Talen aan anderstaligen avsg,a.a.ac.zc.,kwaliteitsembleem
08-05-2017
461 Nederlands spreken
461 Nederlands spreken
De studenten van CVO Halle-Rode trokken rond in de winkels van Halle om Nederlands te oefenen. Zij roepen met alle CVO's de handelaars op om enkel Nederlands te spreken tegen anderstaligen. Want dat is een leerrijke en praktische oefening. Want men kan niet genoeg oefenen! Nederlands leer je door het te spreken. De handelaars schakelen te snel over, meeestal naar het Frans, als het wat moeizaam gaat. Ze hebben ook soms schrik om Franstalige klanten te verliezen. Deze mogen echter wat meer respect betonen voor de streektaal!
De student is het belangrijkste in het volwassenenonderwijs. Want daar gaat het hem om! Hij of zij komt om te leren, op een aangename en nuttigze wijze. Volwassenen weten zeer goed wat ze willen. Zij zien ook de verschillen. Daarom wensen zij vaak hun excellente leerkracht te behouden. Ik ontmoette een studente Italiaans uit het CVO in Jette. Zij zit in het vierde jaar. Haar relaas was kenschetsend. De leerkracht is een autochtone Italiaanse. Dit is een meerwaarde en zij legde mij haarfijn uit wat het verschil is met niet native - speakers. Maar er is meer! Ze moetren ook hun stiel kennen. Want kennis is onvoldoende. Inzicht in de leerprocessen en die dan nog met het beste resultaat op een aangename manier realiseren, dat maakt het verschil.
Tijdens mijn ambtsperiode evalueerde ik de leerkrachten. Maar parallel liet ik ze ook evalueren door hun studenten. De overeenkomst van die resultaten was treffend. De studenten weten zeer goed welk vlees ze in de kuip hebben.
459 A.A.AC.ZC. Het talenpracticum is en blijft een fantastich didactisch hulpmiddel om andere talen te leren spreken. Want willen of niet : herhaling is en blijft het fundament van spreken inoefenen. In klasverband was het in de jaren zestig een luxeproduct. Weinig scholen hadden het. Gevolg hiervan was dat de programma’s niet commercieel waren en dat we zelf aan de slag moesten. Een talenpracticum degelijk en verantwoord gebruiken betekende dubbele inspanningen voor de leerkracht. Bovendien werden we geconfronteerd met falende firma’s : bij ons S.B.R – Körting – Divace … Ik heb altijd beweerd dat het commandopaneel 2m / 1 m zou verkleinen tot het formaat van een betaalkaart. Helaas! Na het programmeren van het systeem door de Finse firma Divace lijkt alles stil gevallen te zijn. We wachten op programmatie via een app. Maar dan moeten ook nog de oefeningen aangemaakt worden. Zie : http://www.everyoneweb.com/cmftacl
458 A.A.C.C. De mogelijkheden van ons talenpracticum, die uniek waren, werden beschreven in
http://www.everyoneweb.com/cmftacl
https://www.tumblr.com/blog/aacc-laboratory
Toen ik met pensioen ging zorgde ik ervoor dat ze op P.C. mogelijk werden. Ik had dat reeds vroeger geprobeel bij twee firmas : Sony en een Franse firma waarvan de naam mij ontsnapt. Uiteindelijk werd via een offerte voor een nieuw talenpracticum via de hersteldienst van ons systeem bij de Finse firma Divace het A.A.A.C. – talenpracticum geprogrammeerd. Ondertussen is die overgenomen door het Duitse Sanako. Helaas! Ik heb het nooit in werking gezien. Misschien is er iets te vinden via de gebruikersgroep in Engeland : http://www.sanako.com/en-gb/wp-content/uploads/SanakoUKNewsletter_Spring2017.pdf
457 Reacties Hello Jef, Waar je de energie blijft halen om, waar je kan, uiting te geven aan jouw geweldige overtuiging van de methode van het talenonderwijs via het talenpracticum - hetgeen trouwens empirisch bewezen - is bewonderenswaardig. Jij bent het levende bewijs dat "pensioen" de gelegenheid is om nog meer actief te zijn. Doe zo voort, het zijn uitingen van eeuwige jeugd! Groeten uit Leuven, Guido Van Eygen leerkracht Duits 1974 – 1990
Voor dit jubeljaar 50 jaar volwassenenonderwijs = (of liever) 41 jaar AVC + 9 jaar CVO publiceer ik voor de ouderen in de Okra krant Meise in 12 afleveringen een reeks verhalen met foto’s over die 41 jaar. De aangevulde versie stuur ik naar mijn e-mail groep CVO Jos Chabert cl Meise en Jette. Ik hertneem op mijn blog http://blog.seniorennet.be/cl De essentieële zaken over de didactiek talen aan anderstaligen volgens de principes van Didactica Cybernetica. Ik herschrijf ook de geschiedenis van het AVC voor de heemkundige kring Erfgoed Berla Meise en ik hoop rond 1 november een presentatie te verzorgen in het praatcafé van de kring over Volwassenenonderwijs in Meise.
456 Aanbeveling We vergelijken nu best de lijst van onderwerpen uit Tibetaans I met de resultaten van de vergelijende studie van onerwerpen voor het 0 – niveau talen aan anderstaligen uit ons leerplan.
1. Personalia 2. Wonen 3. Leefmilieu 4. Reizen en verkeer 5. Eten en drinken 6. Boodschappen, winkels, waren 7. Diensten 8. Gezondheid en hygiëne 9. Werk en beroep 10. Onderwijs en opleiding 11. Vrijetijdsbesteding en ontspanning 12. Persoonlijke betrekkingen, contacten met anderen
Deze lijst is te abstract. Ze moet concreter gemaakt worden met ongeveer 21 titels van dialogen. Zet de onderwerpen naast elkaar en vergelijk. Hieruit moet een standaard lijst ,voortvloeien die bruikbaar is voor onze lessen.
455 Tibetaans II Wat kunnen wij hieruit leren? Sluit aan bij de concrete leefwereld. Bepaalde dingen zijn niet universeel. Heel pragmatisch. Om te zetten in reële conversaties. 3 tot 17 vergelijken met het leerplan NE cl I (0 – niveau) : thema’s, de overbodige eruit halen en de ontbrekende aanvullen. Grammatica zou ik achter de thema’s plaatsen Oefeningen maken voor het A.A.AC.ZC. – talenpracticum op Smart Phone Ik slaagde erin NE cl I in het Tibetaans te vertalen. 800 lemma’s van meest frekwente gesproken in gesproken Tibetaans.
454 Tibetaans Tijdens de bijscholingen liet ik in het AVC regelmatig vallen, dat ik nooit een taal geleerd had met een ander alfabet. Mijn voorkeur ging naar het Tibetaans. In Huy wordt in het Tibetaans instituut een cursus Tibetaans verkocht met cassettes. De teksten zijn gebaseerd op de Tibetaanse filosofie. Dat stemt dus niet overeen met ons didactisch profiel! Later vond ik een ander boekje bij Artsen zonder grenzen. Het is een cursus gesproken Tibetaans uitgegeven in Paris bij Sylvie Grand – Clément “Le Tibetain sur le bout de la langue”. Deze methode sluit beter aan bij ons. Er zijn ook cassettes. Het ziet er als volgt uit : 1. Uitspraak 2. Elementen vann Spraakkunst 3. Begroeting 4. Familiale conversatie 5. In de stad 6. Hotel 7. Voedsel : Markt – Restaurant 8. Aankopen : Plaats – Kleren – Materie – Kleuren – Oorsprong – Activiteiten - Kopen 9. Op straat : Transport – Uurregeling – Ticket – Bus – Halte –Autostop – Ongeval 10. Trekking : Weer – Uitrusting – Voorbereiding – Gids en dragers – Natuur – Weg – Verlichting – Rivier – Col - Rustplaats 11. Nomaden : Landschap – Leven van Nomaden – Uitrusting 12. Gezondhzeid : Raadpleging dokter, ziekte –Conversatie dokter, patiënt - Lichaam – Ziektes – Spoed 13. 13 Bhoedisme en kloosters : Iconografie – Geschiedenis – Kloosterleven – Rituele instrumenten – Ontmoeting met de lama – Feesten – Bhoedistische terminologie 14. Bedevaarten : Pelgrims – Bedevaartplaatsen – Praktijk 15. Getallen 16. Tijd en datum : Uur – Bijwoorden – Leeftijd en anciënniteit - Duur – Datum – 5 elementen – 2 geslachten – 12 dieren 17. Idiomatische uitdrukkingen : Hoeveelheid –Hij die – Sedert – Ondervinding – Geen tijd hebben – Macht 18. Index plaatsen 19. Glossarium van concrete termen 20. Wortels van gebruikelijke werkwoorden 21. Annex : Transliteratie 22. Inhoudstafel
453 Didactica cybernetica : resultaatleren Het didactisch profiel voor talen leren aan anderstaligen is toepasbaar voor andere vakken. Ik vergelijk dikwijls de didactiek die achter mijn leesmethode voor kinderen staat, met het didactisch profiel van het AVC cl. Eigenlijk komt het neer op resultaatleren of mastery – learning (alhoewel dat niet hetzelfde is).. Het resultaat is het objectief. Een taal leren spreken doe je door zoveel mogelijk te doen spreken. Elk nieuw aanbod moet onmiddellijk gebruikt en ingeoefend worden zonder de theorie die erachter zit. Het onderzoek via micro – teaching dat ik afnam van nieuwe leerkrachten en geroutineerden was verhelderend. De opdracht voor de leerkracht was : in klassikaal verband een conversatie inoefenen door de studenten zoveel mogelijk zelf te laten spreken. De beste leerkrachten bereikten amper 50 % van de leertijd. Als je dat dan nog opdeelt door het aantal studenten is het resultaat pover. Daarom is het talenpracticum zo belangrijk. Daar ben je zeker, in ons systeem, dat elke student 33 % van de leertijd zelf spreekt. Voor kinderen die leren lezen geldt hetzelfde. Van als ze twee fonemen leerden moeten onmiddellijk alle combinaties in woorden echt gelezen worden. De basis is enkel hetgeen ze leerden. Daar wordt niet buiten gegaan. Als deze werkwijze uitgebreid wordt met het optimaliseren van de mogelijkheden van de leerkracht (begrip reikwijdte van de leerkracht) dan zijn de redsultaten verbluffend. En dat was toch onze doelstelling.
452 Aanleren – inoefenen Het didactisch proces moet volledig afgewerkt worden : van doelstellingenn tot evalutie en remediëring. Leerkrachten talen zijn meestal niet grondig voorbereid op hun taak. Zij kennen hun talen goed, maar de stiel – de didactiek – moeten ze vaak nog verbeteren. Het aggregaat was meestal een bijkomende zaak. Een andere taal aanleren doe je best met de beste methode. Die onderscheidt zich van de gebruikelijke methoden door resoluut de didactiek van andere talen aan anderstaligen te volgen. Of beter nog : het didactisch profiel van het AVC Jos Chabert cl. Maar eens aangeleerd moet het ingeoefend worden. Je mag het aangelererde niet meer vergeten. In de doelsdtellingentaal heet dat : het moet geïntegreerd worden. In het AVC gebeurde dat via de didactiek van het A.A.AC.ZC. – talenpracticum. In de beginjaren was dat met bandrecorders met de fameuze vertragingslus. In 1996 werd deze didactiek toegepast op P.C. door de firma Divace. Via een aanvraag voor offerte slaagden wij erin de software te doen ontwikkelen op de hedendaagse apparatuur.
451 0 – niveau Het essentiële verschil van de didactiek voor talen aan anderstaligen in ons systeem en de nog steeds gebruikelijke manier om andere talen aan te leren, ligt hem in het 0-niveau. Het ging destijds zo ver dat we verplicht waren een test af te nemen van de absolute beginners over hun kennis van het lager middelbaar. In ons AVC hebben we dat steeds geweigerd. We pasten er een administratieve mouw aan. De inspectie bood weinig weerstand. En ik kan er mij enkel op verheugen dat dezelfde inspecteurs bij ons te rade kwamen en dat zij bij ons andere talen kwamen leren! Als je een andere taal leert of doceert en je hebt het geluk om met absolute beginners te werken, dan kun je wonderen verrichten. Met ons didactisch profiel slaagt men erin op 4 maanden correcte conversaties te voeren. Ik begrijp dan ook niet dat men nog durft conversatielessen inrichten na het hoogste niveau. Dat is de didactische wereld op zijn kop zetten! Onze manier van werken vereist echter specialisering! De beste resultaten bereikten we dan ook in Italiaans en Spaans. Later ook in nog verder van ons staande talen. Want de meerderheid van de studenten bestond er uit absolute beginners. Voor Nederlands geldde dat ook. Maar daar zaten de leerkrachten zodanig vastgeroest in de didactiek van de Moedertaal, dat dit een obstakel bleek. Zij hebben het dan ook nooit gepresteerd een eigen methode te ontwikkelen volgens ons didactisch profiel. Ik meen nochtans dat een leerkracht die zichzelf respecteert en beantwoordt aan de kwaliteitsvereisten, dat na 7 jaar practijk moet kunnen! Voor Engels, Duits en Frans sleepten onze studenten hun opgedane kennis van de humaniora mee : valse beginners. Begin er dan maar aan, om eerst de fouten weg te werken. Waarom kwamen al die studenten met een diploma van humaniora en hoger, zich anders aanbieden, zelfs op het 0 – niveau. Dat is in tegenspraak met wat professor Engels in onze school verklaarde : de studenten die zich aanbieden in de universiteit om een universitaire graad te behalen voor een taal, werden geacht deze totaal te beheersen.
450 Leerplan In 1996 legden wij de nieuwe leerplannen voor het gemeentelijk volwassenenonderwijs voor aan de inspectie en ze werden goedgekeurd op 22.4.1996. Zij waren het resultaat van de inspanningen van de leden van de werkgroep leerplannen Nederlands. Ze werden echter om mij onbekende redenen niet ingevoerd. Ik heb ze dan ook omgewerkt tot leerplannen talen aan anderstaligen op drie niveaus, bruikbaar voor alle talen. De specifieke invulling voor de gekozen taal moet echter gebeuren door de scholen die ze toepassen. 1. 0-niveau 2. niveau na de integratie van het basisniveau 3. niveau na de integratie van het tweede niveau Ze werden opgesteld volgens de principes van ons didactisch profiel en de verdere verwerking naar een didactiek voor talenonderricht aan anderstaligen.
449 Didactisch profiel AVC 1. De aan te leren taal is de voertaal, altijd. 2. Native speaker heeft prioriteit, als hij beschikbaar is, life of opgenomen. 3. Voorrang van de gesproken taal d.i. voorrang voor het spreken door alle studenten 4. Geschreven taal in functie van de gesproken taal. 5. Geen theorie, maar functioneel taalonderwijs. Leer de studenten, wat ze zullen gebruiken. 6. Basiswoordenschat d.w.z. geen onnodige ballast, ook in hogere niveaus. Dit is echte aanpassing aan het niveau van alle studenten. Uitgaan van de student. 7. Democratische opstelling : iedereen is gelijkwaardig. 8. Reikwijdte vergroten : 8.1. Zoveel mogelijk, maar doordacht, audiovisueel en interactief werken d.w.z. uitgaan van authentieke situaties (prioritair life) met aanwending van een brede waaier van alle mogelijke audiovisuele (of multimediale en zelfs cross - mediale) middelen buiten tekst. 9. Professioneel didactisch werk leveren d.w.z. het hele didactische proces grondig afwerken; 10. Fouten voorkomen ("Van alle fouten van de opvoedelingen, is de opvoeder de oorzaak" , uit "Het Mierenboekje" van Salzmann).
448 Evalueren : gespreid Op het einde van het schooljaar, is het de tijd van de examenstress. Ik heb destijds de benaming examen vervangen door : " Bespreking van het eindverslag van de gespreide evaluaties van het jaar". Dat is het eindpunt van het leerproces. Het begin ervan heb ik niet meer kunnen aanpassen. Dat zou het opstellen van een contract zijn tussen leerkracht en student. Het is onvoorstelbaar hoe volwassenen dikwijls behandeld worden als kinderen. Er zou een definitieve breuk moeten komen tussen VO en O, vooral op didactisch vlak. Bovendien beantwoordt de terminologie die ik voorsta, aan een didactisch verantwoorde benadering. De mokerslag op het einde van de stressperiode, die men examen noemt, moet definitief verbannen worden! De verplichtingen, die het ministerie oplegt aan de scholen, houden voldoende speelruimte in, om eigentijds en vooral didactisch verantwoord te werken, ook administratief. Daaruit vloeit mijn definitie van een perfecte leerkracht voort : " De leerkracht weet precies, op elk ogenblik van het jaar, voor alle studenten, waar ze exact aan toe zijn". Dat houdt wel in dat zij de gelegenheid krijgen om met de beste didactische hulpmiddelen te werken. Het vereist ook vorming waarbij de reikwijdte van de leerkracht vergroot wordt.
Wij werkten in het AVC een eigen systeem uit voor multiple choise : EVA cl. De toelatingstesten werden hiermee afgelegd. De resultaten gingen onmiddellijk in het administratief susteem. Maar de feed - back bij het afleggen was uniek : na de keuze kregen ze het juiste antwoord onmiddellijk te zien. Bovendien werd er een itemanalyse aan gekoppeld. De vragen werden elk jaar verfijnd op basis van staistische analyse van de resultaten.
Ik heb uit de "Historische pedagogiek" van dr. A. Gerlo (Story Scientia 1978) de elementen gehaald waarbij de pedagogen door de eeuwen heen principes die toegepast worden in de avsg - methodiek en in ons didactisch profiel, voorop stellen.
Oudheid 1. Sofisten : leraars in retoriek 2. Socrates : actieve, inductie, maieutiek, dialoogvorm, eenheid van grammatica, retoriek en dialectiek Overgang naar de Middeleeuwen 3. Seneca : wij leren niet voor het leven, maar voor de school 4. Quintillianus : metodiek van taal en letterkunde 5. Plutarchus : dringt aan op activiteit : taal spreken 6. Plinius : weinig maar goed Middeleeuwen 7. St. - Augustinus : 3 pedag. hefbomen : hilaritas (lachen), charitas (vriendschap) en reverentia (gezag) 8. Vincentius van Beauvais : de verstandelijke opvoeding gebeurt in de vreemde en door disputaties Renaissance en humanisme 9. Erasmus : Latijn spreken en Collegium Trium Linguarum 10. Vives : taalkundige vorming, moedertaal (geen vak, wel gebruik), aanschouwing, inductie 11. Montaigne : - meilleur : une tête bien faite, qu'une tête bien pleine - dode talen ondergeschikt aan levende talen - opgestapelde kennis ondergeschikt aan begrepen kennis d.w.z. te gebruiken kennis Realisme 13. Ratke : "Frankfurter Memorial" natuurlijke methode voor talen 14. Comenius : Janua linguarum reserata (de poort der talen ontsloten - 8000 termen in 1000 zinnen) Orbis sensualium pictus (aanschouwelijke methode Latijn - beeld -schriftbeeld) grammaticale studies moeten vereenvoudigd worden voorbeelden, geen massa abstracte regels Aufklärung of realisme 15. Tolstoï : de enige methode is ervaring XIX en XXste eeuw 16. Spencer : aanschouwelijkheid en zelfwerkzaamheid van het enkelvoudige naar het samengestelde van het concrete naar het abstracte van ervaring naar theorie 17. Dewey : learning by doing Herhalen en inoefenen Wij plaatsten het talenpracticum in het didactisch model bij "herhalen en inoefenen". Het A.A.AC.ZC. - talenpracticum biedt de student unieke mogelijkheden, om individueel het aangeleerde te integreren. In de SGAV - methodiek werd minder belang gehecht aan talenpractica, om wille van de praktische problemen en de beperkte mogelijkheden in de door hun gebruikte installatie. Bovendien vergen oefeningen in het talenpracticum veel voorbereidend werk. Leerkrachten talen kiezen te vaak voor "gesneden brood". Wij gaven aan de SGAV een meerwaarde door ons A.A.AC.ZC. - systeem!
446 A.V.S.G. 1. Optimale accoustiek. Het horen van de studenten moeten op het 0 - niveau opgevoed worden want : - op het 0 - niveau klinkt een andere taal als muziek - zij horen de andere taal niet goed - specifieke klanken horen zij fout en er zijn gespecialiseerde technieken nodig om ze hoorbaar te maken 2. Voorrang spreken. Bij elke vorm van onderwijs maakt de leerkracht een didactische keuze op basis van het didactisch model. Als men van de noden van de studenten uitgaat en men wil op een efficiënte wijze zo snel als mogelijk een andere taal aanleren kiezen we voor het spreken. Het taalaanbod is audiovisueel d.w.z. dat het aangeboden wordt in scenario's, die worden door visueel materieel(dia's) ondersteund, wat begrijpen van op het 0 - niveau mogelijk maakt. 3. Basiswoordenschat. Het gaat hier om een basiswoordenlijst van gesproken taal aan anderstaligen, met de meest frequente woorden. Bij vergelijking van de ons bekende lijsten Nederlands, die we vergeleken via een software - programma, stelden wij vast dat slechts 400 lemma's voorkwamen in alle lijsten en dat heel wat essentiële woorden, zonder dewelke men de taal ooit vlot zal spreken, gewoon ontbraken. We kwamen tot een lijst van 800 lemma's te integreren vanaf het 0 - niveau : NE cl I (jan.1996). We vertaalden die naar de andere , vooral Europese talen. 4. Luisteren - begrijpen - nazeggen. De scenario's worden beluisterd en begrepen via dia's, die gelijktijdig geprojecteerd worden. De studenten zeggen ze individueel na. 5. Grammaticaal mechanisme : substitutie. Grammatica is studie van de taal. Zij wordt met het schrijven, tot ze geen invloed meer zal uitoefenen op het vlot spreken, uitgesteld. Zij zit ten andere levend verweven in de conversatie en pas na voldoende inoefenen van de scenario's krijgt men een basis om het leren ervan mogelijk te maken. Zie verder : "De structureel - globale audiovisuele methode" S. De Vriendt R. Renard
Home Regelmatige training van de leerkrachten voor ze begonnen was noodzakelijk. Nieuwe leerkrachten kregen deze in-service-training. Op regelmatige basis werd in ons Collegium Linguarum bijgestuurd. Dat gebeurde in groep. Daarna was het echter aangewezen ook te testen, wat de resultaten ervan waren. Daarom ontwikkelden wij verschillende testen.
cmFTAcl staat voor cross - mediaal Forum Talen aan Anderstaligen collegium linguarum. Hierin worden de ideeën verwerkt die ontstonden uit een intensieve bijscholing (collegium linguarum) in het AVC Meise vanaf 1967. In die jaren ontbrak er een eigen didactiek 'talen aan anderstaligen'. Het taalonderwijs werd gegeven volgens de didactiek van de Moedertaal. Deze ging ervan uit dat de studenten reeds een basis hadden vanaf de start. Het 0 - niveau werd genegeerd. Ons uitgangspunt was : talen leren op de meest efficiënte wijze aan iedereen zonder basis in de aan te leren taal. Iedereen, ongeacht zijn herkomst of vooropleiding kwam aan bod.
De volledige uitleg staat in "De Structureel Globale AudioVisuele methode" S. De Vriendt en R. Renard
442 Voertaal Het schooljaar 1909 – 1910 werd het St. - Hubertuscollege in Neerpelt en het Kruisherencollege in Maaseik volledig Nederlandstalig. De wet van 3.8.1883 voerde het Nederlands in Vlaanderen als voertaal in voor een aantal vakken in de staatsscholen. Ook het Normaalonderwijs (leerkrachtenopleiding) werd verplicht Nederlandstalig.
443 AVC Jos Chabert cl Op 1 november 2017 wordt het Audiovisueel Centrum voor volwassenenonderwijs (nu CVO Meise en Jette) 50. We mogen dit gouden jubileum niet laten voorbij gaan zonder eens uitgebreid te schetsen hoe het allemaal verliep. Bij het 25 jarig bestaan gaf ik het logboek uit – een soort database – met alle data die van belang zijn geweest. Hierop zullen wij ons baseren, maar het zal een verhaal worden in wekelijkse afleveringen, tot de verjaardag.
Reeds in 442 afleveringen weidde ik uit over het wel en wee van onze school voor volwassenen. Alles kwam aan bod. Dus kunnen jullie uitgebreid alles hernemen. Zie ook :
AVC : http://fotoalbum.seniorennet.be/JefDC/avclmeise AVC Jos Chabert cl Meise http://www.surveymonkey.com/s/R57Z68R Film : AVC https://www.youtube.com/watch?v=sXDrscHBdfw DVD+ 2.1 A 1 AVC25 2 A 2 AVC25 jaar 3 A 3 SoSB Secr. Klassen Fouten t.o. 4 A 4 A.A.AC.ZC. id.vr.antw. Wetgeving avsg Struisvogels. 5 A 5 Pensioen Jef Jef L. DC 6 A 5 JVC1989-90 7 A 6 JVC1989-90z.fl 8 A 7 A.A.AC.ZC. idem idem Struisvo.synd
