Er is een dichter gestorven: hij had 'ne goede naam; nu komen de andre poëten luid jammerend te zaam; zij strooien as op hun hoofden en zijn in rouw gehuld, hun oog is met zilte tranen, met weemoed hun hart gevuld.
De dode heette een stumpert en machtloos nog voor één uur, nu wordt hij op eens bevorderd tot stralend dichterfiguur; nu wordt hij aanbeên, bewierookt in lijkkrans en sonnet en nooit genoeg verheven op 't hoogste voetstuk gezet.
Het is een roerende wedstrijd wie 't hoogst hem roemen zal, van alle harpen gutst er een klagende sylbenval... Wie ook ondankbaar wezen, geen dichteren gewis: zij zijn de dode zo dankbaar dat hij gestorven is...
Eenmaal hebt gij mijn stil vertrek gewijd Met even uw ontroerde aanwezigheid, Met tooverklank van zoet-gesproken woorden En teedere gebaren die bekoorden.
Ik had dat uur in zaligheid verbeid, Met vreugd gevuld den al te langen tijd, - En nu: in troeble bitterheid versmoorden De droomen die me in eenzaamheid behoorden.
Uw afzijn pijnt mij als een staag gemis Nu'k voelde wat uw lieve wezen is Temidden van de vaag-beminde dingen.
En alles staat zo nutteloos en stom: De boeken en de meublen rond mij om Zijn dof en vreemd, zijn dóde erinneringen.
Omruist van zangrig bladgefluister, door 't mystisch spel van licht en duister omtinteld met een stalenkrans, komt ge als een nevelschim gegleden, nog vormloos ver ... maar diep aanbeden in uw aanstaande schoonheidsglans.
'k Voel uw bezielende adem waaien van verre. Zie! de bloemen zwaaien u 't kleurig, reuzig geurenvat. 't Hosannah dreunt van boog tot bogen of 't woud, in twijg en stam bewogen, met mij u huldigde en aanbad.
Gij zijt gekomen... heel mijn wezen trilt vreugdedronken... 'k grijp - gerezen tot u - naar u, zo trouw verwacht, ter vuurge omarming... vruchtloos pogen! Uw vorm is wind... uw schijn is logen... een hersenschim... een droomgedacht...
O! heerlijk beeld der ijdle dromen! 'k Wil u doen leven, u doorstromen, u sterken met mijn levensgloed: mijn vlees zal smelten, 't harte bloeden, om u te vormen, u te voeden, mijn eigen kind, mijn vlees, mijn bloed!
en 'k juich, daar de adem mijner longen uw borst doet golven, - opgedrongen van al wat mij daarbinnen beeft; daar u de bloedstraal van mijn harte dooradert, - u mijn liefde en smarte en hoger hoop in de ogen leeft.
Uw blik, waar donkre glanzen zweven, voert op een stroom van wonder leven mijn ziekelijke schoonheidszin. Kom! laat het waas van stille dromen zachtlokkend om uw teerheid dromen en treê, hooghartig, 't leven in.
Mijn kind! Geen liefde moet ge er winnen: geen kan u toch, als hij, beminnen, wiens hart u sprong tot levensbron; maar, hem begrijpend in uw wezen, zal m' in uw sprekende ogen lezen al wat hij-zelf niet zeggen kon.
De rozen bloze' in 't broze oktoberblauw En aadmen vrolijk hoop- en zomergeuren. Eén knop alleen voorvoelt het herfstgebeuren En wil niet bloeie' in najaars tranendauw.
Die bloem voorvoelt, in pronk van bonte kleuren Vermomd, verborgen, zwarten bomenrouw, In vleiend zoeltje, zoenend zonnelauw, Kil-wrede wind, die ruw haar zal verscheuren.
In 't groene pantser, dat haar eng omkleedt, Houdt zij beloken, als een kleinood veilig, Haar smartehartje, zwaar van aardeleed.
De wolken dobbren, bootjes zilverzeilig, Door 't broze blauw... En de éne bloem die weet Zal valle' in knop, een jonkvrouw wijs en heilig.
Wanneer het lekker weer is De natuur in blijden lach Haalt pa zijn strooien hoed En moe haar bloesje voor den dag. De meisjes maken stijve papiljotjes in d'r haar, De jongens kopen 'n zwembroekje dan is het zaakje klaar. Om vijf uur 's morgens is het hele stel al in de weer, Ze stappen naar 't station en vader zegt: ‘Ach buurtverkeer!’
Zandvoort bij de Zee! We gaan naar Zandvoort bij de Zee! Met vader met moeder met broertje en met zusje Ome Piet tante Griet en het hele familiehusje Gaat naar Zandvoort bij de Zee! Nemen broodjes koffie mee, Oh het is zo'n zaligheid, Wanneer je van de duinen glijdt, In Zandvoort bij de Zee.
Mamma zit in een kuil Die kleine Kees gegraven had En vader staat te grinniken Bij het gemengde bad, Mama zegt dat haar man een ouwe seisieslijmer is, En tante roept: ‘Schei uit nu zus de zee is hier zo fris.’ Ze plast en tilt met brede zwier haar baaien rok omhoog, Maar plots geeft z'een gil en schreeuwt: ‘De zee zit in mijn oog!’
Zandvoort bij de Zee! We gaan naar Zandvoort bij de Zee! Met vader met moeder met broertje en met zusje Ome Piet tante Griet en het hele familiehusje, Gaat naar Zandvoort bij de zee Nemen broodjes koffie mee, O het is zo'n zaligheid, Wanneer je van de duinen glijdt In Zandvoort bij de zee.
De snobs uit Amsterdam In 't helder wit flanellen pak, De ridders van de koude grond Met 'n kwartje in d'r zak, Die prefereren Zandvoort want je vindt er meer natuur, Oostende is te banaal Monte Carlo is veel te duur. Dies gaan ze naar Zandvoort zo beweren ze met klem, En zingen keurig met hun halve zachte foscostem!
Zandvoort près la mer! We gaan naar Zandvoort prés la Mer! Met papa met mama met broertje en met zusje Oncle Pierre tante Claire en enfin 't gehele husje, Gaat naar Zandvoort près la Mer! C'est très chique la, ce n'est pas cher, O het is zo'n zaligheid, Wanneer je van de duinen glijdt, In Zandvoort près la mer.
Ik ril van schoonheid: vurig-wreed doorflitst Hel geel de doff're kleuren van het woud, Een stervensgil, een koortsgloed, felle vlek Van gloeiziek kwijnen in het late jaar. Schoon sterft het bos, een ridder zonder blaam, Gedost in geel en hartverheugend rood, Met helmpluim, die de veed'ren vliegen laat, En helle lans met wapperende vaan. Hij is ten dood gewond, maar nag weerklinkt Zijn wakk're strijdroep, en op steig'rend ros Rent hij ten aanval aan; en tot den kamp Zijn krachten strekkend in een laatste vlaag, Zijgt hij ter aard en spilt zijn schoon rood bloed.
Eens was ik jong: 'k begeerde een heerlijk leven, Een leven als geen ander ooit bezat, Een kleurig kleed. Nog heugt mij hoe ik bad, Hoe blij 'k mijn wondre wijl begon te weven.
De tijd vervlood en 't werd een kostbre schat! Maareens zag ik vlammen opwaarts beven En in hun gloed mijn zere weefsel sneven, - Niets bleef van wat ik zo had liefgehad.
En in mijn droefheid die zo diep verwond De bange last der smart niet meer kon torsen Zocht ik de wellust als een lage hond, -
Ik, nijvre man die zaaide en maaide en bond, Doch toen hij trad de schone oogst te dorsen In zijn garven slechts loze aren vond.
o Gij, die 'k met de bittre borst der levens-wijzen, die 'k voor een eeuwigheid met zwijgen heb gevoed: wat bate? Geen die goud in uwe diept bevroedt, noch weet op uw gelaat het uur der vreugd te wijzen...
Geen dageraad zal blijde uw blinde ruit berijzen; geen zonne die, van vrede-wijdende' avond-gloed, de moede wingerd om uw drempel blij door-bloedt; en zelfs geen vriend staakt aan uw open deur zijn reize...
- De hele dag is rein waar gíj zijn wentlen doopt. De perzik viert een vraag, dat gaaf ze, en ongenoten, door úwe borst gelijk een zomer is gevloten.
Maar, hoe 'k voor u den angst der hoorders hadd' gehoopt: nooit gaat uw nodend woord, 'lijk, alle deur gesloten, de kreits des avond-lichts van lamp tot lampe loopt.
De mensen schijnen elkaar zeer te vrezen, Daar zij zich steeds maar voor elkaar versteken In woorden-weefsels, die geen hart doorbreken, En in wier schrift geen mensen-hoofd kan lezen.
Zij liegen, die geen leugnaars willen wezen, En zelfs, wie moedig wil de waarheid spreken, Hij voelt de waarheid op zijn lippen breken Vóór 't spreken zelf, - en is als één van dezen.
0, vloek van 't menslijk woord, dat niet vermag Der ziele diepst bewegen weer te geven, Maar steeds een schijnbeeld om die glorie maalt ...
0, vloek, dat mensen-traan en mensen-lach Diep in ons eigen binnenst blijven beven, Géén mens, schóón als zijn Zelf, voor ándren straalt.
Bij een hemelreine bronne, Eer zij 't groene dal bespoelt, Heb ik dromende eens gezeten, En mijn hete dorst gekoeld. 'k Heb het dal doorlopen later, En gezocht de blanke vliet; 'k Vond er menig klare water, Maar mijn bronne vond ik niet.
In de drang der eerste liefde, Blozend, aarz'lend en verrukt, Heb ik, jongeling, de eerste Reine maagdenzoen geplukt. Later heb ik, 't hart vol wonden, Naar de heil'ge kus getracht; Nergens heb ik hem gevonden, Niemand heeft mijn leed verzacht.
Waarheid, uit uw zuiv're bronne Heb ik mij gelaafd als kind; Waarheid, maagdenblanke waarheid, 'k Heb als jongling u bemind. 'k Min u steeds nog, 'k wil u vinden, Rusten, slapen aan uw borst; 'k Voel de twijfel mij verslinden; Kom, en laaf mijn zielendorst.
Rijmloze verzen, in het metrum van de Griek, Zijn lekker als — tabak. Die maakt gezonden ziek; Wekt walging; ’t koude zweet breekt uit; het komt tot braken. Maar ’t went wel en begint van lieverlee te smaken. Ten laatste vindt men ’t heerlijk, en het heet: 'Zo’n fijn sigaartje is ’t keurigst dat ik weet.'
't Is waar, 't is waar, de zin van 't leven rijmt nergens op, want is geen rijm, maar wie een fout begaat in 't rijm is waardig niet meer voort te leven.
Zijn 't waterleeljen door de wind bewogen? Zijn 't blanke bloemen van magnolia? Of pluimen wit, de vleugelen ontvlogen Van vlottende engle' in blauwe hemelwâ?
Zijn 't vlokken sneeuw uit puur-azuren hoogen Oktoberhemel, kondende ongenâ Van wufte koning Herfst en wordt nu logen 't Beloofde heil, dat leek mijn hoop zó na?
Op 't weekgeplooide groenfluweelen water Zwemt zoetjes áan een sneeuwblanke eendengroep En ploegt een lange zilvervoor. - Eén laat er Plots vleugelkleppend los de blanke troep En drijft alleen. - En 'k ril van 't schril gesnater, De stilt' doortrillende als een weeëroep.
Een vogel floot en deze stoorde Stilte met zijn ongehoorde Tintelende fluit. Die vogel floot voor zich alleen Uit hart en keel ten hemel heen Zijn hoog geluid.
Een vogel kent geen roem of loon, IJdelheid niet. Dus fluit hij schoon Uit eigen lust. Als vogels zó fluit ik, een dichter, Maak het duister leven lichter, Rustloos hart gerust.
Wees niet de schroom'ge, die, in lomer avond-komen, herdenken zwijgen doet; ben ík de pleger niet, die met zijn eigen dromen zijn eigen treurnis voedt?
- Treed nader, zie mij aan, en hoe mijn oog, gelaten, géen liefde vraagt, o kind; - ik heb de zeilen van 't verlangen neer-gelaten bij liggende' avond-wind...
En weder teder in uw deinend over-peinzen van ons geschéiden wee, zal ons veréende droom misschien ten einder deinzen der zélfde vrede-zee.
Want, kwam nog, wijlend in uw kommrend oog gegleden de schaduw van mijn vróeger lied, - draag ík dan, rústig, 't lévend leed van ons verleden niet, niet?...
Als 't leven maar zo kòrt niet was, Dan zou ik deez' en die wel háten; Maar och! 't ontvliedt mij nu zó ras, Dat ik geen uur er van kan laten; En maar mijn best doe alle dag, Om lief te hebben, wat ik mag!
Ook gij, als ge eens aan 't einde zijt, Zult, met mij, u gewis beklagen, Dat zoveel goede, kostbre tijd Versléet - door noodloos u te plagen Met háat te koestren in uw ziel... Waar zóveel lief te hebben viel.
Dus bid ik: zie! hoe 't leven spoedt; Kweek zóveel Liefde in hart en zinnen, Dat - klopt de Haat - gij roepen moet: 'Ga weg! er is geen plaats hier binnen!' En zeg, als van uw Tijd hij vroeg: 'Voor Liefde heb 'k niet eens genoeg!'
Toen hoorde ik, in mijn droom, een koor van klokken, Die allen plechtig voor een uitvaart luidden. En statig stapte, in 't wit gewaad der bruiden, Een stoet van maagden met omkranste lokken.
Een zwerm van vogels vlood naar 't verre Zuiden En de eerste sneeuw viel zacht, in donzen vlokken. Mij klopte 't hart beklemd, bij wilde schokken. - ‘Wat moet’, vroeg ik, ‘dit dodenfeest beduiden?’
En 't koor der klokken bleef eenstemmig klagen, De maagden weenden met gesluierde ogen En geen gaf antwoord op mijn bange vragen.
't Werd donker om mij heen, de sneeuw viel dichter, Ik voelde vlokken die me in 't aanschijn vlogen En 'k hoorde een stem: - ‘Het land verloor een dichter.’
Des harten binnenst overleg, gezegd, gezucht, gedacht! Het trillen van een stille vlam die naar de wolken tracht.
Het slaken van een ademtocht, het vallen van een traan, de blik naar boven van een oog door God-alleen verstaan.
De eenvoudigheid, het kunstloos waar der kinderlijke taal, maar aan wie plaats gegeven wordt bij 't Englenlof koraal.
Des Christens kracht, des Christens lust des Christens levenslucht zijn levenskracht in 't uur des doods, bij dood en hel geducht.
Des zondaars eerste stemgeluid, die Jesus valt te voet Bij aller heemlen vreugdgejuich door 't: z i e h ij b i d t! begroet.
Tot 's Vaders eer, tot lof des Zoons, in zin en wil en woord het door de Heilge Geest gewrocht volzalig zielakkoord! Want bidden doet geen hart alleen, één Geest dringt ze allen door; en op zijn Priesterlijke troon gaat Jesus-zelf ze voor.
Gij-zelf, de Waarheid en de Weg! ziet biddend op ons neer, hebt biddend onze strijd volstreên, leer Gij ons bidden, Heer!
Ik ken geen schoner kleuren Dan die van 't Hollands bos In bruine najaarsdos; Ik ken geen zoeter geuren, Dan die uit droge mos, Uit geelrode eikenbladeren En varenkruid dat bloeit, Mij op het koeltje naderen, Dat met mijn lokken stoeit.
Ik ken geen schoner zangen Dan vink en lijster slaakt, Bij 't morgenlicht ontwaakt, Eer hen de strikken vangen, Door al wat zingt gewraakt; De wildzang uit de twijgen Met vochtig rag omstrikt, Dat, als de dampen stijgen, Met perels blijft bestikt.
Ik ken geen schoner luchten Dan waar de herfst mee praalt, Als 't zonlicht nederdaalt En dorpen en gehuchten In goud en kleuren maalt. Dan rijzen blanke rotsen En donkre bergen op, Begroeid met ruige bossen, Verguld aan rand en top.
Dan spelen alle verven Dooreen met stille pracht, Tot dat ze, schoon en zacht, Versmelten en versterven, En zeggen: ‘Het wordt nacht! Weer is een dag vervlogen; Welhaast een jaargetij: Een jaar gaat voor uwe ogen, Gelijk een damp voorbij.’
