'Wat scheelt je, Jan? Heb je verdriet? Ja neen, maar k heb zon kiespijn, Piet! Is t kiespijn? Ik beklaag je, man! k Had zelf daar lest mijn portie van. Zo? En wat heb je er aan gedaan? Ja- k ben half gek naar huis gegaan, En k zette naast mijn vrouw mij neer, Die heel meewarig, lief en teer, Mij zachtjes streelde langs de wang, En k zat, ja, wel twee uren lang, Met mijn gezicht aan haar gezicht: En k voelde heus mijn pijn verlicht. Dus is er hoop nog bij dit kruis!- Zeg, is misschien je vrouw nu thuis?
Gij die dit boekje zo eens openslaat, En gij die er in leest, en gij die even Aan 't lezen en aan 't blaren zijt gebleven, En die het dan weer vriendlijk liggen laat:
Ik heb die verzen niet voor mij geschreven Met al die rijm en moeielijke maat, Voor jou ze zijn voor jou juist kameraad Met zorg gemaakt, gedrukt, en uitgegeven:
Ik heb ze zelf duurder dan jij betaald Want het kost véél verzen te laten leven Ja ééns heb ik er zellefs bij geschreid!
Ik heb ze zuchtend uit mijn hart gehaald, Om ze alle lachende aan jou te geven Lees ze dus met een beetje piëteit!
Een ster: een klompke ijs tusschen mijn hete tanden... Terwijl ge onzichtbaar zijt, o zee, die nauwelijks hijgt; terwijl mijn hart gelijk een oude zuster zwijgt, komt deze stipte oneindlijkheid mijn lippen branden.
Mijn nachten waren ene mand vol droom aan droom; mijn dagen, t vast getal der appelen die zwellen in elke boom-gaard en aan elke zware boom. Ik had geen vingren om mijn weelden aan te tellen.
Thans: ijlt. De tijd is guur en onberoerd. De tijd is als de kille en dorre zee, die zwoegt noch krijt. Ik ben alleen; ik pers mijn strakke lippen samen op eenzaam deze grote sterre, die ze bijt.
Verzen aan zee en in een tuin in Het zatte hart (1926)
Ik zie de morgen als een gouden mist van eigen rijkdom trage wade een afgehangen web van draden, en nu in twist vingertjes vechten, vingertjes vagen door de ragen, rafelen, halen de draden aan, varen er in het losgegaan weefsel, maken de fijne gazen een plundering en de gevlochten mazen wijden zij uit, werken er een begin van scheuren, totdat er tussenin blanke kalme handen komen de edele twee, een gelaten paar, die van elkaar de omgeslagen vouwen schoven, geruste handen langs wier boven - vlakken in glanzende val afglijden de ruisende plooien naar weerszijden, en zo bedaard met een lichte duw tillen zij nu het slaapgordijn, zie, zie, hoe wel de dag mag zijn?
Mijn leven is een molen, En ik ben 't molenpaard. Mijn wapen is het scheermes, Mijn glorie is de baard. 't Is iedre dag het zelfde: Vroeg op is 't oud parool; Ik bak vaak zoete broodjes En ik verkoop veel kool. Ik kal met oude heren En scherts met jonge lui; Ik critiseer de preken En sla ook menig ui. Ik jaag op alle nieuwtjes En vent ze willig rond; 'k Ben rekbaar van conscientie En dapper met de mond. 'k Streel honderden van kinnen, Mijn mes is als een zij; 'k Zie honderden karakters Zich openen voor mij. Ik schik me naar de opinies En neem er 't mijne van, 'k Ben ultra of gematigd: Ik ken zeer gauw mijn man. Ik weet van alle zaken Zo wat het hoofdrefrein; 't Gemengde nieuws der kranten Verwerk ik in mijn brein. Ik spreek van Japanezen, Van Holland op zijn smalst; De paus en Garribaldi Vind ik om beurte 't malst; 'k Roem ieder Ministerie, Als 't op het kussen zit. 'k Herkauw het oude zuurdeeg, En ben een Jan de Wit. Ik gruw van oude zondaars, Maar werk hen in de hand; 'k Ben zalvend en lankmoedig, En toch een stokebrand. 'k Rijt oude wondjes open En leg er pleisters op; Hier voel ik jicht en jammer, Daar dans ik mijn galop. Ik houd wel veel van schuimpjes En 'k viesneus van het schuim; 'k Zou graag het land regeren, Maar 'k draai naar iedre luim. 't Vernuft heeft scherping nodig, Nog meer soms dan mijn mes; Ik hoor naar vele namen, Maar 't meeste naar Jan Kles. Ach, zepen om de centen, Daar zit de hele kneep: Laat ik de klantjes zitten, Dan ga 'k voor goed om zeep.
Denkend aan Holland zie ik brede rivieren traag door oneindig laagland
gaan, rijen ondenkbaar ijle populieren aan de einder staan; en in de
geweldige ruimte verzonken de boerderijen verspreid door het land, boomgroepen, dorpen, geknotte
torens, kerken en olmen in een groots verband de lucht hangt er laag en de zon
wordt er langzaam in grijze veelkleurige
dampen gesmoord, en in alle gewesten wordt de stem van het water met
zijn eeuwige rampen gevreesd en gehoord.
Een gedicht van Willem Bilderdijk 1756-1831 Oranje
Vlecht Oranje om de hoed! Holland rijst met nieuwe moed Uit de schoot der waat'ren! Huppel vrolijk in het rond! Daver Hollands vruchtbre grond! Laat de vreugde schaat'ren!
Holland grijpt de wapens aan, Om de vijand af te slaan; Plant de leger vanen, En het uitgetogen zwaard Zal de fiere Leeuwstandaard 't Spoor der zege banen.
Holland blinkt in 't krijgsgeweer; Holland vlamt op krijgsmans eer; 't Zal zijn haard bevrijden. En de God, die wond'ren doet, Zegent aller brave moed: Hij zal met ons strijden.
Een gedicht van Frederik van Eden 1860-1932 Zonne-bloem
Ik ken een plant, niet fraai van loof niet schoon, niet rank gesteeld. Haar vorm is lomp, haar bloem is grof, Geen dichter zingt er ooit zijn lof of nam haar tot zijn beeld.
Toch heeft zij iets wat mij behaagt. Zij keert zich naar het licht, van af het eerste morgen-uur wendt zij naar 't vrolijk zonnevuur haar groot en geel gezicht.
Ik wilde dat ik als die bloem naar 't licht mij wenden kon. Zij draagt de kleur der vrolijkheid en richt haar kelk ten allen tijd naar 't helder licht der zon.
De dood, dat is, niet meer de zon zien, is Niet meer de sterren zien, aan hoge nachten, De dood, dat is het niet meer mogen wachten, De ochtendschemering, de duisternis.
De dood, dat is, het niet meer mogen zijn, De dood, dat is, het niet meer mogen denken, De dood, dat is, niet meer bewust U schenken Weg, te worden tot een ander zijn.
De dood, dat is, in stilten liggen, waar Het ruisen leeft der levens-overgangen, De dood, dat is, het henenzinken naar De Chaos, die U eertijds hield omvangen.
De dood, hij is een scheidende, hij giet Alle gestalten om tot nieuwe vormen, Hij is de onaandoenlijke, hij ziet Voorkeureloos de mensen en de wormen.
De dood, met vreemde lach, heeft leven lief, De dood, hij komt het goede leven halen En kust het weg; geruiseloze dief, Sluipt hij de poorten langs en de portalen.
De dood, gij wildet zijn gelaat niet zien, Maar nu gij hem gezien hebt, werd gij stille, En legt U heen, en lacht tot hem misschien, En zijt geworden, tot een zonder wille.
Een lafenis is hij, een goede daad, Maar een, bij wiens nabij komen wij wenen, Wanneer zijn hand iets wat ons lief is slaat, En niet neemt ons, maar wel dit lieve henen.
O dood, neem mij tot U, fluister mij aan De diepe zin uwer veranderingen, En laat mij niet uw stilte binnengaan Voor ik van uwe fluistering mocht zingen.
Een hartenkreet van De Hertog, hierin lees ik de eenvoud van een schaap!
Bij mezelf
Ik denk niet rechts en ook niet links ik ben niet open, noch ben ik slinks ik vlieg niet hoog, maar ook niet laag ik ga niet snel, ik ben ook niet traag
Ik denk niet zwart, ik denk ook niet wit ik ben niet koud, noch ben ik verhit ik denk niet groot, niet klein ik ben niet grof maar ook niet fijn
Ik ben niet arm, ik ben ook niet rijk en op het vlakke land ben ik zeker geen dijk ik ben geen ster en ook niet de maan en de zon moet ik maar al te vaak ondergaan
Ik ben noch het water, noch het vuur, ik blijf mezelf maar, ook al ziet men mij niet staan.
Oievaar, lepelaar! Waar heb-je zo lang gezeten? Dreef-je de grote Nijlstroom af? Heb-je gewandeld om Faraos graf? En ben-je mij niet vergeten?
Oievaar, lepelaar! Wie of er je rokje knipte? Zijn er je kousen nog altijd rood? En waarom mis ik-je rechterpoot? Of liet-je die in Egypte?
Oievaar, lepelaar! Och, kon ik je spreken leren! Olijkert, draag-je wat nieuws hier heen? Berg-je dat met jouw ene been Zo stillekes onder je veren?
Oievaar, lepelaar! Zeg, heb-je wat voor mamaatje? Breng jij een Zusje? Dan is het goed: Maar liefst een Broertje van melk en bloed - Dan heb ik een kameraadje !
Ik ben de maan, ik ben de maan, het liefje van Pierrot, ik zie hem aan het venster staan, tot wenen klaar met zijn gietaar: Pierrot, Pierrot, mijn minnaar blo lid van de Firma Smart & Co..... ahi -- ahi aho!
,,Pierrot, Pierrot, heb je verdriet? Neem je gietaar en speel een lied; ik sta te ver voor kus of zoen en, kan het met een lied wel doen! Ik ben gevoelig, zacht en week, gegarandeerd het wasecht bleek. Ik ben het hart voor 't lijdend hart, de hemelspiegel van de smart, ik ben 't asiel der hysterie, bibliotheek der elegie, ik ben de vrouw der verre min, traditioneel als hartsvriendin; ik speel al eeuwen hier mijn rol mijn hart hangt hoog, lijkt boordevol, want elke straal is lange brief ad libitum voor elke lief: Pierrot, Pierrot, heb je verdriet ? Ik ben, ik ben wie jij niet ziet!
,,Pierrot, Pierrot, mijn bleke held, Zeg, mis je liefde, mis je geld, aanbid je daarom nu maar mij, zeg vond je niemand dichterbij? Heb je wel goed zes hoog gezien ? Was nergens meer een Colombien, was hier of daar in een Salon geen dame, die je boeien kon? Raakt dan die aarde op zijn end, als geen mevrouw verveling kent? Of zocht je heil'ge min en trouw, - die vind je bij geen maagd of vrouw!
,,Pierrot, Pierrot, ben je bedrogen? Ik zou het zeggen aan je ogen ! Brak zij je hart, of brak ze meer en was het heus de eerste keer ? Of werd dit al alleen verricht ter ere van een nieuw gedicht? Want zonder de verstoten min heeft poezie toch weinig zin! O, 'k hoor het aan de toon der luit, jij bent verstoten door je bruid; zij zwoer je heel een nageslacht (daar had je zelf niet aan gedacht) doch d'allereerste huwelijksnacht heeft zij een ander toegedacht, en waar zij weergekomen, je hadt haar opgenomen.
Mijn dichter, minnaar, mijn Pierrot, ik ben de maan, ik ben de maan; al gaan mijn stralen door de straat ik leef hier toch in kuise staat. Kom, trek je mooiste pakje aan want aardse liefde is een waan! Grijp nu je vriend, grijp je gietaar, en zing je schoonste hymne nu (geweigerd door een Kunstrevue.) Denk niet aan honoraria! Ik ben je Pia Anima! Ik ben de heilige, bleek en rein, die voor de dichter slechts wil zijn. Pierrot, Pierrot, mijn dichter blo de min is zus, de min is zo, ahi ahi aho!
--------------------------------------------------- ad libidum: naar believen colombien, columbine:liefje van Pierrot pia anima: vrome ziel
Ik heb weer, tuk op de oude mijmeringen, 't bevallig kronkelende dal doorlopen, waar eens mijn kinderlijke stappen gingen in dartle levenslust en dwepend hopen;
bij d'ommezwaai der heimelijke paden, weer eensklaps de onverwachte vergezichten zien scheemren, die in blauwe dampen baden, en eens, zó lokkend, voor mijn treden zwichtten.
Het goud des avonds vloeide van de delling, waarboven 't geel azuur des hemels trilde; geen droom meer, die me, stijgend langs de helling, in rusteloze gang naar hoger tilde!
'k Ontwaarde, van de rug der heuvelketen, weer 't oude kalm gehucht, welks lage daken zo vreedzaam hurkten, grillig rondgesmeten, en rood en ros van 't schuine zomerblaken.
Nog kon mijn blik langs wond're lijnen zweven... Geen bloem van liefde is in mijn borst ontsproten. Geen traan van weemoed deed mijn wimpers beven: mijn ijskil harte en heeft niet meegenoten.
'k Zag, onverschillig, veld en bomen glijden: geen frisheid! ook geen lust tot verder streven. O wrangheid! half maar voelen, half maar lijden, verdorde schakel van 't oneindig leven!
Een gedicht van P.N. van Eyck 1887-1954
