet struyck'len uyt de weg'.
8. Du hadtst uyt gunst end' wel ghevallen Mijn berg' ghesterckt met goede wallen. Maer so haest als dijn aensicht werdt Voor my ghebergt: versloeg mijn hert'.
9. Ick riep tot dy met ancxt bevaen, End' badt dy Heer ootmoedich aen.
10. Ick sprack: o Heer, wat salt dy baten Dat ick int graf werd' ne'erghelaten. Soud' onder d'eerd' een leeflos stoff Verbreyden kunnen dynen loff? Oft dyne waerheyt maken kondt?
11. Verhoor my Heer' tot deser stondt, End' wil dy mijnr' ellend' ontfermen Du sy mijn hulp, wil my beschermen.
12. Du hebst ghewendt mijn rouw' end' leedt In vrolijckheyt, end' my vercleet In stede van een sack met vreugt.
13. Op dat mijn tonge seer verheugt Niet swyghe, maer dijn loff verconde. Dies lou'ick dy Heer t'elcker stonde.
HUIDIGE VERSIE:
1. Een psalm. Een lied bij de inwijding van de tempel van David.
2. Hoog wil ik u prijzen, HEER, want u hebt mij gered en mijn vijand geen reden gegeven tot vreugde.
3. HEER, mijn God, ik riep tot u om hulp en u hebt mij genezen.
4. HEER, u trok mij uit het dodenrijk omhoog, ik daalde af in het graf, maar u hield mij in leven.
5. Zing voor de HEER, allen die hem trouw zijn, loof zijn heilige naam.
6. Zijn woede duurt een oogwenk, zijn liefde een leven lang, met tranen slapen we ’s avonds in, ’s morgens staan we juichend op.
7. In mijn overmoed dacht ik: Nooit zal ik wankelen.
8. HEER, u had mij lief en ik stond als een machtige berg, u verborg uw gelaat en ik bezweek van angst.
9. U, HEER roep ik aan u, Heer, smeek ik om genade.
10. Wat baat het u als ik sterf, als ik afdaal in het graf? Kan het stof u soms loven en getuigen van uw trouw?
11. Luister, HEER, en toon uw genade, HEER, kom mij te hulp.
12. U hebt mijn klacht veranderd in een dans, mijn rouwkleed weggenomen, mij in vreugde gehuld.
13. Mijn ziel zal voor u zingen en niet zwijgen, HEER, mijn God, ik wil u eeuwig loven.
In de Bijbel staat geschreven, Dat Gods Englen ons omzweven, En bewaken in de nacht; Dat geen boosheid ons kan hindren En dat alle vrome kindren Veilig slapen in hun wacht!
Dikwijls als ik had gebeden Was 't, of op mijn oogeleden Nog een nachtkus werd gedrukt: Zou dat niet een Engel wezen, Dacht ik - en met heilig vrezen Heb ik 't hoofd ter rust gebukt.
De wereld is dezelfde; overal De blauwe hemel en de grauwe steden, Drijvende wolken en, daar vér beneden De velden en de mensen; morgen zal Deze aarde mij niet anders zijn dan heden En dan zij gisteren was; en zonder tal, Trekken bij zonneschijn, bij regenval De dagen verder, als zij altijd deden. Alleen, lief, waar wij vluchtige uren leven Te zaam in immer wisselende vreugd En zo grondloos verzonken in elkanders Geluk, of de uren eeuwig bij ons bleven Met prille glans van nooit vergane jeugd, Is álles eender en is álles anders.
